Ο «παγκόσμιος πόλεμος» της φέτας

του Άλαν Γουλφ

Το ελβετικό τυρί που πωλείται στις ΗΠΑ δεν παρασκευάζεται στην πραγματικότητα στην Ελβετία. Οι έμποροι λιανικής πώλησης και το κοινό θεωρούν ότι το όνομα είναι γενικό. Για τους Αμερικανούς, υποδηλώνει ένα είδος τυριού, όχι τόπο παρασκευής. Το ίδιο ισχύει και για το τυρί φέτα που πωλείται στις ΗΠΑ, το οποίο παράγεται κυρίως στην Αμερική, όχι στην Ελλάδα.

Ωστόσο, αυτός δεν είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση πολλά ανταγωνιστικά προϊόντα. Έτσι, με την εμπορική συμφωνία του 2013 μεταξύ της ΕΕ και του Καναδά, ο Καναδάς συμφώνησε ότι μόνο η φέτα που παρασκευάζεται στην Ελλάδα μπορεί να αποκαλείται «φέτα». Και σα να μην φτάνει ο ιδιόμορφος αυτός κανόνας, η συμφωνία που περιλαμβάνει τις λεγόμενες «γεωγραφικές ενδείξεις» ή ΓΕ, επιτρέπει επίσης και σε μη-ελληνικές εταιρείες να αποκαλούν το τυρί τους φέτα, μόνον αν έκαναν παραγωγή και εμπορία τυριού ως φέτα πριν από τις 18 Οκτωβρίου του 2013.

Ο κανονισμός αυτός δημιουργεί πρόβλημα στη βιομηχανία γαλακτοκομικών προϊόντων των ΗΠΑ. Ενώ η πρόβλεψη έγινε για την προστασία όσων ήδη δραστηριοποιούνταν στον κλάδο, οι νέοι παραγωγοί που προσπαθούν να πουλήσουν φέτα αποκλείονται από την είσοδο στην καναδική αγορά, εκτός εάν το προϊόν τους ονομάζεται «σαν φέτα» ή με κάποιο παρόμοιο όρο. Αυτή η προστασία των υπαρχόντων ονομάτων θα επεκταθεί σε μερικές εκατοντάδες περίπου γεωργικά προϊόντα που θα μπορούν να προέρχονται μόνο από τα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, αλλά η συμφωνία μεταξύ του Καναδά και της ΕΕ ισχύει σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές, χωρίς να εκφράσουν την άποψή τους. Υπογραμμίζει, επίσης, μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στις συμφωνίες που είναι σχεδόν παγκόσμιες, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), και περιφερειακών ρυθμίσεων. Οι επιμέρους παγκόσμιες συμφωνίες επηρεάζουν το εμπόριο των μη συμμετεχόντων, χωρίς να ζητηθεί η γνώμη ή η συγκατάθεσή τους. (Μάλιστα, τα κράτη μέλη της ΕΕ είχαν μια σειρά διαφωνιών με την Ελλάδα για την αποκλειστική χρήση της ονομασίας «φέτα» που πήρε χρόνια δικαστικού αγώνα για να επιλυθεί).

Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη ότι, καθώς οι ηγέτες του κόσμου διαπραγματεύονται μια εμπορική συμφωνία των Ακτών του Ειρηνικού που περιλαμβάνει σχεδόν το 40% της παγκόσμιας οικονομίας, οι αξιωματούχοι ελπίζουν να περιορίσουν τις γεωγραφικές ενδείξεις. Στις συνομιλίες στο πλαίσιο της Δια-Ειρηνικής Συνεργασίας (TPP), επιχειρείται περιορισμός των ζημιών. Σύμφωνα με τη συμφωνία της Δια-Ειρηνικής Συνεργασίας, αξιωματούχοι φέρεται να προτείνουν τη δημιουργία μιας εσωτερικής διαδικασίας, έτσι ώστε όσοι αντιτίθενται με περισσότερες ΓΕ να έχουν την ευκαιρία να αποδείξουν ότι ένας όρος είναι πολύ γενικός.

Σε ένα τέλειο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, οι συμφωνίες θα ήταν παγκόσμιες και δεν θα υπήρχαν επιπλοκές από τις περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες. Αλλά δεν υπάρχει ομοφωνία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου είτε για νέους κανόνες που θα ισχύουν για όλα τα μέλη είτε για ευρείες εμπορικές συμφωνίες.

Μια πιθανή εξαίρεση είναι η νέα διευρυμένη συμφωνία για την τεχνολογία πληροφοριών, που θα καλύπτει το 90% του παγκόσμιου εμπορίου των προϊόντων, έτσι ώστε να περιθωριοποιηθεί το πρόβλημα των εμπορικών καιροσκόπων και το εμπόριο άνευ δασμών να εφαρμόζεται σε όλα τα προϊόντα, ανεξάρτητα από το πού προέρχονται.

Το αδιέξοδο στον ΠΟΕ επιτρέπει στις χώρες που θέλουν να εξελιχθούν να το κάνουν σε περιφερειακή βάση και αυτό σημαίνει την εφαρμογή κανόνων προέλευσης για τον περιορισμό, στο βαθμό που είναι εφικτό, των οφελών για τους ενδιαφερομένους.

Σε έναν κόσμο παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού και παγκόσμιων αγορών, αυτό συχνά δεν έχει πολύ νόημα για τους παραγωγούς ή τους καταναλωτές. Αλλά μέχρι να προκύψει μια ευρύτερη διεθνής συναίνεση στο πλαίσιο του ΠΟΕ, οι περιφερειακές συμφωνίες θα συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται.

Πηγή: fortune.com