Ο «προβληματικός» Πέερ
Ένας ακατάλληλος αντίπαλος για την Άνγκελα Μέρκελ οδηγεί το κόμμα του σε αποτυχία στις εκλογές.
Σε μια δεκαετία από σήμερα, εάν και όταν οι Γερμανοί θελήσουν να γυρίσουν πίσω στο 2013 και την προεκλογική προσπάθεια του Σοσιαλδημοκράτη Πέερ Στάινμπρουκ να διώξει την Άνγκελα Μέρκελ από την καγκελαρία, το πιθανότερο είναι να θυμηθούν μόνο ένα πράγμα: μια φωτογραφία του με υψωμένο το μεσαίο δάκτυλο…
Δημοσιευμένη με τις ευλογίες του, υποτίθεται ότι ήταν μια χιουμοριστική απάντηση στην κριτική που του ασκούσαν τα μέσα ενημέρωσης, αλλά συνοψίζει νοικοκυρεμένα την τακτική του σε αυτήν την αναμέτρηση: «Εάν δεν σας αρέσω, σκασίλα μου!».
Η φωτογραφία ήταν κι ο κατάλληλος «επιτάφιος» μιας εκστρατείας, πολύ φτωχά σχεδιασμένης και κακότυχης, από την πρώτη στιγμή που επελέγη ο Στάινμπρουκ ως υποψήφιος των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών.
Αναμφίβολα έμπειρος, βετεράνος πολιτικός, ο 66χρονος οικονομολόγος από το Αμβούργο, ακολούθησε τον παραδοσιακό δρόμο από τα χαμηλά προς την κορυφή: στέλεχος υπουργείων και της καγκελαρίας επί Χέλμουτ Σμιτ, υπουργός Οικονομικών και Υποδομών σε δυο κρατίδια, πρωθυπουργός του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, υπουργός Οικονομικών της ομόσπονδης Γερμανίας στον μεγάλο συνασπισμό Σρέντερ-Μέρκελ, αντιπρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών (SPD), και φυσικά βουλευτής από το 2009 μέχρι σήμερα.
Πριν από περίπου ένα χρόνο επελέγη, ως λύση ανάγκης, από το συνέδριο του Κόμματος ως ο υποψήφιος των Σοσιαλδημοκρατών για την καγκελαρία, μετά την άρνηση των άλλων κορυφαίων στελεχών του κόμματος να αναλάβουν αυτήν την αποστολή «πολιτικής αυτοκτονίας».
Παρότι κανείς δεν αμφισβητεί την ευφυία του και τις ικανότητές του, πολλοί στη διάρκεια αυτής της προεκλογικής περιόδου, όπως σημειώνει το περιοδικό Spiegel, τον χαρακτήρισαν «απόμακρο, υπερόπτη, με κακόγουστο χιούμορ, αιχμηρά σαρκαστικό και με ξεσπάσματα οργής». Σε κάθε περίπτωση, αποδείχθηκε ο χειρότερος εχθρός του εαυτού του, αδυνατώντας να αποφύγει τις πολιτικές γκάφες, αν και σίγουρα έδωσε ζωή σε μια «κοιμισμένη» προεκλογική εκστρατεία.
Διαβάστε ακόμη: To αεροπλάνο που «αιφνιδίασε» τη Μέρκελ
Την περασμένη εβδομάδα στον «μαραθώνιο» που έκανε στα κρίσιμα για το κόμμα του μικρά αστικά κέντρα, ανατολικά του Ντίσελντορφ, έδωσε ολόκληρη παράσταση στο βήμα, προσπαθώντας να πείσει τον κόσμο ότι οι συντηρητικοί της Μέρκελ έχουν βαλθεί να δαιμονοποιήσουν το SPD και να τρομάξουν τους ψηφόφορους.
Για να το πετύχει άρχισε να κάνει γκριμάτσες και να χοροπηδάει παριστάνωντας έναν «ακέφαλο βρυκόλακα» που στοιχειώνει την Γερμανία: «Οι μηχανές της προπαγάνδας έχουν ξεκινήσει», είπε στο ακροατήριο του. «Θα σας πουν ότι οι διαβολικοί Σοσιαλιστές έρχονται και θέλουν να μπουν στα πορτοφόλια τους, θα κρατικοποιήσουν τις ξυριστικές σας μηχανές και τις τηλεοράσεις σας. Θα δεχθείτε επίθεση από το ψυχρό χέρι του Σοσιαλισμού. Εάν είστε τυχεροί θα σας επιτρέψουν να κρατήσετε τα παιδιά σας!».
«Το μότο του φαίνεται ότι είναι καλύτερα να αστειευτείς και να χάσεις έναν φίλο, παρά να χάσεις την ευκαιρία να κάνεις το κοινό σου να γελάσει», λέει ο Ρίσταρντ Σούτσε, επικοινωνιολόγος. «Αρχικά το στυλ αυτό βρήκε ανταπόκριση, διότι διασκέδαζε τον κόσμο. Αλλά αφήνει τελικά άσχημη γεύση… Η Μέρκελ από την άλλη πλευρά, δεν ζητάει πολλά από τον κόσμο. Απλώς, διαβεβαιώνει ότι όλα βαίνουν καλώς και αποπνέει ηρεμία στους ψηφοφόρους».
Σε όλη την διάρκεια της εκστρατείας -χάρη και στον Στάινμπρουκ- η καγκελάριος είχε την πολυτέλεια να χαλαρώσει και να επιδεικνύει με σιγουριά το ηγετικό της προφίλ. Οι βασικές αφίσες του κόμματός της προέβαλαν αυτό το διάσημο, αινιγματικό της χαμόγελο, μαζί με το κενό ουσίας σλόγκαν «Επιτυχημένοι μαζί».
Και ο Τύπος την έχει βοηθήσει υπερτονίζοντας όλα τα παραπατήματα του αντιπάλου της και θεωρόντας εκ των προτέρων την νίκη της δεδομένη. «Ποτέ στην ιστορία των ομοσπονδιακών εκλογών δεν έχει “σφαγιαστεί” έτσι υποψήφιος όπως ο Πεερ Στάινμπρουκ», σχολίαζε η έγκυρη εφημερίδα Die Zeit. «Είτε στα έντυπα, είτε online ή στην τηλεόραση, ο Στάινμπρουκ εμφανίζεται ως ο απλοϊκός, πολιτικά γραφικός τύπος που αξίζει να μιλήσει κανείς γι’ αυτόν, όταν θα κάνει την επόμενη γκάφα».
Και αυτές οι γκάφες δεν είχαν τελειωμό.
Διαβάστε ακόμη: Τηλεμαχία Μέρκελ-Στάινμπρουκ με «άρωμα» Ελλάδας
Τον Φεβρουάριο, για παράδειγμα, μετά τις ιταλικές εκλογές, χαρακτήρισε τον Μπερλουσκόνι και τον Μπέπε Γκρίλο «κλόουν της ιταλικής πολιτικής σκηνής». Μετά άφησε να εννοηθεί ότι η Μέρκελ δεν είναι παθιασμένη με την ευρωπαϊκή ιδέα επειδή γεννήθηκε στην ανατολική Γερμανία.
Εν μέσω κρίσης, υποστήριξε ότι ο μισθός του καγκελάριου, στα 250.000 ευρώ ετησίως, είναι πολύ μικρός, δεδομένου ότι οι τραπεζίτες περιφερειακών τραπεζών παίρνουν περισσότερα -σχόλιο που ήταν ιδιαίτερα… άτοπο, αφού μόλις είχε αποκαλυφθεί ότι ο ίδιος είχε κερδίσει 1,25 εκατ. ευρώ από ομιλίες που έδωσε μετά το 2009, όταν έφυγε από την κυβέρνηση.
Επίσης είπε ότι η δημοφιλία της Φράου Μέρκελ εξηγείται εν μέρει επειδή είναι… γυναίκα και διακήρυξε ότι ποτέ δεν θα αγόραζε ένα μπουκάλι κρασί που κοστίζει λιγότερα από πέντε ευρώ, σχόλιο ιδαίτερα προβληματικό για ένα κόμμα, που θέλει να προσελκύσει πάλι τους μικρομεσαίους ψηφοφόρους.
Η πρωτοσέλιδη φωτογραφία με «το μεσαίο δάκτυλο» ήταν το τελευταίο περιστατικό.
Ωστόσο, για να είναι κανείς δίκαιος, ο Στάινμπρουκ είχε να ανέβει ένα Έβερεστ χωρίς εξοπλισμό. Δεν είχε άλλη επιλογή από το να υιοθετήσει ένα επιθετικό στυλ προκειμένου να ξεχωρίσει από την Μέρκελ και να δώσει στους ψηφοφόρους την ψευδαίσθηση ότι έχουν μια πραγματική επιλογή μπροστά τους. Στην πραγματικότητα βέβαια, οι πολιτικές των δύο κομμάτων δεν απέχουν πολύ – για παράδειγμα, στην κρίση στην ευρωζώνη, συντηρητικοί και σοσιαλδημοκράτες προχώρησαν σχεδόν χέρι-χέρι.
Διαβάστε ακόμη: Πέταξαν αυγό στον Στάινμπρουκ (βίντεο)
Οι Γερμανοί πιστώνουν στον Στάινμπρουκ την επιτυχημένη διακυβέρνηση της οικονομίας της χώρας το 2008, κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής κρίσης. Όμως, παρότι όλοι παραδέχονται ότι έχει ένα εξαιρετικό μυαλό, δυνατό στις λεπτομέρειες και τις πολιτικές διαστάσεις των θεμάτων, θεωρούν πως ξεκίνησε μια πολύ δύσκολη αποστολή, εκτός των άλλων, χωρίς στόχο. «Σε όλη την διάρκεια της εκστρατείας δεν κατάλαβα ποτέ ποια στρατηγική είχαν οι Σοσιαλδημοκράτες και ο Στάινμπρουκ. Δεν έγινε ποτέ σαφές ποιούς ψηφοφόρους ήθελαν να προσελκύσουν», λέει ο Τόμας Ζάκγερ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας.
Το SPD έχει κάνει σαφή στροφή προς τα αριστερά τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια να κερδίσει πίσω και να κινητοποιήσει τα περίπου δέκα εκατομμύρια των ψηφοφόρων που εγκατέλειψαν το κόμμα από το 1998, απογοητευμένοι από την περίφημη «Ατζέντα 2010» των σκληρών εργασιακών μεταρρυθμίσεων και των περικοπών στο κοινωνικό κράτος που προώθησε ο Σοσιαλδημοκράτης πρώην καγκελάριος, Γκέρχαρντ Σρέντερ.
Ο Στάινμπρουκ, από την άλλη, που ήταν θερμός υποστηρικτής των μεταρρυθμίσεων, είχε πολιτικά αποσυρθεί από το 2009 και μετά, κερδίζοντας πολύ καλά χρήματα από τις ομιλίες του.
«Όλα λοιπόν ήταν μια μεγάλη παρεξήγηση», λέει ο Ζάγκερ. «Ο υποψήφιος που αλληθώριζε προς τα δεξιά και το κόμμα που είχε αρχίσει να γέρνει πιο αριστερά, ξεκίνησαν μια προεκλογική εκστρατεία χωρίς στην πραγματικότητα να ξέρουν προς τα που θα κινηθούν. Αυτό εξηγεί τα λάθη. Οι περισσότερες από τις παραστάσεις του Στάινμπρουκ ήταν απλώς τακτική. Προσπάθησε να ξυπνήσει τα πάθη, να γίνει πρωτοσέλιδο, να κάνει τον κόσμο να ενδιαφερθεί γι’ αυτόν. Αλλά αυτή η μέθοδος δεν είχε στρατηγική».
Διαβάστε ακόμη: Ο καταποντισμός των Φιλελεύθερων «κόβει» τη φόρα της Μέρκελ
Παρότι το SPD έχει καταφέρει να κερδίσει ορισμένους πόντους, είναι εξαιρετικά λίγες οι πιθανότητες να καταφέρει να αποσπάσει κυβερνητική πλειοψηφία στη νέα Βουλή, δεδομένης και της μεγάλης πτώσης που υφίστανται οι παραδοσιακοί εταίροι τους, οι Πράσινοι.
Έχοντας λοιπόν απορρίψει και το ενδεχόμενο συνεργασίας με το Αριστερό Κόμμα που ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις, όλα δείχνουν ότι το SPD θα «συρθεί» πάλι σε έναν μεγάλο συνασπισμό με τους Χριστιανοδημοκράτες. Εάν το σενάριο επιβεβαιωθεί, οι συνομιλίες μεταξύ των δύο κομμάτων θα αρχίσουν την επομένη κιόλας των εκλογών και μπορεί να διαρκέσουν και έναν μήνα.
Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του Στάινμπρουκ; Δεν είναι σαφές, δεδομένου ότι έχει δηλώσει ξεκάθαρα ότι δεν θέλει να συμμετάσχει σε μια τέτοια εταιρική σχέση με τους Χριστιανοδημοκράτες, και ειδικά με την Μέρκελ. Πολιτικοί αναλυτές λοιπόν εκτιμούν ότι είναι πολύ πιθανό πάλι να αποσυρθεί από το πολιτικό προσκήνιο.
Διαβάστε ακόμη: «Όχι» του Στάινμπρουκ σε έναν «μεγάλο συνασπισμό»
