Να μη συνηθίσουμε στη φρίκη

Στις 7 Ιανουαρίου οι αδερφοί Κουασί επιτέθηκαν στα γραφεία του γαλλικού σατιρικού περιοδικού, Charlie Hebdo, στο 11ο διαμέρισμα του Παρισιού, σκοτώνοντας 12 ανθρώπους. Στις 9 του ίδιου μήνα, ο Αμεντί Κουλιμπαλί σκότωσε πέντε ακόμη ανθρώπους σε εβραϊκό παντοπωλείο λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη γαλλική πρωτεύουσα. Και την Παρασκευή, 13 Νοεμβρίου, το Παρίσι μετατράπηκε σε εμπόλεμη ζώνη, μετρώντας τουλάχιστον 120 νεκρούς και δεκάδες ακόμη τραυματίες από μια συντονισμένη επίθεση σε έξι σημεία στο κέντρο της πόλης – ξανά στο 11ο διαμέρισμα κι όχι μόνο.

Η Ευρώπη βλέπει λίγες ώρες μετά τις επιθέσεις στη γαλλική πρωτεύουσα τον τρόμο να επιχειρεί ξανά να επιβληθεί στους πολίτες της, και την ανάγκη για «ασφάλεια εδώ και τώρα» να οδηγεί τις κυβερνήσεις σε επαναφορά σκέψεων για κλειδωμένα σύνορα και χιλιάδες στρατιώτες να κυκλοφορούν στους δρόμους.

Ακροδεξιές οργανώσεις, αλλά και πολιτικοί παράγοντες της ΕΕ που δηλώνουν καθ’ όλα «δημοκρατικοί», συνδέουν ήδη τις προσφυγικές ροές από τη Συρία και τη Μέση Ανατολή με τους τρομοκράτες που σκόρπισαν τον θάνατο μέσα σε μερικά λεπτά. Ήδη η Γαλλία έκλεισε τα σύνορά της, ενώ το ίδιο ανακοίνωσε αμέσως μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι και το Βέλγιο. Κι είναι σχεδόν βέβαιο ότι την κατάσταση αυτή θα εκμεταλλευτούν κι άλλες ακραίες ευρωπαϊκές φωνές που πιθανότατα βρήκαν την αφορμή που ζητούσαν για να νομιμοποιήσουν τις δικές τους σκέψεις για κλειστές πόρτες και μια ήπειρο-φρούριο που θα κοιτάζει αλλού όταν στο Αιγαίο και τα ανοιχτά της Λιβύης πνίγονται σχεδόν καθημερινά δεκάδες άνθρωποι· πρόσφυγες που τρέχουν να σωθούν από τις εικόνες φρίκης που έζησαν οι κάτοικοι της γαλλικής πρωτεύουσας.

Η αντιμετώπιση της διεθνούς τρομοκρατίας περνά μέσα από τις αιτίες που δημιουργούν μακελειά σαν αυτά της Γαλλίας. Η αδυναμία εξόντωσης του Ισλαμικού Κράτους, η οποία προκαλείται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τα γεωπολιτικά παιχνίδια όλων των μεγάλων δυνάμεων της γης στη Συρία και το Ιράκ, τροφοδοτεί με περισσότερο μίσος όσους ζουν στο κοινωνικό περιθώριο των μεγάλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί σχεδόν αμέτοχη τη δράση των τζιχαντιστών στη Συρία και το Ιράκ, η οποία δεν πετυχαίνει μόνο εδαφικές νίκες· προσηλυτίζει διαρκώς περισσότερους ανθρώπους του περιθωρίου οι οποίοι είναι ικανοί να πάρουν ένα όπλο και να σκορπίσουν χωρίς δεύτερη σκέψη τον τρόμο και τον θάνατο. Κι αυτοί δεν είναι –συνήθως- αστοί που ζουν μια κανονική ζωή, έχουν την εργασία τους και την οικογένειά τους, και περνούν ένα βράδυ Παρασκευής σε κάποιο γαλλικό θέατρο ή μπαρ. Είναι από εκείνες τις διαρκώς διογκούμενες μάζες πολιτών “δεύτερης κατηγορίας” που θαρρούν ότι εάν γίνουν μάρτυρες στο όνομα οποιοδήποτε Θεού, θα βρουν τη μετά θάνατον δικαίωση σε έναν παράδεισο που κάποιοι τους τάζουν από την ασφάλεια του δικού τους καταφυγίου.

Τι έμαθε, όμως, η Δύση από τη φρίκη της Συρίας, του Αιγαίου ή της Λαμπεντούζα; Μάλλον όχι όλα όσα χρειάζεται. Οι αλλεπάλληλες συσκέψεις, οι ατέρμονες Σύνοδοι ηγετών, τα παζάρια μεταξύ κρατών κι ο εφήμερος θρήνος που προκαλούν τραγωδίες που έχουν το πρόσωπο ενός μικρού παιδιού σαν αυτό του τρίχρονου Αϊλάν, δεν έδωσαν καμία πραγματική λύση στον τρόμο που εδώ και τέσσερα χρόνια ζουν εκατομμύρια άνθρωποι στη Συρία και τις γύρω περιοχές.

Οι εικόνες με τα θύματα χημικών όπλων στη Δαμασκό, δεν άλλαξαν την κατάσταση. Τα πνιγμένα παιδιά στη Μεσόγειο, επίσης δεν την άλλαξαν. Ούτε τα θύματα του Charlie Hebdo έκαναν κάτι – πέρα από μια αποκομμένη πορεία λίγων μέτρων στο Παρίσι από μια χούφτα σημαντικών ηγετών, εντός ενός κλοιού βαριά οπλισμένων φρουρών.

Τι θα αλλάξει το μίσος και τον τρόμο που θρέφεται από τον θρησκευτικό φανατισμό, αλλά δεν πηγάζει πάντα από αυτόν; Η αντιμετώπιση των πραγματικών αιτιών που οδηγούν έναν νέο άνθρωπο να πιστέψει πως ο Θεός του χορταίνει από το αίμα «απίστων». Η οριστική παύση των γεωπολιτικών παιχνιδιών που γεννά συμμάχους κι εχθρούς από τη μία μέρα στην άλλη στο εκτός κάθε λογικής συριακό μέτωπο. Η παραδοχή των ηγετών της Δύσης ότι οι συμμαχίες με τον διάβολο για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων γέννησαν το τέρας που ονομάζεται Ισλαμικό Κράτος. Και, κυρίως, ο εξοστρακισμός οποιασδήποτε υπόνοιας ότι μόνη λύση είναι ο περιορισμός των ελευθεριών στο όνομα της «ασφάλειας», και τα κλειστά σύνορα σε εκείνους τους ανθρώπους για τους οποίους το Παρίσι της 13^ης Νοεμβρίου είναι η φρικτή καθημερινότητα τεσσάρων και πλέον ετών.

Και κάτι τελευταίο. Ήδη ορισμένοι ονειρεύονται έναν νέο κύκλο του –κατά Μπους- «πολέμου κατά της τρομοκρατίας». Όμως εκείνος ο πόλεμος έφερε μόνο φρίκη, χάος, και περισσότερη δυστυχία στους λαούς που ήδη υπέφεραν από αυταρχικές δικτατορίες. Ας μην κάνουμε το ίδιο λάθος για δεύτερη φορά. Ειδικά μετά από την επίθεση στη Γαλλία. Τη χώρα με τη μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ στην Ευρώπη, και μια από τις λίγες πυρηνικές υπερδυνάμεις του πλανήτη.