Ο κόσμος χρειάζεται μια Διεθνή Δεκαετία για τα Δεδομένα

Των Tshilidzi Marwala* & David Passarelli**

Η ταχεία άνοδος των τεχνολογιών που βασίζονται σε δεδομένα διαμορφώνει τον τρόπο ζωής μας – από βιομετρικά δεδομένα που συλλέγονται από τα έξυπνα ρολόγια μας, εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και μοντέλα που αλλάζουν τον τρόπο εργασίας μας, έως αλγόριθμους κοινωνικών μέσων που φαίνεται να γνωρίζουν περισσότερα για τις προτιμήσεις περιεχομένου μας σε σχέση με μας τους ίδιους. Ο μεγαλύτερος όγκος δεδομένων επηρεάζει όλες τις πτυχές της ζωής μας, και μάλιστα την κοινωνία γενικότερα.

Αυτή η έκρηξη στα δεδομένα κινδυνεύει να δημιουργήσει νέες ανισότητες, να δημιουργήσει ένα νέο σύνολο «εχόντων» που επωφελούνται από τη δύναμη των δεδομένων, ενώ αποκλείει ή ακόμη και βλάπτει ένα σύνολο «μη εχόντων» – και χωρίζει τη διεθνή κοινότητα σε δύο κόσμους, έναν που είναι «πλούσιος σε δεδομένα» και έναν άλλον που είναι «φτωχός σε δεδομένα».

Γνωρίζουμε ότι τα δεδομένα, όταν αξιοποιηθούν σωστά, μπορούν να αποτελέσουν ένα ισχυρό εργαλείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η έξυπνη και καινοτόμος χρήση δεδομένων μπορεί να υποστηρίξει τα συστήματα δημόσιας υγείας, να βελτιώσει την αντίληψή μας για την κλιματική αλλαγή και την απώλεια βιοποικιλότητας, να προβλέψει κρίσεις και να αντιμετωπίσει βαθιά ριζωμένες δομικές αδικίες όπως ο ρατσισμός και η οικονομική ανισότητα.

Ωστόσο, η τεράστια ποσότητα δεδομένων τροφοδοτεί μια άναρχη Άγρια Δύση. Αντί απλώς να εκδίδουν περισσότερες προειδοποιήσεις, οι κυβερνήσεις πρέπει να εργαστούν για τη χρηστή διακυβέρνηση των δεδομένων σε παγκόσμια κλίμακα. Λόγω του γρήγορου ρυθμού της τεχνολογικής καινοτομίας, οι πολιτικές που αποσκοπούν στην προστασία της κοινωνίας θα μείνουν αναπόφευκτα πίσω. Πρέπει να είμαστε πιο φιλόδοξοι.

Αρχικά, οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα οφέλη που προκύπτουν από τα δεδομένα κατανέμονται δίκαια, θεσπίζοντας παγκόσμιους βασικούς κανόνες για τη συλλογή, την κοινή χρήση, τη φορολογία και την επαναχρησιμοποίηση δεδομένων. Αυτό περιλαμβάνει την αντιμετώπιση συνθετικών δεδομένων και τις διασυνοριακές ροές δεδομένων.

Παρόλο που η ψηφιακή οικονομία έχει εκτιναχθεί τα τελευταία χρόνια, το χάσμα ψηφιακής τεχνολογίας και δεδομένων έχει διευρυνθεί. Ενώ το παγκόσμιο εύρος ζώνης του διαδικτύου αυξήθηκε κατά περίπου 35% το 2020 (μια ένδειξη μεγαλύτερης συνδεσιμότητας και υιοθέτησης τεχνολογίας παγκοσμίως), μόνο το 20% των ανθρώπων στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και συνήθως το κάνουν με σημαντικά χαμηλότερες ταχύτητες και υψηλότερο κόστος σε σχέση με χώρες υψηλού εισοδήματος. Η κακή και δαπανηρή συνδεσιμότητα θα εμποδίσει τις προσπάθειες αυτών των χωρών να συμμετάσχουν στη δυναμική παγκόσμια ψηφιακή αγορά, η οποία σήμερα εκτιμάται ότι αξίζει το 15% του παγκόσμιου ΑΕΠ και δυνητικά θα αυξηθεί στο 30% έως το 2030.

Η παγκόσμια ρύθμιση είναι το κλειδί. Οι τρέχουσες προσεγγίσεις είναι κατακερματισμένες σε περιφέρειες και τομείς και κινδυνεύουν να βαθύνουν τα κυρίαρχα οικονομικά χάσματα, με τους πλουσιότερους να επωφελούνται περισσότερο από τη χρήση δεδομένων, ενώ οι οικονομίες χαμηλού εισοδήματος μένουν πίσω, ανίκανες να εκμεταλλευτούν τα δεδομένα για να βελτιώσουν την οικονομική ανάπτυξη και τα μέσα διαβίωσης για τους πληθυσμούς τους.

Αυτό το έλλειμμα παγκόσμιας διακυβέρνησης δεδομένων αυξάνει επίσης τις πιθανότητες πρόκλησης βλάβης στον πραγματικό κόσμο. Οι προσπάθειες παρακολούθησης τρομοκρατικών και βίαιων εξτρεμιστικών πειραματισμών με τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη έχουν ήδη αποκαλύψει πάνω από 5.000 περιπτώσεις προπαγάνδας με χρήση τεχνητής νοημοσύνης προς υποστήριξη βίαιων και εξτρεμιστικών ιδεολογιών.

Δεύτερον, οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι συλλέγονται περισσότερα στοχευμένα δεδομένα για την υποστήριξη της ανάπτυξης παραδοσιακά υπο-εκπροσωπούμενων ομάδων. Αν και μπορεί να φαίνεται ότι υπάρχουν πάρα πολλά δεδομένα, απαιτούνται περισσότερα –και καλύτερα διαχειριζόμενα– δεδομένα για να καταστεί η τεχνολογία αντιπροσωπευτική για κοινότητες που υπο-εκπροσωπούνται.

Για παράδειγμα, η έρευνα σχετικά με τις πιθανές προκαταλήψεις των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης στην υγειονομική περίθαλψη –ένα ζήτημα τεράστιας σημασίας δεδομένης της συνεχώς επιταχυνόμενης ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης– έχει αποδειχθεί ότι υποφέρει σοβαρά από την έλλειψη διαφορετικότητας μεταξύ των ερευνητών της. Αυτή η έλλειψη ποικιλομορφίας στο ποιος συλλέγει δεδομένα και για ποιον, κινδυνεύει να εμπεδώσει υπάρχουσες προκαταλήψεις σε νέα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης μακροπρόθεσμα, με καταστροφικά αποτελέσματα για την κοινωνία γενικότερα.

Για να ενθαρρύνουμε τη δράση, χρειαζόμαστε πολιτική ηγεσία και χώρο για εποικοδομητική δέσμευση με τον ιδιωτικό τομέα, τους πολυμερείς θεσμούς και την κοινωνία των πολιτών. Οι κυβερνήσεις μπορούν να αναλάβουν την ηγεσία υποστηρίζοντας την έκκληση για την έναρξη της Διεθνούς Δεκαετίας του ΟΗΕ για τα Δεδομένα (IDD) που ξεκινά το 2025.

Οι διεθνείς δεκαετίες που ανακηρύχθηκαν από τον ΟΗΕ έχουν αποδειχθεί σχετικά επιτυχημένες στο συντονισμό της δράσης μεταξύ των κρατών, του ιδιωτικού τομέα, των τεχνικών και επιστημονικών κοινοτήτων, της ακαδημαϊκής κοινότητας και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για την αντιμετώπιση ζητημάτων παγκόσμιου ενδιαφέροντος.

Για παράδειγμα, η Διεθνής Δεκαετία για τις Γυναίκες (1976-1985) βοήθησε στην ενίσχυση της δράσης για μεγαλύτερη ισότητα των φύλων, εγκαινιάζοντας το Ταμείο Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για τις Γυναίκες, και οδήγησε στη δημιουργία μιας Σύμβασης για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW) που πλέον έχουν υπογράψει 189 χώρες.

Μια διεθνής δεκαετία για τα δεδομένα θα σηματοδοτούσε μια σαφή προτεραιότητα για τη διεθνή κοινότητα. Αντιπροσωπεύει κάτι περισσότερο από μια πολιτική δέσμευση για χρηστή διακυβέρνηση δεδομένων – μια διεθνής δεκαετία μπορεί να ξεκλειδώσει τη σχετική χρηματοδότηση και να ωθήσει τα ενδιαφερόμενα μέρη να συνεργαστούν, να πειραματιστούν και να θεσπίσουν ρυθμίσεις για ένα πιο δίκαιο μέλλον.

Το Παγκόσμιο Ψηφιακό Σύμφωνο, που θα υπογραφεί στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το Μέλλον τον Σεπτέμβριο του 2024, αποτελεί μια ευκαιρία για τις κυβερνήσεις να προωθήσουν αυτήν την παγκόσμια προτεραιότητα, επεκτείνοντας τα οφέλη των δεδομένων για όλους, προστατεύοντας παράλληλα από τους πιθανούς κινδύνους.

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μόνο η πιο πρόσφατη καινοτομία στις τεχνολογίες που βασίζονται σε δεδομένα – αλλά δεν θα είναι η τελευταία. Τα επόμενα 10 χρόνια θα αναδειχθούν αναμφίβολα στη δεκαετία των δεδομένων, με αμέτρητες καινοτομίες που θα καθορίσουν θεμελιωδώς τη ζωή μας. Χρειαζόμαστε την πολιτική δέσμευση που αντιστοιχεί σε αυτήν την ευκαιρία.

Τώρα δεν είναι ώρα για ακόμη περισσότερες προειδοποιήσεις. Οι κυβερνήσεις και τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να παραμείνουν μπροστά από την καμπύλη της καινοτομίας. Μια διεθνής δεκαετία για τα δεδομένα μπορεί να συμβάλει στην τόνωση της διεθνούς δράσης που απαιτείται για τη διακυβέρνηση δεδομένων – επιτρέποντάς στα δεδομένα να παίξουν τον ρόλο ενός παγκόσμιου αγαθού και όχι ενός άλλου μελλοντικού κινδύνου.

* Πρύτανης του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών. ** Διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Πολιτικής του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Πόσα δισεκατομμύρια ευρώ κοστίζει στην Ευρώπη η βιομηχανική ρύπανση;
• «Κατηφόρα» για την καταναλωτική εμπιστοσύνη στη Γερμανία – Θύμα της αβεβαιότητας οι δαπάνες