Νέο Σύμφωνο Σταθερότητας: Οι πρωτογενείς δαπάνες σε πρώτο πλάνο
Αλλάζουν την δημοσιονομική άσκηση για την Ελλάδα οι νέοι κανόνες της ΕΕ, καθώς παρά την υπεραπόδοση της οικονομίας με όρους ΑΕΠ, συγκριτικά με τον μέσο όρο της ΕΕ, με το νέο Σύμφωνο η κυβέρνηση δεν θα μπορεί να υπερβαίνει όριο δαπανών 2,6%, με ότι αυτό συνεπάγεται για έκτακτα επιδόματα και παροχές.
Πρακτικά, εάν ένα έτος πετύχουμε παραπάνω έσοδα από το προβλεπόμενο, δεν θα έχουμε τη δυνατότητα να τα μοιράσουμε σε παροχές καθώς θα κατευθύνονται στη μείωση του χρέους. Αλλά και εάν έχουμε λιγότερα έσοδα, δεν θα είμαστε υποχρεωμένοι να προβούμε σε περικοπές δαπανών.
Οι νέοι κανόνες “κλείδωσαν” πρόσφατα μεταξύ του Συμβουλίου των Υπουργών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και αναμένεται η ψήφισή τους από την ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εντός του Απριλίου. Το νέο πρόγραμμα σταθερότητας που θα κατατεθεί σε λίγες εβδομάδες είναι τυπικό. Αναμένονται συγκεκριμένες κατευθύνσεις από την Κομισιόν προς κάθε χώρα μέλος τον Ιούνιο και η κατάθεση του τετραετούς προγράμματος σταθερότητας 2025-2028 που θα καταθέσει στις Βρυξέλλες το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και το οποίο θα δεσμεύει την κυβέρνηση με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες που προβλέπουν ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3% και η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ το 60%.
Για την Ελλάδα το ανώτατο όριο του ελλείμματος από 0,5-0,7% σήμερα, με τους νέους κανόνες διαμορφώνεται στο 1,5% του ΑΕΠ. Όπως εξήγησε στη Βουλή ο Κωστής Χατζηδάκης, υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, το 2023 ήμασταν στο 2,3% και με βάση τις τελευταίες προβλέψεις της ΕΕ το 2024 θα είμαστε στο 1,3%, δηλαδή κάτω από το όριο που τίθεται.
Για το χρέος, η απαιτούμενη μείωση δεν θα είναι πλέον ίδια για όλους, αλλά θα υπολογίζεται με βάση τα χαρακτηριστικά κάθε κράτους μέλους. Ως ελάχιστο όριο για τα κράτη με υψηλό χρέος, πάνω από 90% του ΑΕΠ, όπως η Ελλάδα, προβλέπεται μείωσή του κατά μέσο όρο 1% υπολογιζόμενο καθόλη την διάρκεια εφαρμογής του τετραετούς προγράμματος.
Ρυθμίσεις με ειδικό βάρος
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με τους νέους κανόνες ικανοποιούνται δύο ρυθμίσεις ιδιαίτερα σημαντικές για την Ελλάδα: η ειδική μεταχείριση των αμυντικών δαπανών, όπου οι επενδύσεις αν είναι υψηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο δεν θα λαμβάνονται υπόψη στην Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος και η καταγραφή των αναβαλλόμενων τόκων δανείων στο δημόσιο χρέος το 2033, η οποία αναμένεται να φτάσει τα 25 δισ. ευρώ και δεν θα ληφθεί υπόψη στους υπολογισμούς εξέλιξης του δημοσίου χρέους. Υπενθυμίζεται ότι το 2032 λήγει η περίοδος χάριτος για τα δάνεια του ESM και του EFSF. Επιπλέον, ειδικό βάρος έχουν οι επενδύσεις, καθώς δίνονται κίνητρα για πραγματοποίηση επενδύσεων που έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα και σχετίζονται με την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την ενεργειακή ασφάλεια, την ανθεκτικότητα, την κοινωνική συνοχή και την άμυνα. Θα πρέπει βέβαια να αποδεικνύεται ότι οι επενδύσεις αυτές θα συμβάλλουν στην μεταρρυθμιστική προσπάθεια της χώρας και δεν θα μπορούμε να “βαφτίζουμε” την οποιαδήποτε δαπάνη επένδυση για να πετύχουμε μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής.
Σημειώνεται τέλος ότι για το 2024 προβλέπεται δημόσιο χρέος 356 δισ. ευρώ ή 152,3% του ΑΕΠ, πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% και ανάπτυξη 2,9%, χωρίς να αποκλείεται αναθεώρηση μετά την “διόρθωση” του ρυθμού ανάπτυξης το 2023 σε 2% έναντι εκτίμησης 2,4%. Επίσης, στις 22 Απριλίου η Eurostat ανακοινώνει τα στοιχεία για το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος στο δ’ τρίμηνο του 2023, καθώς και χρηματοοικονομικούς δείκτες κρίσιμους για τον υπολογισμό του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου.
