Ο δύσκολος χειμώνας άρχισε με «μικρό καλάθι» προσδοκιών

Επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, εργασιακή αβεβαιότητα, πληθωρισμός και ακριβή ενέργεια είναι τα χαρακτηριστικά στο οικονομικό σκηνικό του χειμώνα που μόλις άρχισε, με το «καλάθι του νοικοκυριού» -που κάνει σήμερα πρεμιέρα- να τροφοδοτεί τη συζήτηση γύρω από τα μέτρα που απαιτούνται για να «φρενάρουν» την ακρίβεια και τον πληθωρισμό.

Η ολοκλήρωση της τουριστικής περιόδου με την οποία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα πλήθος ελληνικών νοικοκυριών και ο αντίστοιχος τερματισμός των εποχικών θέσεων εργασίας επηρεάζει αρνητικά τις προσδοκίες για το επόμενο διάστημα, καθώς αναζητούνται πήγες απασχόλησης. Επιπλέον, ο επίμονος πληθωρισμός και το ενεργειακό ζήτημα – παρά τις παρεμβάσεις οικονομικής ενίσχυσης που ωστόσο τροφοδοτούν και τον πληθωρισμό – αναμένεται να συνεχίσουν να επηρεάζουν τις προσδοκίες των πολιτών. Σαφώς η τάση αυτή είναι πανευρωπαϊκή, όμως οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν οι πιο απαισιόδοξοι στην ΕΕ και με διαφορά από τους υπόλοιπους, σύμφωνα με την έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ για τον Οκτώβριο.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι πάνω από 7 στους 10 καταναλωτές (71%) εκτιμούν ότι τον τελευταίο χρόνο η κατάσταση των νοικοκυριών τους επιδεινώθηκε και (σε ποσοστό 74%) αναμένουν περαιτέρω επιδείνωση το επόμενο 12μηνο. Επίσης σχεδόν 8 στους 10 (79%) προβλέπουν ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας. Ως αποτέλεσμα η πρόθεση των καταναλωτών για σημαντικές αγορές τους προσεχείς 12 μήνες (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ.) εξασθένησε αισθητά. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ το 63% των καταναλωτών (από 54% στην προηγούμενη έρευνα) προέβλεψε ότι θα προβεί σε λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες. Μάλιστα σχεδόν …κανένας δεν σκοπεύει να αγοράσει αυτοκίνητο το επόμενο 12μηνο, ποσοστό το 96,9% των καταναλωτών στην Ελλάδα ενώ μόλις 2,2% δηλώνει ότι ίσως να προβεί σε αγορά ή κατασκευή κατοικίας τον επόμενο χρόνο – με το 11,5% να λέει ότι είναι αρκετά ή πολύ πιθανό να προβεί σε βελτίωση/ανανέωση της κατοικίας του.

Υπό αυτές τις συνθήκες το 86% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση, ενώ αυξάνεται ο φόβος για ανεργία. Το ποσοστό των νοικοκυριών που προέβλεψε μικρή ή αισθητή άνοδο της ανεργίας ενισχύθηκε στο 62% (από 60% στην προηγούμενη έρευνα).

Τάση ανόδου των τιμών

Ενισχύονται επίσης οι προβλέψεις για άνοδο των τιμών. Το 75% των νοικοκυριών (από 69% τον προηγούμενο μήνα) προέβλεψε άνοδο τιμών με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό, με ένα 10% να προβλέπει σταθερότητα. Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι υποχώρησε το ποσοστό των καταναλωτών που «μόλις τα βγάζει πέρα» στο 60% από 63% στην έρευνα του προηγούμενου μήνα ενώ στο 14% (από 11%) ενισχύθηκε το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους. Οι καταναλωτές που δήλωσαν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ αποτελούν το 18% του συνόλου, ενώ το ποσοστό όσων δήλωσαν ότι «έχουν χρεωθεί» διατηρήθηκε στο 8%. Επίσης, το 61% έκρινε τον Οκτώβριο ότι η οικονομική κατάστασή του μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, ποσοστό αμετάβλητο σε σχέση με τον Σεπτέμβριο.

Το «καλάθι του νοικοκυριού»

Σε αυτό το σκηνικό έρχεται να προσφέρει διέξοδο το «καλάθι του νοικοκυριού» που θεσμοθέτησε το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Σημειώνεται ότι οι υπόχρεες επιχειρήσεις του λιανεμπορίου (και εθελοντικά η e-fresh), σε σύνολο 13, έχουν αναρτήσει από το πρωϊ στο e-katanalotis.gov.gr τις λίστες με τα 51 προϊόντα που προβλέπεται, με τις περισσότερες να έχουν συμπεριλάβει περισσότερα. Πρόκειται για τις εταιρείες: ΑΒ Βασιλόπουλος (74 προϊόντα), Βazaar (88), Γαλαξίας (91), e-fresh, Discount Markt, Κρητικός (58), Lidl (134), Μασούτης (52), ΜarketIn (97), Μy Market (52), Σκλαβενίτης (68), SYNKA (65) και Χαλκιαδάκης (65). Το μέτρο αναμένεται να κριθεί ως προς την αποτελεσματικότητά του το προσεχές διάστημα ενώ σήμερα, πρώτη ημέρα εφαρμογής του, πραγματοποιείται αυτοψία από αρχόδια στελέχη της κυβέρνησης όπως ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης, ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, ο διοικητής της Διϋπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), Χαράλαμπος Μελισσινός και ελεγκτές της ΔΙΜΕΑ.