Ο κεντρικές τράπεζες πήραν τα όπλα τους – Τι μήνυμα στέλνουν σε οικονομία και αγορές

Το μήνυμα που έστειλαν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) την περασμένη εβδομάδα είναι ότι ο πληθωρισμός θα μειώνεται μεν, αλλά με βραδύτερο ρυθμό από αυτόν που προβλεπόταν, με συνέπεια τα επιτόκια να πρέπει να αυξηθούν συνολικά περισσότερο και να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο διάστημα.

Μπορεί η αύξηση που αποφασίσθηκε την Πέμπτη από την ΕΚΤ και την προηγούμενη ημέρα από τη Fed να ήταν μικρότερη σε σχέση με αυτές που είχαν ανακοινωθεί τις προηγούμενες φορές – μισή ποσοστιαία μονάδα αντί τρία τέταρτα της μονάδας – αλλά το επίπεδο στο οποίο θα κορυφωθούν τα επιτόκια θα είναι υψηλότερο.

Με άλλα λόγια, η προσαρμογή των επιτοκίων προς τον τελικό σταθμό τους θα είναι πιο σταδιακή αλλά θα έχει και μεγαλύτερη διάρκεια. Αντίστοιχα, οι δόσεις που θα κληθούν να πληρώσουν οι δανειολήπτες θα αυξάνονται λιγότερο απότομα από εδώ και πέρα, αλλά ο λογαριασμός θα είναι τελικά μεγαλύτερος.

Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, διευκρίνισε ότι οι επόμενες αυξήσεις θα είναι επίσης μισής ποσοστιαίας μονάδας, αλλά υπονόησε ότι θα γίνουν αρκετές μέσα στο 2023, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι πρέπει να καλυφθεί ακόμη πολύ έδαφος και μακρύς δρόμος.

Η Λαγκάρντ είπε ότι η εκτίμηση της αγοράς, ότι το τελικό επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ θα είναι το 3%, δεν αντιστοιχεί στις προβλέψεις της κεντρικής τράπεζας για τον πληθωρισμό, υπονοώντας, εμμέσως πλην σαφώς, ότι η πρόθεση είναι το τελικό επιτόκιο να φθάσει σημαντικά υψηλότερα από το επίπεδο αυτό. Με δεδομένο ότι σήμερα το επιτόκιο καταθέσεων ανέρχεται στο 2%, θα πρέπει να αναμένονται τουλάχιστον τρεις ακόμη αυξήσεις από την ΕΚΤ της μισής ποσοστιαίας μονάδας.

Η αύξηση των επιτοκίων, μαζί με την ενεργειακή κρίση και τη σχετική αβεβαιότητα αναμένεται να συμβάλουν σε μία σημαντική επιβράδυνση της οικονομίας της Ευρωζώνης το 2023. Η ΕΚΤ εκτιμά ότι το ΑΕΠ μπορεί να συρρικνωθεί στο τρέχον και το επόμενο τρίμηνο, αλλά για το σύνολο του επόμενου έτους προβλέπει οριακή αύξηση κατά 0,5% που θα ενισχυθεί στο 1,9% το 2024.

Αν και ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ είναι χαμηλότερος σε σχέση με την Ευρωζώνη, καθώς οι αυξήσεις επιτοκίων άρχισαν νωρίτερα και το ενεργειακό πρόβλημα είναι λιγότερο έντονο, η Fed εκτιμά ότι η επιστροφή στον στόχο του 2% δεν θα είναι δυνατή πριν από το 2025.

Συγκεκριμένα, για τον δείκτη τιμών προσωπικών καταναλωτικών δαπανών προβλέπει να υποχωρήσει στο 3,5% το 2023 και στο 2,5% το 2024. Συγκριτικά, η ΕΚΤ βλέπει τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή να υποχωρεί στο 6,3% σε μέσα επίπεδα το 2023 και στο 3,4% το 2024 από 8,4% φέτος.

Παρά την υποχώρηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ τους τελευταίους μήνες, η Fed θεωρεί ότι πρέπει να υπάρξουν και άλλες αυξήσεις επιτοκίων για να φθάσει στον στόχο του 2%. Η μέση πρόβλεψη των στελεχών της είναι ότι το βασικό επιτόκιο θα φθάσει στο 5,1% το επόμενο έτος, δηλαδή τρία τέταρτα της ποσοστιαίας μονάδας υψηλότερα από ό,τι είναι σήμερα.

Για την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας, οι προβλέψεις της Fed είναι αντίστοιχες με αυτές της ΕΚΤ, δηλαδή 0,5% για το 2023 και 1,6% για το 2024.