Netflix: Το αουτσάιντερ που μπήκε στο μάτι του Χόλιγουντ

Του Michal Lev Ram

«Μη μισείς ποτέ τους εχθρούς σου, επηρεάζει την κρίση σου». Είναι Παρασκευή, 4.30 μμ, και ο Ted Sarandos κάθεται αναπαυτικά σε μια πολυθρόνα στο γραφείο του στο Μπέβερλι Χιλς. Η όψη του, προς έκπληξη όλων, είναι θεαματικά ξεκούραστη για κάποιον που έχει περάσει ήδη 11 ώρες σε αεροπλάνο.

 Ο επικεφαλής περιεχομένου της Netflix έχει μόλις επιστρέψει από τη Γαλλία, όπου συνάντησε τον CEO της εταιρείας Reed Hastings και τον ηθοποιό Gérard Depardieu για την πρεμιέρα του Marseille, του πρώτου γαλλόφωνου πρωτότυπου προγράμματος της Netflix. Ο Depardieu, ένας πρώην καρδιοκατακτητής που τα τελευταία χρόνια έχει φουσκώσει σα προφιτερόλ, υποδύεται έναν δήμαρχο ο οποίος γερνάει και δίνει τη σημαντικότερη εκλογική μάχη της ζωής του σε μια σειρά οχτώ επεισοδίων.

Οι κριτικοί, τουλάχιστον στη Γαλλία, δε χαρίστηκαν στο Marseille το οποίο ξεκίνησε να προβάλλεται στις 5 Μαΐου. Ο Pierre Sérisier έγραψε στη γαλλική εφημερίδα Le Monde ότι «ευγενικά, θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε βιομηχανικό ατύχημα». Συνεχίζοντας, λέει ότι «στην καθομιλουμένη, αυτό λέγεται κουράδα».

Ο Sarandos δε νοιάζεται ιδιαίτερα εάν ο Sérisier θεωρεί ότι το Marseille είναι περισσότερο merde παρά merveilleux. Εξάλλου, μόνο η Netflix θα γνωρίζει τις επιδόσεις της σειράς σε σχέση με τους συνδρομητές – η εταιρεία μέσων συνεχούς ροής δεν εμφανίζεται στα ποσοστά τηλεθέασης ούτε αποκαλύπτει τον αριθμό των τηλεθεατών της. Αυτό που απασχολεί τον Sarandos είναι να διασφαλίσει ότι η σειρά, τελικά, θα φέρει ακόμα περισσότερους συνδρομητές στην υπηρεσία συνεχούς ροής της εταιρείας. Είτε αυτοί οι πελάτες είναι λάτρεις της γαλλικής κουλτούρας στο Μάλι (ναι, το Netflix είναι διαθέσιμο και σ’ αυτή τη γαλλόφωνη αφρικανική χώρα) είτε κάτοικοι της πραγματικής Μασσαλίας δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, αρκεί να γίνουν συνδρομητές. Ο Sarandos λέει με αυτοπεποίθηση στο Fortune ότι «αυτό που καθιστά κάτι πραγματικά παγκόσμιο είναι η καλή αφήγηση μιας ιστορίας».

Ελάχιστα χρόνια πριν, θα ακουγόταν παράλογο για ένα στέλεχος της Netflix να μιλάει για την καλή αφήγηση. Αλλά, αυτό τον καιρό, ο παρείσακτος της Σίλικον Βάλεϊ ασκεί αναμφίβολα τη μεγαλύτερη επιρροή στο Χόλιγουντ.

Η Netflix αξιοποίησε τα σεισμικά κύματα της ευρυζωνικής επανάστασης και έγινε, ταυτόχρονα, μια από τις κορυφαίες τεχνολογικές εταιρείες – η αξία της μετοχής της αυξήθηκε κατά 134% το 2015 και είχε την καλύτερη απόδοση σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη εταιρεία στη λίστα των 500 του Fortune – και μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις θεάματος στον κόσμο. Αυτό το χρόνο, θα ξοδέψει 5 δισεκατομμύρια δολάρια σε τηλεοπτικό και κινηματογραφικό περιεχόμενο, εγχείρημα με το οποίο ξεπερνά κατά πολύ τους αντιπάλους της –και το οποίο υπογραμμίζει την πίεση που τους ασκεί ώστε να ξανασκεφτούν τον τρόπο που λειτουργούν.

Η άρνηση της Netflix να κοινοποιεί τον αριθμό των τηλεθεατών της έχει πλήξει σοβαρά το μοντέλο επιχειρηματικής στρατηγικής που οδηγείται από τα ποσοστά τηλεθέασης. Η πρωτοπόρα πρακτική του να αγοράζει έναν ολόκληρο κύκλο (ή δύο) μιας σειράς χωρίς να απαιτεί πιλότο δελεάζει συγγραφείς, ηθοποιούς και παραγωγούς, απομακρύνοντάς τους από την παραδοσιακή τηλεόραση. Επιπρόσθετα, με την άμεση προβολή ολόκληρων κύκλων και την αναμετάδοση σε συνεχή ροή χωρίς διαφημίσεις, η Netflix έχει εκπαιδεύσει τους τηλεθεατές να παρακολουθούν μετά μανίας –και να γίνονται όλο και πιο ανυπόμονοι με την τηλεόραση του ενός επεισοδίου την εβδομάδα και τα διαφημιστικά διαλείμματα.

Αυτά αφορούν μόνο τα προγράμματα που προβάλλονται στην τηλεόραση. Η Netflix εισβάλλει και στη μεγάλη οθόνη, πλειοδοτώντας σε σχέση με τις υφιστάμενες εταιρείες παραγωγής για μεγαλεπήβολα εγχειρήματα όπως το Bright, ένα αστυνομικό θρίλερ με τον Will Smith που λέγεται ότι η τιμή του έφτασε φέτος τα 90 εκατομμύρια δολάρια.

Πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η Netflix ασκεί παρασκηνιακή πίεση ενάντια στην παραδοσιακή αποκλειστική προβολή των νέων ταινιών στις κινηματογραφικές αίθουσες  – προκαλώντας τον John Fithian, CEO του Εθνικού Συλλόγου Ιδιοκτητών Κινηματογραφικών Αιθουσών, να αποκαλέσει τη Netflix σε πρόσφατο συνέδριο ως μια «άκρως επικίνδυνη απειλή για τον κλάδο του κινηματογράφου».

Προς το παρόν, φαίνεται ότι η Δύναμη βρίσκεται στο πλευρό της Netflix, τόσο μεταφορικά όσο και κυριολεκτικά –τον Μάιο, η εταιρεία υπέγραψε συμφωνία αποκλειστικής διανομής με τη Lucasfilm, ιδιοκτησία της Disney. Τον Απρίλιο, η Netflix ανακοίνωσε ότι ξεπέρασε τους 81 εκατομμύρια συνδρομητές, δηλαδή σημείωσε αύξηση της τάξης του 35% από τον προηγούμενο χρόνο. Η εταιρεία είναι κυρίαρχη στη συνεχή ροή μέσων σε μια εποχή που οι θεατές αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουν τηλεόραση και ταινίες.

Το τελευταίο τρίμηνο του 2013, οι παραδοσιακές συνδρομητικές υπηρεσίες, όπως η καλωδιακή, η δορυφορική και οι τηλεπικοινωνιακές είχαν αύξηση κατά 79.000 πελάτες ενώ, το τελευταίο τρίμηνο του 2015, έχασαν 49.000 πελάτες. Η τηλεθέαση της παραδοσιακής τηλεόρασης σημειώνει πτώση ενώ η προσέλευση στους κινηματογράφους σε μεγάλο βαθμό αργοπεθαίνει, ανεξάρτητα από μια μικρή άνοδο που σημείωσε πέρυσι. Το 2015, σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Βόρειας Αμερικής δεν μπήκε καν σε κινηματογραφική αίθουσα ενώ το 10% πήγε μόνο μία φορά.

Η Netflix ίσως αναμφίβολα μπορεί να χαρακτηριστεί ωφελούμενη από αυτές τις τάσεις παρά αιτία τους. Σε κάθε περίπτωση, αν και οι μεγιστάνες κατηγορούν την εταιρεία για τις ατυχίες τους, τα στελέχη της δεν ενοχλούνται από την αντιπαράθεση.

Οι ίδιοι πιστεύουν ότι απλώς διορθώνουν ό,τι έχει ήδη χαλάσει. «Δεν το βλέπουμε σαν μια προσπάθεια να πράξουμε διαφορετικά», λέει στο Fortune ο CEO Hastings σε μία συνέντευξη στην έδρα της εταιρείας στο Λος Γκάτος στην Καλιφόρνια. «Το βλέπουμε σαν μια προσπάθεια να πράξουμε καλά».

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Netflix, με αριθμό κατάταξης 379 στη φετινή λίστα των 500 του Fortune, αποδείχτηκε απειλή ενάντια στο υφιστάμενο καθεστώς. «Και η Blockbuster βρισκόταν στη λίστα των 500 του Fortune», λέει πονηρά ο Hastings και η περιπαιχτική του σπόντα είναι αποκαλυπτική. Η Blockbuster, που έχει πλέον καταρρεύσει, ήταν η δημοφιλέστερη αλυσίδα ενοικίασης ταινιών πριν την έλευση της Red Envelope Entertainment της Netflix. Η Netflix δεν θα σταματήσει μέχρι να κυριαρχήσει, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να αυτοπυροβοληθεί στην προσπάθειά της να τα καταφέρει. Προχωρώντας αποφασιστικά, μετασχηματιζόμενη σε μια φερέγγυα εταιρεία θεαμάτων, η ύπαρξή της επιβεβαιώνεται μέσω της συνύπαρξής με το ίδιο το περιβάλλον που προσπαθεί να διαταράξει, το οικοσύστημα του Χόλυγουντ.

Κόκκινο χαλί:  Ο Sarandos μαζί με (από επάνω αριστερά με τη φορά του ρολογιού) τον ηθοποιό Adam Sandler, στην πρεμιέρα της ταινίας της Netflix The Do-Over, τον Idris Elba, σταρ του Beasts of No Nation της Netflix, στα Βραβεία Independent Spirit, την κωμικό και παρουσιάστρια εκπομπής της Netflix Chelsea Handler, στα Βραβεία ICG Publicist με τη Jenji Kohan (αριστερά) και την Taylor Schilling, δημιουργό και σταρ αντιστοίχως του Orange is the New Black της Netflix, τον πρωταγωνιστή του House of Cards Kevin Spacey στο πάρτι της Netflix για τα Βραβεία Emmy και με τον CEO Hastings και τον ηθοποιό Gérard Depardieu στην πρεμιέρα της σειράς της Netflix Marseille.

«Έμαθα τι σημαίνει ‘άσπονδος φίλος’ σ’ αυτή την πόλη», λέει ο Sarandos. «Νομίζω ότι το άκουσα για πρώτη φορά από τον Les Moonves». Το παλιό στέλεχος της Netflix έχει κερδίσει πλέον το δικαίωμα να αναφέρεται σε κάποιον ονομαστικά (στην περίπτωση αυτή, στον CEO της CBS) αλλά και την ίδια την ταμπέλα του «άσπονδου φίλου». Για χρόνια, ο Sarandos έκλεινε συμφωνίες παραχώρησης δικαιωμάτων με εταιρείες παραγωγής και κανάλια –βοηθώντας τους δημιουργούς περιεχομένου να βγάλουν περισσότερα χρήματα από τους καταλόγους τους.

Κατόπιν όμως αποφάσισε να τους ανταγωνιστεί. Από το 2013, η Netflix, υπό τη διεύθυνσή του, έχει συνεργαστεί με ονόματα όπως η Tina Fey, η Chelsea Hunter και ο Kevin Spacey, για να δημιουργήσει πρωτότυπες σειρές τεράστιας δημοτικότητας για λογαριασμό του διαδικτυακού καναλιού.

Αυτός ο ρόλος έχει εξυψώσει το προφίλ του Sarandos στο ίδιο επίπεδο με τον διάσημο Hastings (αν πληκτρολογήσετε στο Google «Reed Hastings και Ted Sarandos» θα εμφανιστούν στην οθόνη σας άπειρες κοινές τους φωτογραφίες σε πρεμιέρες και συνεντεύξεις τύπου). Ο Hastings, 55 ετών, είναι απόφοιτος σχολής ηλεκτρονικών υπολογιστών ο οποίος μετεξελίχθηκε σε «κατά συρροή» επιχειρηματία.

Ξεκίνησε τη Netflix ως ταχυδρομική υπηρεσία αποστολής DVD στα τέλη της δεκαετίας του 1990 όταν η Blockbuster του επέβαλε πρόστιμο 40 δολαρίων για την καθυστέρηση επιστροφής μιας ταινίας. Ο Sarandos, 52 ετών, ήταν ένας φιλόδοξος φοιτητής κολεγίου από την Αριζόνα που παράτησε τις σπουδές του και ξεκίνησε την καριέρα του διευθύνοντας μια αλυσίδα βιντεοκλάμπ. Κατάφερε με τον τρόπο του να εισχωρήσει στη Netflix λίγο μετά τη συγκρότησή της, το 2000, ως αντιπρόεδρος περιεχομένου.

Ο Hastings χαρακτηρίζει την εργασιακή τους σχέση «απίστευτα εύκολη και ρέουσα», αλλά η συμπεριφορά τους και οι κλίσεις τους αναδεικνύουν τις διαφορές μεταξύ της Σίλικον Βάλεϊ και του Λος Άντζελες. Ενώ έδιναν ξεχωριστές συνεντεύξεις, φορούσαν και οι δύο παρόμοια ρούχα, καρό πουκάμισα με ανοιχτό γιακά και τζιν.

Όμως ο Hastings φορούσε αθλητικά παπούτσια έχοντας αφήσει ένα ατημέλητο γενάκι ενώ ο Sarandos ήταν φρεσκοξυρισμένος και φορούσε μοκασίνια. Ο Hastings με συνάντησε σε έναν ενιαίο χώρο στην έδρα της εταιρείας όπου περιτριγυριζόμασταν από μηχανικούς και άλλους υπαλλήλους. Η συνέντευξη του Sarandos έλαβε χώρα με κλειστές πόρτες στο ευρύχωρο γραφείο του.

Πλέον, για τον Sarandos, εργάζονται περίπου 600 υπάλληλοι έξω από τα γραφεία της εταιρείας στο Μπέβερλι Χιλς και η Netflix πρόκειται να διπλασιάσει την ακίνητη περιουσία της στο Λος Άντζελες όταν μετακομίσει, το 2017, σε έναν πύργο γραφείων στο Χόλυγουντ. Βέβαια, ο Sarandos χρειάστηκε να προσπαθήσει και να διαψευστεί πολλές φορές μέχρι να κερδίσει αυτό τον αριθμό υφισταμένων. Το 2006, έπεισε τον Hastings να τον αφήσει να ξεκινήσει τη Red Envelope Entertainment, μια πρωτοβουλία αγοράς και διανομής DVD ταινιών ανεξάρτητου κινηματογράφου. Το τμήμα απέτυχε και έκλεισε δύο χρόνια αργότερα.

Ένα από τα εμπόδια που συνάντησε ήταν η νομοθεσία των Η.Π.Α. η οποία δεν προέβλεπε «αποκλειστικότητα» στη διανομή DVD. Όσα και να ξόδευε η Netflix για να αγοράσει, για παράδειγμα, μια ταινία για ένα ταξίδι με το αυτοκίνητο με σκοπό την περισυλλογή μιας πολυθρόνας (ναι, δεν έχουμε δει ούτε το The Puffy Chair), θα υπήρχαν και άλλοι που θα μπορούσαν να τη διανείμουν εξίσου εύκολα.

Δυοπώλιο μέσων για τον Sarandos και τον Hastings. Το κλειδί στην παγκόσμια ανάπτυξη είναι το δυνατό πρωτότυπο πρόγραμμα, καθώς οι αξιοπρόσεκτες τηλεοπτικές σειρές και ταινίες προσελκύουν περισσότερους συνδρομητές.

Μέχρι το 2011, η Netflix προέβαλε διαδικτυακά σε συνεχή ροή ήδη για τέσσερα χρόνια και είχε μαζέψει 20.000.000 συνδρομητές. Τότε ο Sarandos αποφάσισε να κάνει μια δεύτερη απόπειρα με ένα ακόμα πιο φιλόδοξο σχέδιο. Έδωσε, λέγεται, 100 εκατομμύρια δολάρια για να αγοράσει τα εγχώρια δικαιώματα του House of Cards, μιας, στην ουσία, άγνωστης βρετανικής μίνι σειράς που είχε προβληθεί το 1990.

Η μόνη συνεισφορά του Hastings, όπως αφηγείται ο ίδιος την ιστορία, ήταν να μη τον σταματήσει. Δύο χρόνια αργότερα, η σειρά συγκέντρωσε πλήθος φανατικών θεατών και έτυχε μεγάλης αναγνώρισης –ανοίγοντας έτσι ένα κουτί της Πανδώρας που έφερε αλλαγές.

Το House of Cards, με πρωταγωνιστή τον Kevin Spacey στο ρόλο του γλοιώδους και επικίνδυνου πολιτικού Frank Underwood, αποτελεί πλέον τόσο αναπόσπαστο μέρος του πολιτισμικού φόντου –ο πέμπτος κύκλος του θα ξεκινήσει στις αρχές του 2017– που εύκολα ξεχνά κανείς πόσο επαναστατικό ήταν αρχικά.

Όταν η Netflix αγόρασε τα δικαιώματα, κατάφερε να επιτύχει τη συμφωνία με τους συντελεστές της σειράς, συμπεριλαμβανομένων του Spacey και του σκηνοθέτη David Fincher, δεσμευόμενη για δύο πλήρεις κύκλους χωρίς προηγούμενο έλεγχο. Δεν ζητήθηκε πιλότος ούτε υποβλήθηκε σε τεστ μάρκετινγκ. Αυτές οι δοκιμασίες μπορεί να είναι επώδυνες για τους δημιουργούς, αλλά δίνουν τη δυνατότητα στα τηλεοπτικά κανάλια να διαχειρίζονται τους οικονομικούς κινδύνους, δοκιμάζοντας μια ιδέα μέχρι να σιγουρευτούν ότι θα είναι επικερδής. Η συμφωνία για το House of Cards κατέρριψε αυτό το μοντέλο, όπως πολλά άλλα σερβιρισμένα υπολείμματα, καθώς η Netflix στοιχημάτισε στο προϊόν χωρίς να επιμένει στο δημιουργικό έλεγχο που συνοδεύει μια παραδοσιακή συμφωνία για την τηλεόραση.

«Κανείς δεν το είχε ξανακάνει», λέει ο Matt DelPiano, ατζέντης της Creative Artists Agency που εκπροσωπεί τον Spacey. Οι δημιουργοί, προσθέτει, «δεν χρειάζονταν πολύ μυαλό» για να το δεχτούν. Η Netflix επίσης κατέστησε το House of Cards την πρώτη σειρά για «λαίμαργους» τηλεθεατές καθώς κυκλοφόρησε έναν ολόκληρο κύκλο με τη μία – μια προσέγγιση που έκτοτε έχει επικρατήσει και πειραματίζονται με αυτή κανάλια και νεότεροι ανταγωνιστές όπως η Amazon και η Hulu.

Η σειρά ήταν η πρώτη από πολλές στις οποίες στοιχημάτισε η Netflix για να δημιουργήσει πρωτότυπο πρόγραμμα. Πολλά στελέχη καναλιών διαμαρτύρονται ότι η γενναιοδωρία της Netflix οδήγησε το κόστος των πιο ταλαντούχων στα ύψη. Μάλιστα αναφέρουν ότι για να δικαιολογήσει ένα κανάλι κόστος 50 εκατομμυρίων δολαρίων ανά κύκλο, θα έπρεπε να έχει εξασφαλισμένο έναν σχεδόν ανέφικτο αριθμό τηλεθεατών.

Reed Hastings, CEO

«Δεν είχαμε ούτε στο ελάχιστο τον αντίκτυπο που ελπίζουμε να έχουμε με τον καιρό επειδή δεν είμαστε ούτε στο ελάχιστο αρκετά παγκόσμιοι».

 Αλλά η Netflix δεν αντιμετωπίζει τους ίδιους περιορισμούς χάρη στον συνδρομητικό της χαρακτήρα. Η συνδρομή στη Netflix ξεκινά από 8 δολάρια και φτάνει τα 96 δολάρια το χρόνο. Εάν τα πολλαπλασιάσουμε με δεκάδες εκατομμύρια τηλεθεατών, η ροή εσόδων δίνει στη Netflix ένα μεγάλο δίχτυ ασφαλείας για να υποστηρίζει προγράμματα υψηλού πρεστίζ.

Οι Sarandos και Hastings είναι μυστικοπαθείς όσον αφορά τον τρόπο επιλογής σειρών για τη Netflix, αν και έχουν αναφέρει ότι το πρόγραμμα διαμορφώνουν τα δεδομένα που αφορούν τις συνήθειες των υφιστάμενων συνδρομητών.

Σημαντικότερο, όπως τονίζει ο Sarandos, «είναι ο σωρευτικός αντίκτυπος πολλών υπέροχων προγραμμάτων που πραγματικά τροφοδοτεί την αύξηση των συνδρομητών». Οι αριθμοί των τελευταίων ετών το αποδεικνύουν. Το «μακροβούτι» της εταιρείας στα πρωτότυπα προγράμματα συνέπεσε με μια αύξηση των συνδρομητών της τάξης του 145% από το 2013.

Φυσικά, χάρη στις συνδρομές, η Netflix μπορεί να αποφεύγει τις διαφημίσεις. Οι Sarandos και Hastings υποστηρίζουν ότι αφού δεν πουλάνε καθόλου διαφημίσεις, δεν χρειάζεται να αποκαλύπτουν τον αριθμό των τηλεθεατών τους. Αυτός ο ισχυρισμός εξοργίζει τους ανταγωνιστές τους. Σε μια εκδήλωση της Ένωσης Τηλεοπτικών Κριτικών, τον Ιανουάριο, οι επικεφαλής των καναλιών κατήγγειλαν τη μυστικοπάθεια της Netflix. Ο John Landgraf, CEO της FX Networks, αποκάλεσε τη συμπεριφορά αυτή «γελοία» και κατηγόρησε τις τεχνολογικές εταιρείες ότι δεν παίζουν ισότιμα.

Δύσκολα κατηγορεί κανείς τα κανάλια για τη ματαίωση που νιώθουν. Η παρακολούθηση της τηλεόρασης στις Η.Π.Α. έπεσε πέρυσι περίπου κατά 3% σε σχέση με τις ώρες τηλεθέασης. Ο αναλυτής Michael Nathanson της MoffetNathanson υπολόγισε ότι η μισή πτώση οφειλόταν στη Netflix. (Υπολόγισε ότι η Netflix αντιπροσωπεύει περίπου το 6% της αμερικανικής τηλεθέασης και προβλέπει ότι, μέχρι το 2020, θα φτάσει το 14%).

Αυτές οι τάσεις υποσκάπτουν τις δυνατότητες των καναλιών να κοστολογούν πολύ τις διαφημίσεις, ενώ η έλλειψη αριθμών από τη Netflix τούς δυσκολεύει ακόμα περισσότερο να αποδείξουν ότι οι επιτυχίες τους βρίσκονται στην κορυφή της κατηγορίας τους. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο εριστική όταν στελέχη της Netflix δηλώνουν, χωρίς κάποια απόδειξη, ότι ξεπερνούν τα κανάλια, όπως ισχυρίστηκε ο Sarandos, τον περασμένο Δεκέμβριο, δηλώνοντας ότι η δραματική σειρά με θέμα τα ναρκωτικά Narcos ξεπέρασε τους θεατές της επιτυχίας του HBO Game of Thrones.

Η Netflix δεν έχει ισχυρό κίνητρο να ρίξει τους τόνους αποκαλύπτοντας τους αριθμούς της, λέει ο Hastings. «Εάν σας έλεγα σήμερα ότι οι σειρές της Netflix έχουν θεαματικά υψηλότερη τηλεθέαση σε ποσοστό από οποιαδήποτε σειρά συνδρομητικής ή μη τηλεόρασης, θα ήταν κακό για τους προμηθευτές μας γιατί όλοι θα έλεγαν ‘ω, θεέ μου, η Netflix καταστρέφει όλη την τηλεόραση’ και αν σας έλεγα το αντίθετο θα έλεγαν ‘ω, θεέ μου, η Netflix θα καταστραφεί».

Ακόμα και αστέρες του κινηματογράφου –εκ των οποίων πλείστοι έχουν συνάψει συμφωνίες με τη Netflix– δεν θα γνωρίζουν πώς τα πάνε οι ταινίες τους στη Netflix. Τι θα πει ο Sarandos εάν ο Will Smith απαιτήσει να του πει πόσοι άνθρωποι έχουν δει την ταινία του; Ο Sarandos δίνει την υποθετική του απάντηση απλώς με ένα χαμόγελο: «Όχι».

Φωτογραφία από τη δημοφιλή σειρά "Narcos".

Τα καινούρια φιλαράκια της Netflix

Disney

Στα τέλη Μαΐου, η Netflix ανακοίνωσε ότι, από τον Σεπτέμβριο, θα είχε τα αποκλειστικά δικαιώματα συνεχούς ροής (streaming) για τις ταινίες της Disney [οι οποίες περιλαμβάνουν έναν πολύτιμο θησαυρό πνευματικής ιδιοκτησίας από τη Marvel, τη Lucasfilm και την Pixar].

Will Smith

Τον Μάρτιο, η Netflix έκλεισε συμφωνία ύψους, λέγεται, 90 εκατομμυρίων δολαρίων για το νέο αστυνομικό θρίλερ του ηθοποιού Bright, πλειοδοτώντας σε σχέση με μεγάλες εταιρείες παραγωγής για την ταινία. Ποιο θα είναι το μερίδιο του Smith; Δεν είναι ξεκάθαρο, αν και εκτιμάται ότι το μισό του συνολικού κόστους αποδίδεται στο «ταλέντο».

Univision

Μια συμφωνία που ανακοινώθηκε τον Μάιο θα φέρει τις σειρές της Netflix Narcos [φωτογραφία επάνω] και Club de Cuervos στο ισπανόφωνο κανάλι. Επίσης έπεται η συμπαραγωγή δραματικής σειράς για τον ναρκέμπορο Joaquin ‘El Chapo’ Guzman [όχι, ο Sean Penn δεν θα εμπλακεί].

Μπορεί ο Will Smith να μη νοιάζεται δεδομένου ότι θα εξαργυρώσει μια τεράστια επιταγή – χάρη στη νέα ενίσχυση του προγράμματος της Netflix με ταινίες. Ωστόσο, όταν το Bright του Will Smith κάνει το ντεμπούτο του, θα είναι το πιο τολμηρό στοίχημα της Neflix έως σήμερα. Η δηλωθείσα τιμή των 90 εκατομμυρίων δολαρίων είναι ιλιγγιώδης – ακόμα και για τον πρώην Πρίγκιπα του Μπελέρ και τον David Ayer, σκηνοθέτη και σεναριογράφο του Fury και της Ημέρας Εκπαίδευσης. Ωστόσο, οι Hastings και Sarandos έχουν ταχθεί στο σκοπό να αποδείξουν ότι η Netflix μπορεί να παράγει αποκλειστικές κινηματογραφικές ταινίες μεγάλης εισπρακτικής επιτυχίας με δυνατότητα δημιουργίας franchise (δε θα συνιστούσε σφάλμα, δηλαδή, να ποντάρουμε σε ένα Bright 2).

Το ποσό που προορίζεται για το Bright αποτελεί μέρος των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που σκοπεύει να ξοδέψει η Netflix για τα προγράμματά της μόνο για το τρέχον έτος, που θα συμπεριλαμβάνει τουλάχιστον 60 πρωτότυπες σειρές, δώδεκα ντοκιμαντέρ και οχτώ ταινίες μεγάλου μήκους. Αυτή η κίνηση αποτελεί τεράστια αύξηση του στοιχήματος. Συγκεκριμένα, η Netflix είχε ξοδέψει 3 δισεκατομμύρια δολάρια για το πρόγραμμά της το 2015 ενώ τα συνολικά της έσοδα ήταν μόνο 6.8 δισεκατομμύρια δολάρια (για να βοηθήσει στη στήριξη του χαρακτηριστικού της περιεχομένου, η Netflix αύξησε το μακροπρόθεσμο χρέος της κλείνοντας πέρυσι έναν γύρο δανεισμού 1.5 δισεκατομμυρίου δολαρίων).

Πλέον του Bright, η Netflix πρόσφατα αγόρασε μια αντιπολεμική σάτιρα από τον Brad Pitt και ένα δράμα για έναν ακτιβιστή ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Καμπότζη που σκηνοθέτησε η (πρώην) σύζυγός του, Angelina Jolie.

Η έλξη της Netflix για σταρ του βεληνεκούς του μέχρι πρότινος ζεύγους Brangelina ενισχύεται χάρη στη γιγάντια βάση συνδρομητών, αλλά επίσης επειδή η εταιρεία προσφέρει μια απλοποιημένη μέθοδο αποζημίωσης που αφαιρεί ένα μέρος του ρίσκου της δημιουργίας ταινιών. Τυπικά, τα μεγαλύτερα ταλέντα του κινηματογράφου διαπραγματεύονται ένα μέρος των κερδών που θα βγάλει μια εταιρεία παραγωγής από τις πωλήσεις των εισιτηρίων, την παγκόσμια διανομή και την αναμετάδοση. Έτσι, αστέρες και σκηνοθέτες είναι ευάλωτοι στην περίπτωση αποτυχίας μιας ταινίας. Η Netflix όμως αντικαθιστά αυτές τις συμφωνίες με γενναίες προκαταβολικές αμοιβές, κάτι που μπορεί να κάνει πιο εύκολα λόγω των εσόδων της από τις συνδρομές.

Αυτό που «καίει» το Χόλυγουντ είναι η σκέψη ότι η Netflix μπορεί να μην προβάλει ποτέ αυτές τις ταινίες στη μεγάλη οθόνη. Ο Hastings έχει εδώ και καιρό τσακωθεί με τη βιομηχανία για το διάστημα προβολής αποκλειστικά στις κινηματογραφικές αίθουσες – το διάστημα δηλαδή που οι κινηματογράφοι έχουν τα αποκλειστικά δικαιώματα μιας ταινίας.

Μέχρι την έλευση της Netflix, κανείς στη βιομηχανία δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να αποφευχθεί τελείως αυτό και ακόμα είναι πολλοί αυτοί που δεν το πιστεύουν. «Θεωρούμε ότι οι κινηματογραφικές ταινίες είναι διαφορετικές από τις ταινίες που γίνονται στο πλαίσιο του περιεχομένου για οικιακή προβολή», λέει ο Fithian, ο επικεφαλής του επαγγελματικού συλλόγου των ιδιοκτητών κινηματογραφικών αιθουσών.

«Οι καταναλωτές θεωρούν ότι για να διατίθεται μια ταινία ταυτόχρονα για οικιακή και κινηματογραφική προβολή δεν θα είναι και τόσο καλή». Εξίσου σαφής είναι και η Netflix καθώς ισχυρίζεται ότι οι ιδιοκτήτες κινηματογραφικών αιθουσών παρεμποδίζουν την καινοτομία. Ένα μικρότερο χρονικό διάστημα αποκλειστικής κινηματογραφικής προβολής, ή η κατάργησή του, θα έδινε στη Netflix και στους συνδρομητές της ταχύτερη πρόσβαση στις ταινίες πρώτης προβολής.

Και αν η Netflix ήταν να κάνει ταινίες αποκλειστικά για συνεχή ροή οι οποίες να προκαλούν την αίσθηση ότι «σπάνε τα ταμεία» και να προσελκύουν το ενδιαφέρον του κοινού, τότε περισσότερες εταιρείες παραγωγής θα σκεφτόντουσαν να δοκιμάσουν την τύχη τους προβάλλοντας και τις δικές τους ταινίες νωρίτερα μέσω streaming.

Ο Sarandos απορρίπτει την άποψη ότι ένα μικρότερο χρονικό διάστημα αποκλειστικής κινηματογραφικής προβολής θα τερμάτιζε τη βιομηχανία των κινηματογραφικών αιθουσών. «Να θυμάστε ότι στο σπίτι μπορείτε να φάτε οποιοδήποτε φαγητό μπορείτε να φάτε και έξω», επισημαίνει. Και προσθέτει ότι «ωστόσο οι άνθρωποι επιλέγουν να φάνε έξω». Βέβαια, αυτό στο όποιο δεν αναφέρεται είναι ότι, όσον αφορά τις ταινίες, «το φαγητό στο σπίτι» κατέχει, εδώ και καιρό, μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά –κυρίως χάρη στη Netflix.

Πόσο μεγάλη μπορεί να γίνει η Netflix; Τον Ιανουάριο, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι είναι πλέον διαθέσιμη σε 190 χώρες, από τις 60 που ήταν τον περασμένο χρόνο. Περίπου το 42% των υφιστάμενων πελατών της Netflix βρίσκονται εκτός Η.Π.Α. Η παγκόσμια αύξηση δεν έχει προχωρήσει τόσο γρήγορα όσο έλπιζαν οι επενδυτές, με αποτέλεσμα, τελευταία, η τιμή της μετοχής της να σημειώσει σκαμπανεβάσματα– ωστόσο, κάποιοι αναλυτές πιστεύουν ότι η εταιρεία ακόμα θα μπορούσε να διπλασιάσει τη βάση των πελατών της μέχρι το 2020.

«Δεν είχαμε ούτε στο ελάχιστο τον αντίκτυπο που ελπίζουμε να έχουμε με τον καιρό επειδή δεν είμαστε ούτε στο ελάχιστο αρκετά παγκόσμιοι», λέει ο Hastings. «Εάν καταφέρουμε να φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο δημοτικότητας παγκοσμίως, θα βλέπουμε το σήμερα και θα λέμε ‘ω, ήμασταν τόσο μικροί, μόνο 81 εκατομμύρια’».

Καθώς επεκτείνεται, η ικανότητα της Netflix να συνεργάζεται με τους ανταγωνιστές της, οι οποίοι τώρα την αντιμετωπίζουν με τόσο μεγάλη καχυποψία, θα γίνει πιο σημαντική από ποτέ. Αν κρίνουμε με βάση μια από τις πιο πρόσφατες συμφωνίες της, κάτι τέτοιο μπορεί να μην είναι τόσο τραβηγμένο. Τον Μάιο, η Netflix ανακοίνωσε τη συνεργασία της με τη Univision για την παραγωγή μιας σειράς για τον ναρκέμπορο Joaquin “El Chapo” Guzman.

Η συμφωνία θα φέρει επίσης άλλες δύο πρωτότυπες σειρές της Netflix στο ισπανόφωνο κανάλι, το Narcos και το Club de Cuervos. Είναι αλήθεια ότι, στην αναζήτησή της για παγκόσμια κυριαρχία, η Netflix θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει την «παραδοσιακή τηλεόραση», γεγονός που θα περιλαμβάνει και την αποκάλυψη των ποσοστών τηλεθέασης των σειρών της σε όλη τη βιομηχανία. Σύγκρουση διαφορετικών κόσμων; Στο σύμπαν της Netflix, δεν θα είναι η τελευταία φορά.

Δύο για τα φράγκα

Η HBO, με το ιστορικό των επιτυχημένων ξακουστών και δημοφιλών προγραμμάτων της εδώ και καιρό θεωρείται το πρότυπο που αγωνίζεται να ξεπεράσει η Netflix. Βάσει κάποιων μεγεθών, φαίνεται ότι η Netflix έχει πολύ δρόμο ακόμα.

Υποψηφιότητες βραβείων EMMY 2015

Netflix: 34

HBO: 126

Βραβεία EMMY 2015

Netflix: 4

HBO: 43

 Ώρες πρωτότυπου προγράμματος που προορίζονται για το 2016

Netflix: 600 ώρες

HBO: 600 ώρες

Προφίλ Netflix

Κατάταξη Global 500: 379

Έσοδα: $6,8 δισεκατομμύρια

Κέρδη: $122,6 εκατομμύρια

Προσωπικό: 3.700

Συνολική απόδοση στους μετόχους (ετήσιο ποσοστό 2015-2016): 40,3%