Ο Αγιατολάχ ως «car dealer»
Το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν «πατά γκάζι».
Για τους Ιρανούς -και όχι μόνον- οι BMW και οι Mercedes θεωρούνται σύμβολο πλούτου και ισχύος. Για τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ -ενώπιον του οποίου ορκίστηκε χθες νέος πρόεδρος του Ιράν ο μετριοπαθής Χασάν Ροχανί- λέγεται ότι είναι κάτι πολύ περισσότερο…
Παρά την επίσημη θέση της Τεχεράνης ότι ο ανώτατος θρησκευτικικός ηγέτης του σιιτικού θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν ζει μια ταπεινή ζωή -στηριζόμενος για την οικονομική του επιβίωση σε δωρεές υποστηρικτών και φίλων- μία πλημμυρίδα δημοσιευμάτων αναφέρουν ότι σήμερα ελέγχει μία περιουσία δισεκατομμυρίων, μέσω πλείστων όσων θρησκευτικών ιδρυμάτων. Ένα από αυτά έχει σήμερα την αποκλειστική διάθεση των BMW στην χώρα!
«Κάποιοι κύριοι από το θρησκευτικό Ίδρυμα ‘Σάχη Αμπντουλαζίμ’ ήλθαν στο γραφείο μου μια μέρα και προσφθέρηκαν να αγοράσουν το μετοχικό πακέτο μου στην οικογενειακή μας επιχείρηση», εξιστορεί στην ειδησεογραφική ιστοσελίδα Fararu ο επιχειρηματίας Νούρι Γιανί, μέχρι το 2009 αποκλειστικός εισαγωγέας πολυτελών αυτοκινήτων της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας στο Ιράν.
«Καθώς ήθελα να συνεισφέρω στις φιλανθρωπίες, αποδέχθηκα την προσφορά τους», λέει ο Γιανί. Σε αντιστάθμισμα των 80 χρόνων παρουσίας της εταιρίας Nouriyani Enterprise στην ιρανική αγορά, «μου παραχώρησαν μία θέση στο νέο διοικητικό συμβούλιο». Όμως, βήμα βήμα, η ιδιοκτησία της άλλαξε χέρια «Σταδιακά, πήραν το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών», υποστηρίζει.
Σύντομα, η εταιρία μετονομάστηκε σε Persia Khodro.
Σήμερα, η επενδύτρια εταιρία Rey Investment Co, ιδιοκτήτρια του Ιδρύματος «Σάχη Αμπντουλαζίμ» -το οποίο, όπως όλα τα θρησκευτικά ιδρύματα στο Ιράν, απολαμβάνει καθεστώτος πλήρους φοροαπαλλαγής- διαφημίζεται ως ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος της BMW στο Ιράν. Κάτι, που φαίνεται να αγνοεί η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.
«Τερματίσαμε τις σχέσεις μας με την Nouriyani Enterprise το 2009, αλλά εξ όσων αντιλαμβανόμαστε αυτή στη συνέχεια πέρασε στον έλεγχο του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη στο Ιράν», ανέφερε λακωνικά στην βρετανική εφημερίδα Telegraph εκπρόσωπός της.
Στην Rey Investment Co -που δραστηριοποιείται σε δεκάδες άλλους τομείς, από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τις κατασκευές, έως τα τρόφιμα και την αγροτική παραγωγή- ο πρόεδρος διορίζεται από τον ίδιο τον Αγιατολάχ.
Τα «ηνία» της σήμερα έχει στα χέρια του ο Μοχάμεντ Ρέι Σαχρί, πρώην υπουργός Πληροφοριών του Ιράν και παλιότερα πολύτιμος σύμμαχος του Χαμενεΐ στην διεκδίκηση της διαδοχής του Αγιατολάχ Χομεϊνί, στα τέλη της δεκαετίας του ’80. «Δεξί» χέρι του Σαχρί και νυν διευθυντής της εταιρίας είναι ο Μοχάμεντ Σαριατμανταρί, σύμβολος του Χαμενεΐ σε θέματα εξωτερικών επενδύσεων.
Τo υπαρξιακό δίλημμα της Τεχεράνης
«Πρόκειται για μία γνωστή τακτική των αυταρχικών καθεστώτων», σχολιάζει το Der Spiegel, σε σχετικό άρθρο υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο Ο μπλιγκ-μπλιγκ Αγιατολάχ (δανειζόμενο το παρατσούκλι του πρώην προέδρου της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, που απέκτησε λόγω του πολυτελούς τρόπου ζωής και των αμφιλεγόμενων διασυνδέσεών του με την επιχειρηματική ελίτ του Παρισιού). Η έλλειψη διαφάνειας και ο ασφυκτικός έλεγχος των ηγεμόνων και των συμμάχων τους λεηλατούν την οικονομία», γράφει το γερμανικό περιοδικό.
Και μία από τις …αγαπημένες τους «κότες με τα χρυσά αυγά», αναφέρει, είναι η εισαγωγή πολυτελών γερμανικών αυτοκινήτων. «Στην Τυνησία, το εμπόριο της Mercedes ήταν στα χέρια της φατρίας του Μπεν Αλί», γράφει το έγκριτο γερμανικό περιοδικό.
Στη Συρία, ο εξάδελφος του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, Ραμί Μακλούφ, επιχείρησε το 2004 να υφαρπάξει, δια νόμου, τα αποκλειστικά δικαιώματα εισαγωγής αυτοκινήτων Mercedes στη χώρα (τελικά δεν τα κατάφερε, χάρη στην εμμονή της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας). «Η επιχειρηματική ελίτ και το κατεστημένο είναι συχνά στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, στα περισσότερα αυταρχικά καθεστώτα. Η διαφθορά είναι μέρος του συστήματος. Και η μαύρη αγορά ενισχύεται, με φόντο τις διεθνείς κυρώσεις».
