Ο Ερντογάν αιφνιδιάζει την Τουρκία – Οι τρεις λόγοι για τις πρόωρες εκλογές
«Θα είναι μια από τις σημαντικότερες ημερομηνίες στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας», σχολιάζει το περιοδικό Der Spiegel.
Κανονικά οι Τούρκοι πολίτες θα καλούνταν στην κάλπη τον Νοέμβριο του 2019 για να εκλέξουν νέο πρόεδρο. Ο Ταγίπ Ερντογάν ωστόσο εξήγγειλε το απόγευμα της Τετάρτης πρόωρες εκλογές ήδη στις 24 του ερχόμενου Ιουνίου επικαλούμενος την κατάσταση που επικρατεί στο Ιράκ και τη Συρία.
«Θα είναι μια από τις σημαντικότερες ημερομηνίες στην ιστορία της τουρκικής δημοκρατίας», σχολιάζει το περιοδικό Der Spiegel. «Γιατί μόνο μετά από αυτή την εκλογική αναμέτρηση μπορεί να τεθεί σε ισχύ η αναθεώρηση του συντάγματος, που αποφασίστηκε με ισχνή πλειοψηφία στο περσινό δημοψήφισμα. Εάν τον Ιούνιο κερδίσει ο Ερντογάν, τότε η παντοδυναμία του εδραιώνεται οριστικά.»
Να σημειώσουμε ότι η πρόταση για πρόωρες εκλογές διατυπώθηκε πρώτα τη Τρίτη από τον σύμμαχο του Ερντογάν Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αρχηγό του ακροδεξιού κόμματος MHP που ανήκει στην αντιπολίτευση. Όλα δείχνουν ότι οι πρόωρες εκλογές ήταν προσυμφωνημένες από τους δύο πολιτικούς. Ο Ερντογάν δείχνει τώρα ότι απλά δέχεται μια πρόταση της αντιπολίτευσης.
Τρεις λόγοι για τις πρόωρες εκλογές
Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό ο Ερντογάν προχωρά εσπευσμένα στην ετυμηγορία της κάλπης για τρεις λόγους. Πρώτον θέλει να προλάβει τη φούσκα της οικονομίας που αργά ή γρήγορα θα σκάσει. Μπορεί μεν η Τουρκία να σημειώνει ανάπτυξη της οικονομίας κατά 7,4%, όμως το μπουμ γίνεται με δανεικά, η λίρα κατρακυλά και ο πληθωρισμός καλπάζει.
Κατά δεύτερον ο Ερντογάν θέλει να εκμεταλλευθεί τη δημοτικότητά του που βρίσκεται τώρα στο ζενίθ μετά την αναπάντεχα γρήγορη κατάληψη της πόλης Αφρίν στη βορειοδυτική Συρία από τους Κούρδους μαχητές. Τέλος ο Ερντογάν αιφνιδιάζει την αντιπολίτευση που βρίσκεται σε αναδιάταξη και δεν προλαβαίνει να οργανωθεί για τις πρόωρες εκλογές του Ιουνίου.
Στόχος να εκμεταλλευτεί την ανασφάλεια των πολιτών
Με τις εκλογές αυτές θα τεθούν σε ισχύ τα περισσότερα μέτρα που προβλέπουν την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου, τα οποία υιοθετήθηκαν με το δημοψήφισμα του Απριλίου του 2017. Μεταξύ των μέτρων αυτών είναι και η κατάργηση της θέσης του πρωθυπουργού. Αυτή η συνταγματική μεταρρύθμιση επιτρέπει στον 64χρονο Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται ήδη 15 χρόνια στην εξουσία, να διεκδικήσει δύο ακόμη πενταετείς προεδρικές θητείες.
Ο Τούρκος πρόεδρος δικαιολόγησε χθες την απόφασή του να προκηρύξει πρόωρες εκλογές αναφερόμενος στην ανάγκη να περάσει η χώρα άμεσα στο προεδρικό σύστημα προκειμένου να αντιμετωπίσει «την επιτάχυνση των εξελίξεων στη Συρία» και να ληφθούν γρήγορα «σημαντικές αποφάσεις» για την οικονομία.
«Οι συμπολίτες μας επιθυμούν αυτή η (συνταγματική μεταρρύθμιση) να τεθεί σε ισχύ το συντομότερο δυνατό», διαβεβαίωσε και ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ.
Το αίτημα να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές στις 24 Ιουνίου υποβλήθηκε το απόγευμα στο τουρκικό κοινοβούλιο, το οποίο αναμένεται να δώσει την έγκρισή του τις επόμενες ημέρες.
Οι εκλογές πρόκειται να διεξαχθούν την ώρα που συνεχίζονται οι μαζικές διώξεις μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016 και εν μέσω έντασης μεταξύ Τουρκίας και Δύσης. Λίγο μετά την ανακοίνωση των πρόωρων εκλογών το κοινοβούλιο ψήφισε την τρίμηνη παράταση, για έβδομη συνεχόμενη φορά, της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί στην Τουρκία μετά το πραξικόπημα.
Η χώρα εμπλέκεται άμεσα στη σύγκρουση στη Συρία, όπου η Άγκυρα διεξάγει στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) και είναι αντιμέτωπη με μια δύσκολη οικονομική κατάσταση.
Οι Τούρκοι ηγέτες «επιθυμούν να εκμεταλλευθούν αυτό το αίσθημα φόβου και ανασφάλειας που νιώθει η πλειονότητα των Τούρκων για να τροφοδοτήσουν τα εθνικιστικά αισθήματα του λαού και να κερδίσουν τις εκλογές», σημειώνει η Τζάνα Τζάμπουρ του CERI/ Science Po.
Αν και οι αναλυτές εκτιμούσαν ότι ο Ερντογάν θέλει να επισπεύσει τις εκλογές για να εκμεταλλευθεί υπέρ του τη δημοφιλία της επιχείρησης στη Συρία και να μειώσει τον κίνδυνο διεξαγωγής εκλογών σε μια χειρότερη οικονομική συγκυρία, λίγοι περίμεναν ότι θα πραγματοποιούνταν τόσο σύντομα.
Ο Φάντι Χακούρα, ειδικός σε θέματα Τουρκίας στο Chatham House, υποστηρίζει ότι η απόφαση αυτή του Ερντογάν είναι ταυτόχρονα «ένδειξη πανικού και αδυναμίας» εξαιτίας των ανησυχητικών οικονομικών στοιχείων.
Ωστόσο οι αγορές αντιμετώπισαν θετικά την ανακοίνωση των πρόωρων εκλογών, με την τουρκική λίρα να κερδίζει σχεδόν 2% έναντι του δολαρίου.
Ήδη εδώ και αρκετές εβδομάδες στην Τουρκία επικρατεί προεκλογική ατμόσφαιρα, με τον Ερντογάν και τον Γιλντιρίμ να εκφωνούν συχνά ομιλίες στις οποίες παρουσίαζαν το έργο τους.
Μετά τη χθεσινή ανακοίνωση τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης δήλωσαν έτοιμα να αντιμετωπίσουν την πρόκληση. «Το 2018 θα είναι η χρονιά της δημοκρατίας. Είμαστε έτοιμοι, θα κερδίσουμε!», δήλωσε ο επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
