Ο χορός των εκατομμυρίων της Formula 1

Τα ταχύτερα αυτοκίνητα αγώνων στον κόσμο, οι πιο καλοπληρωμένοι οδηγοί, οι πλουσιότερες ομάδες, τα ακριβότερα διαφημιστικά συμβόλαια και οι πιο διάσημοι celebrities, όλοι στριμώχνονται στις πίστες της Formula 1 σε ένα πανηγύρι ταχύτητας, 50 εκατομμυρίων τηλεθεατών και δισεκατομμυρίων δολαρίων από όπου δεν θέλει να λείπει κανείς.

Αν το δει κανείς από καθαρά οικονομική σκοπιά, τα έσοδα και τα κέρδη της εταιρείας που διαχειρίζεται τα δικαιώματα της Formula 1 δεν είναι κάτι ιδιαίτερο: με έσοδα $1,7 δισ. και καθαρά κέρδη γύρω στα $530 εκατ., δεν κατατάσσεται καν στις πιο κερδοφόρες εταιρείες του κόσμου.

Όμως είναι μια σίγουρη επένδυση για όλους τους μετόχους, με εξασφαλισμένη παγκόσμια προβολή για κάθε partner και ένα πρωτάθλημα στο οποίο όλοι θέλουν να συμμετέχουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Για τις ομάδες τα πράγματα δεν είναι και τόσο ξεκάθαρα. Τουλάχιστον όχι για όλες. Αν και πέρσι το μερίδιό τους από τα κέρδη της F1 ήταν 179 εκατ. ευρώ, τα 100 εκατ. πήγαν στις τρεις πρώτες του πρωταθλήματος κατασκευαστών, δηλαδή σε Mercedes, Red Bull και Wlillams. Επιπλέον, η Ferrari εισέπραξε άλλα 60 εκατ. ευρώ επειδή είναι η μόνη ομάδα που συμμετέχει συνεχώς από το 1950 στο πρωτάθλημα. Κάτι σαν δώρο σε μια ιστορική ομάδα – που, επιπλέον, έχει και 0,25% των μετοχών του F1 Group.

Τα χρηματικά βραβεία της Ferrari μαζί με το «δωράκι» τιμής ένεκεν, έβαλαν στα ταμεία της περίπου 100 εκατ., όσος ήταν δηλαδή ολόκληρος ο προϋπολογισμός όλης της χρονιάς της «φτωχότερης» ομάδας του grid, της Caterham. Ο ετήσιος προϋπολογισμός της Ferrari είναι περίπου 500 εκατ. και η αξία της υπολογίζεται σε 1,28 δισ. ευρώ.

Η άνιση κατανομή των κερδών (56% οι τρεις πρώτοι, 44% όλοι οι άλλοι) έχει ως αποτέλεσμα οι πρώτοι να είναι όλο και πλουσιότεροι, ενώ οι «μικροί» να παλεύουν κάθε χρόνο για τη σωτηρία τους.

Για να γίνουν κατανοητά τα μεγέθη και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μικρές ομάδες, η χρεοκοπημένη Caterham, που δεν συμμετέχει πια στο πρωτάθλημα, χρειάστηκε περίπου 200 εκατ. ευρώ για τη λειτουργία της από 2010 χωρίς να κερδίσει στις πίστες ούτε έναν πόντο.

Αντίθετα, η εταιρεία CVC (που κατέχει το 35,5% του F1 Group) έχει κερδίσει $4,4 δισ. από το 2006 που αγόρασε το μερίδιό της για σχεδόν $2,5 δισ.

Έπαθλα και χορηγοί

Σκοπός της κάθε ομάδας δεν είναι απλώς το χρηματικό κέρδος στην πίστα. Ο κύριος σκοπός των ιδιοκτητών των ομάδων είναι να σημειώσουν επιτυχίες στους αγώνες, ανεβάζοντας έτσι την αξία των μετοχών τους (και τα συμβόλαια των χορηγών), και να τις πουλήσουν όταν κρίνουν ότι τους συμφέρει.

Επιπλέον, όσο περισσότερο κερδίζει μια ομάδα, τόσο περισσότερο τηλεοπτικό χρόνο έχει, ωφελώντας έτσι τα προϊόντα της και εκείνα των χορηγών, από αυτοκίνητα και αεροσκάφη μέχρι ενεργειακά ποτά.

Οι νίκες, ωστόσο, φέρνουν χρήμα. Μετά από τέσσερα συνεχόμενα παγκόσμια πρωταθλήματα η Red Bull έφτασε σε αξία τα $640 εκατ., με τα έπαθλα μόνο να της αποφέρουν $125 εκατ. το 2013.

Επιπλέον, η Red Bull έχει συμφωνία με την ιαπωνική Infiniti (τον κλάδο πολυτελών αυτοκινήτων της Nissan) για χορηγία $30 εκατ. το χρόνο. Η MacLaren εισέπρατε $75 εκατ. ετησίως από τη Vodafone, ενώ η Ferrari εξακολουθεί να εισπράττει $160 εκατ. το χρόνο από την καπνοβιομηχανία Philip Morris (μέσω μιας B2B διαφημιστικής συμφωνίας) αν και τα προϊόντα καπνού έχουν απαγορευτεί στην F1.

Υπολογίζεται πως η εμπλοκή της Red Bull στη Formula 1 της δίνει brand exposure αξίας 283 εκατ. δολαρίων.

Οι ζημιές των διοργανωτών

Όπως και οι Ολυμπιακοί Αγώνες, κάθε αγώνας Grand Prix είναι ένα μεγάλο γεγονός για το άθλημα, αλλά και ένας μεγάλος πονοκέφαλος για τον οικοδεσπότη. Όλα τα έσοδα από κάθε πιθανή και απίθανη πηγή πηγαίνουν απευθείας στο F1 Group, με τον διοργανωτή να πρέπει να καλύψει όλα τα έξοδά του αποκλειστικά από τις πωλήσεις των εισιτηρίων. Προσθέστε σε αυτό και την υποχρεωτική αύξηση 10% σε ετήσια βάση στο ποσό που οι διοργανωτές πληρώνουν ως «δικαίωμα διεξαξωγής του αγώνα» (περίπου $30 εκατ. τη φορά) και έχετε την απάντηση στα ερωτήματα α) γιατί τα εισιτήρια των αγώνων είναι τόσο ακριβά, και β) γιατί το καλεντάρι αλλάζει από χρόνο σε χρόνο και μετατοπίζεται ανατολικότερα. Δεν είναι μόνο θέμα πολυπληθέστερων αγορών, αλλά κυβερνήσεων που είναι πρόθυμες να βάλουν το χέρι στην τσέπη όσο κι αν κοστίσει (Κίνα, Μπαχρέιν, Μαλαισία, Ρωσία κ.ά.) και άλλες όχι και τόσο πρόθυμες (Ινδία, Τουρκία κ.ά.).

Το εταιρικό γαϊτανάκι

Όπως θα περίμενε κανείς, οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα έσοδα του πρωταθλήματος είναι ένα πλέγμα holding companies με έδρα στη Μεγάλη Βρετανία, την Ελβετία, το νησί Jersey και αλλού. Βασικός διαχειριστής είναι η Delta Topco, μια holding company στην οποία πλειοψηφικό πακέτο (35.5%) έχει η CVC Capital Partners, μια εταιρεία private equity. Μέτοχοι είναι επίσης η επενδυτική Waddell & Reed, ο πολυεκατομμυριούχος (και πρώην απόλυτο αφεντικό της Formula 1) Μπέρνι Έκλεστοουν, οι δικαιούχοι της χρεοκοπημένης Lehman Brothers (15,3%) και πολλοί ακόμα μικρομέτοχοι.

Οι Κροίσοι στο τιμόνι

Φυσικά, οι αστέρες του αθλήματος είναι οι οδηγοί. Αλλά και εδώ έχουμε πρώτη κατηγορία, δεύτερη και… συμπληρώματα. Από τους Κροίσους των 20 και 25 εκατ. ευρώ το χρόνο, μέχρι εκείνους που «αγοράζουν» τη θέση τους φέρνοντας χορηγούς στο άθλημα και την ομάδα τους.

Αν και οι λεπτομέρειες των συμβολαίων σπάνια ανακοινώνονται, οι πληροφορίες λένε πως η μετακίνηση του Σεμπάστιαν Φέτελ στη Ferrari τον έκανε τον πιο ακριβοπληρωμένο αθλητή του κόσμου. Το τριετές συμβόλαιο προβλέπει αποδοχές 210 εκατ. ευρώ, δηλαδή 70 εκατ. ευρώ το χρόνο. Για σύγκριση, ο ποδοσφαιριστής Κριστιάνο Ρονάλντο κερδίζει 52 εκατ. (κυρίως, όμως από χορηγίες, η Ρεάλ Μαδρίτης του δίνει «μόλις» 17). Το δεύτερο και τρίτο ρεκόρ στο άθλημα έχουν ο Κίμι Ραϊκόνεν (48 εκατ.) και ο Μίχαελ Σουμάχερ (30 εκατ.) όλοι για τη συνεργασία τους με τη Ferrari.

Ο παγκόσμιος πρωταθλητής του 2014 Λιούις Χάμιλτον κερδίζει τουλάχιστον 28 εκατ. το χρόνο από τη Mercedes, αλλά το τριετές συμβόλαιό του λήγει το φθινόπωρο του 2015 και αναμένεται (ειδικά αν στεφθεί πάλι πρωταθλητής) να πάρει σημαντικότατη αύξηση.

Όσο για τον Φερνάντο Αλόνσο, οι πληροφορίες λένε πως το νέο συμβόλαιό του με τη McLaren του αποφέρει περίπου 25 εκατ. ετησίως.