Νέα προβλήματα για τις αναδυόμενες αγορές

Του Στίβεν Γκάντελ

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι αναδυόμενες αγορές παρουσιάζουν σημάδια κατάρρευσης, παρόλο που παλαιότερα θεωρούνταν οι αστέρες της παγκόσμιας οικονομίας. Το ρευστό λιγοστεύει, συμπιέζοντας προς τα κάτω την αξία μετοχών, ομολόγων και νομισμάτων στην Ινδία, την Ινδονησία, και αλλού. Τα προβλήματα της Βραζιλίας έχουν πλέον καταγραφεί εκτενώς, ενώ και η για πολύ καιρό εγγυημένη ανάπτυξη της Κίνας τίθεται πλέον υπό αμφισβήτηση.

Ο Ρούχιρ Σάρμα, επικεφαλής της ομάδας αναδυόμενων αγορών στο τμήμα Επενδυτικής Διαχείρισης της Morgan Stanley, τα είχε προβλέψει όλα αυτά. Στο βιβλίο του, Breakout Nations, που κυκλοφόρησε πέρυσι, ο Σάρμα ανέφερε ότι η ιδέα πως πολύ σύντομα η Κίνα και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες θα ξεπερνούσαν τη Δύση ως κινητήριες μηχανές της παγκόσμιας οικονομίας, ήταν παραπλανητική. Ο Σάρμα μίλησε στο Fortune για το μέλλον της Κίνας, της Βραζιλίας, και άλλων χωρών.

Διαβάστε ακόμη: Στο χείλος μιας… αναπτυσσόμενης κρίσης

Είστε ευχαριστημένος που οι αρνητικές σας προβλέψεις επιβεβαιώνονται στην πράξη;

Η αισιοδοξία για τις αναδυόμενες αγορές έφτασε σε τρελά επίπεδα το 2009 και το 2010. Υπήρχε η γενική άποψη ότι όλες οι αναδυόμενες αγορές θα εκτοξεύονταν και ότι η Δύση βρισκόταν σε μόνιμη πτώση. Αυτό που εντόπισα εγώ ήταν μια σειρά έντονων δομικών προβλημάτων στη Βραζιλία, την Ινδία και αλλού, τα οποία απλώς παραβλέπονταν. Η πραγματικότητα είναι ότι κάποιες αναδυόμενες χώρες θα πάνε καλά και άλλες όχι, και πλέον η αγορά αρχίζει να το καταλαβαίνει αυτό.

Άρα, δεν φταίει μόνο η Fed;

Αυτός είναι ένας μόνο από τους παράγοντες που έχουν οδηγήσει στην τρέχουσα αναταραχή. Και βλέπετε ότι οι χώρες που έχουν έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, δηλαδή που βασίζονται στο ξένο κεφάλαιο, είχαν τη χειρότερη απόδοση τώρα τελευταία. Όμως, η ρευστότητα δεν είναι το μοναδικό ζήτημα. Είχαμε επίσης στην Κίνα αυτό το τεράστιο «ξεφάντωμα» πίστης, ίσως το μεγαλύτερο της οικονομικής ιστορίας. Κι αυτό φτάνει στο τέλος του. Και καθώς η Κίνα επιβραδύνει, θα επιβραδύνουν μαζί της κι όλες οι χώρες που επωφελήθηκαν απ’ αυτήν.

Δεν υπάρχουν όμως σημάδια ανάκαμψης της Κίνας;

Η άποψή μου είναι ότι η Κίνα κινείται προς ένα χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης, ας πούμε 5-6%, και ότι θα προσαρμοστεί στο συγκεκριμένο επίπεδο μέσα στο επόμενο έτος. Δεν μιλάμε για ανώμαλη προσγείωση, αλλά δεν νομίζω κιόλας ότι η αγορά έχει λάβει υπόψη της μια τέτοια εξέλιξη.

Πόσο πραγματικά είναι τα προβλήματα της Βραζιλίας;

Δεν βλέπω τη Βραζιλία ή τη Ρωσία ή τη Λατινική Αμερική να αναπτύσσονται ταχύτερα από τις ΗΠΑ μέσα στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια. Κι αυτό είναι πραγματικά απογοητευτικό γιατί το κατά κεφαλήν εισόδημα σ’ αυτές τις χώρες είναι περίπου το 1/4 σε σχέση με το αντίστοιχο στις ΗΠΑ.

Η Βραζιλία βασίστηκε εκτενώς στην έκρηξη των φυσικών αγαθών και ξόδεψε τα έσοδά της σε πράγματα που κράτησαν ικανοποιημένους τους πολίτες της, αντί να τα ξοδέψει σε υποδομές που θα προσέφεραν ένα πραγματικό, διαρκές όφελος. Τώρα απλώς δεν βλέπω από πού μπορεί να προέλθει το επόμενο κύμα ανάπτυξης.

Διαβάστε ακόμη: Αναδυόμενες Αγορές: Μειώνοντας το Χάσμα

Αυτό που προβλέπετε δεν ακούγεται πάντως καλό ούτε για την αμερικανική οικονομία.

Εφόσον οι αναδυόμενες αγορές κατέρρευσαν ολοκληρωτικά, νομίζω ότι ούτε οι ΗΠΑ μπορούν να τα πάνε καλά. Καμία οικονομία δεν θα επιβιώσει αν καταρρεύσει η κινεζική οικονομία.

Δεν είναι όμως αυτό το θέμα. Εγώ αναφέρομαι σε μία κατάσταση όπου αφενός οι μεγάλες αναδυόμενες αγορές επιβραδύνουν και, αφετέρου, η εμπιστοσύνη και το κεφάλαιο επιστρέφουν στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία και σε άλλα αναπτυγμένα κράτη.

Άρα, πού θα τοποθετούσατε τα λεφτά σας τώρα;

Θα πρότεινα κράτη όπου λαμβάνουν χώρα οικονομικές μεταρρυθμίσεις και όπου υπάρχει μία νέα πολιτική ηγεσία. Αυτό συμβαίνει στις Φιλιππίνες, στο Μεξικό και στο Πακιστάν.

Το τμήμα Διαχείρισης Επενδύσεων της Morgan Stanley άρχισε πρόσφατα να τοποθετεί χρήματα στην Ανατολική Ευρώπη. Οι βασικοί δείκτες της Πολωνίας και άλλων χωρών είναι αρκετά καλοί, και υπάρχουν σημάδια ότι η Ευρώπη βγαίνει επιτέλους από την ύφεση.

Άρα, πιστεύετε ότι η Ευρώπη έχει αφήσει τα προβλήματα πίσω της.

Η Ευρώπη δεν πρόκειται να αποκτήσει ποτέ μια ανάκαμψη σχήματος V, εξαιτίας των ανισοτήτων της. Υπάρχει πολύ χρέος ακόμα και τα δημογραφικά μεγέθη της είναι χειρότερα από τις ΗΠΑ. Το γεγονός, όμως, ότι η Ευρώπη βγαίνει από την ύφεση, θα είναι καλό για την Πολωνία και για άλλες χώρες.

Διαβάστε ακόμη: Ο Ερντογάν, οι «μάγισσες» και η τουρκική οικονομία