Ο σύμμαχος των καινοτόμων εταιρειών

Του Απόστολου Μαγγηριάδη

To φθινόπωρο του 2004 σε ένα υπόγειο διαμέρισμα στην Πάτρα πέντε νεαρoί μηχανικοί λογισμικού, που μέχρι τότε εργάζονταν ως στελέχη θυγατρικών πολυεθνικών εταιρειών, πίστεψαν ότι μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα καινοτόμο προϊόν στην άκρως ανταγωνιστική αγορά των ασύρματων ευρυζωνικών δικτύων. Δημιούργησαν την Antcor A.E., μια εταιρεία που εξειδικεύτηκε αρχικά στα wi-max δίκτυα.

Έναν χρόνο νωρίτερα ιδρύεται η Attica Ventures, θυγατρική εταιρεία της Attica Bank, που έχει ως αντικείμενο τη διαχείριση Αμοιβαίων Κεφαλαίων Επιχειρηματικών Συμμετοχών. Τα στελέχη της εταιρείας παίρνουν στη σειρά όλα τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα της χώρας, στην προσπάθειά τους να ανακαλύψουν καινοτόμες ιδέες. Ψάχνουν να βρουν εταιρείες που θα παράγουν λογισμικό με υψηλή προστιθέμενη αξία που θα είναι ανταγωνιστικό στις διεθνείς αγορές.

«Στις περισσότερες περιπτώσεις συναντούσαμε την προσπάθεια κάποιων νεαρών που φιλοδοξούσαν να μετατρέψουν το διδακτορικό τους σε προϊόν» θυμάται ο Γιάννης Παπαδόπουλος, επικεφαλής της Attica Ventures.

Το 2004, βέβαια, ήταν μια άλλη εποχή. Είναι μια περίοδος που τα πανεπιστήμια διέθεταν πολλές και διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης της έρευνας μέσω προγραμμάτων και χρηματοδοτικών εργαλείων και η έννοια του venture capital ήταν άγνωστη για τους περισσότερους.

Οι μηχανικοί της Antcor, ακριβώς επειδή εργάζονταν ως στελέχη πολυεθνικών εταιρειών, είχαν ήδη καταφέρει να αποκτήσουν μια ευρύτητα σκέψης και αντίληψης των αναγκών της παγκόσμιας αγοράς. Μέσα στα δύο πρώτα χρόνια κατάφεραν να υπογράψουν 22 συμβόλαια με εταιρείες στο εξωτερικό, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ρωσία, η Ινδία και η Ταϊβάν. Η συνάντηση με την Attica Ventures δεν άργησε να πραγματοποιηθεί. Στην Attica Ventures πιστεύουν πολύ στην ανάπτυξη της Antcor, αφού η σύναψη εμπορικών συμβάσεων με κολοσσιαίες επιχειρήσεις τούς δίνει κίνητρο να ανεβάσουν ακόμη πιο ψηλά τον πήχη.

«Εμείς βάλαμε ένα εκατομμύριο ευρώ το 2005, που ήταν ένα τεράστιο ποσό για startup εκείνη την εποχή» επισημαίνει ο Γιάννης Παπαδόπουλος. Η Attica Ventures αποκτά έτσι ένα μειοψηφικό πακέτο 40% των μετοχών της Antcor.

«Το σημαντικό είναι πως, όταν χρηματοδοτείς μια startup, επειδή θα έρθουν και άσχημες ημέρες, θα πρέπει να έχει την απαραίτητη ρευστότητα, ώστε να μη σου θέτει διλήμματα για το εάν θα συνεχίσεις να τη χρηματοδοτείς ή όχι».

Οι άσχημες ημέρες θα έρθουν. Η αγορά του wi-max καταρρέει. Η Antcor αναγκάζεται να αναπροσαρμόσει τη στρατηγική της και εστιάζει στην υποστήριξη των δικτύων wi-fi. H αναπροσαρμογή δεν γίνεται χωρίς κόστος, αφού η εταιρεία περνάει περίοδο έλλειψης ρευστότητας. Στα βιβλία της Attica Ventures την αποτιμούν με μηδενική αξία, αφού το λογισμικό που αναπτύσσει δεν έχει ακόμη καταφέρει να αποκτήσει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

«Σε εκείνη τη χρονική συγκυρία αποδείξαμε ότι έχουμε την ικανότητα. Βρήκαμε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά προγράμματα, βάλαμε κι εμείς και άλλα χρήματα στη διαδρομή» εξηγεί ο επικεφαλής της Attica Ventures.

Η διαδρομή περιλαμβάνει ταξίδια στη Σίλικον Βάλεϊ και στην Ισπανία. Η εξωστρέφεια της εταιρείας πείθει. Ύστερα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, η ισραηλινή εταιρεία Ceva, εισηγμένη στο NASDAQ, προχωρά σε στρατηγική επένδυση στην Antcor, μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου. H Ceva επενδύει 1,2 εκατ. ευρώ και αγοράζει το 16%. Οι θέσεις εργασίας διπλασιάζονται.

«Μόλις υπογράψαμε τα πρώτα καλά συμβόλαια με τους πελάτες της Ceva, κρίναμε ότι ήταν σκόπιμο να πουλήσουμε το σύνολο της εταιρείας, αφού ήταν πια προφανές ότι το προϊόν της ήταν διεθνώς ανταγωνιστικό» επισημαίνει στο Fortune o Γιάννης Παπαδόπουλος.

Η έξοδος στις διεθνείς αγορές δεν άργησε να έρθει. Στις αρχές Σεπτεμβρίου το σύνολο των μετοχών της Antcor πέρασε στη u-blox, μια κολοσσιαία ελβετική εταιρεία, εισηγμένη στο ελβετικό χρηματιστήριο, με τζίρο που προσεγγίζει τα 200 εκατ. ευρώ και κέρδη κοντά στα 40 εκατ. ευρώ. Οι ειδικοί χαρακτηρίζουν τη συμφωνία ως το μεγαλύτερο deal πώλησης ελληνικής startup εταιρείας στην οποία συμμετέχει Venture Capital.

«Έχουμε κάνει κι άλλες αποεπενδύσεις, αλλά αυτή ήταν η πιο σημαντική, γιατί ήταν η πρώτη μας επένδυση σε startup, σε μια εταιρεία χωρίς προηγούμενη παρουσία, που μαζί τους χτίσαμε σιγά σιγά την αξία της επιχείρησης» απαντά ο Γιάννης Παπαδόπουλος.

Η Attica Ventures έχει πραγματοποιήσει τέσσερις αποεπενδύσεις μέχρι σήμερα, πετυχαίνοντας σημαντικές υπεραξίες για τους επενδυτές της. Από το 2004 και μετά διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 65 εκατ. ευρώ, με επενδυτές την Attica Bank, το Ταμείο Ανάπτυξης Νέας Οικονομίας και ιδιώτες επενδυτές. Έχει ήδη διοχετεύσει κεφάλαια άνω των 40 εκατ. ευρώ, συμμετέχοντας στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων που ξεπερνούν τα 170 εκατ. ευρώ.

Σήμερα θεωρείται από τις πλέον επιτυχημένες εταιρείες διαχείρισης venture capitals στην Ελλάδα, έχοντας πραγματοποιήσει 12 επενδύσεις σε ελληνικές ΜμΕ, συνδράμοντας στην ανάπτυξή τους και στη δημιουργία περισσοτέρων από 800 νέων θέσεων εργασίας. Τέσσερις από τις επενδύσεις της είναι ήδη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών (mastihashop, Doppler, Performance Technologies, Foodlink), ενώ τον Οκτώβριο του 2011 τιμήθηκε από το ΕΒΕΑ με το βραβείο αύξησης της απασχόλησης, για τη διαχρονική συμβολή της.

«Σε όλες τις περιπτώσεις των εταιρειών που συμμετέχουμε, χωρίς αυτό να αποτελεί προϋπόθεση, υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις σε πάρα πολλά επίπεδα» σημειώνει ο επικεφαλής της εταιρείας. Στη Foodlink, για παράδειγμα, μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες logistics, η Attica Ventures, ανέλαβε το κομμάτι της εξεύρεσης στρατηγικών στόχων για εξαγορές και συγχωνεύσεις. Η εταιρεία διαθέτει, επίσης, μεγάλη εμπειρία στα χρηματοοικονομικά και στην εξεύρεση στρατηγικών συνεργασιών.

Σημαντική ήταν και η συμβολή της Attica Ventures στη διεθνή επιτυχία της mastihashop. Πριν από την ίδρυσή της, το καλοκαίρι του 2002, ήταν μια εμπορική συνεταιριστική εταιρεία που εκπόνησε ένα σχέδιο αναδιοργάνωσης, με στόχο την ανάπτυξη των δικτύων καταστημάτων. «Δεν γνωρίζω πολλούς επενδυτές που θα έπαιρναν το ρίσκο να συνεργαστούν με έναν συνεταιρισμό» αναφέρει με ένα ελαφρύ μειδίαμα ο Γιάννης Παπαδόπουλος. «Ήταν εξαιρετικοί άνθρωποι, είχαν μια μακρά πετυχημένη ιστορία με ωραία κουλτούρα. Τους διεκδικήσαμε, δεν τους βρήκαμε μόνο» συμπληρώνει.

H Attica Ventures μπαίνει στη mastihashop τον Μάιο του 2005 και θα συμμετάσχει αργότερα και σε έναν δεύτερο γύρο χρηματοδότησης. Η πίστη προκύπτει από το γεγονός ότι η μαστίχα είναι μοναδικό προϊόν, σε παγκόσμια βάση, με φαρμακευτική δράση σε ασθένειες όπως το έλκος και η νόσος του Crohn, και αφού η εταιρεία παρουσίασε ένα ολοκληρωμένη κόνσεπτ με ιδιαίτερη έμφαση στη συσκευασία και στην ποιότητα.

Η mastihashop έχει σήμερα κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των δέκα εκατ. ευρώ και κέρδη που προσεγγίζουν τα 400.000 ευρώ. «Για να είναι καινοτόμο κάτι, πρέπει να βγάζει λεφτά, αλλιώς είναι καινοτόμο στο μυαλό των ανθρώπων που το φαντάζονται» επισημαίνει ο Γιάννης Παπαδόπουλος.

Ο αντικειμενικός σκοπός της Attica Ventures είναι η μακροπρόθεσμη συμμετοχή της σε μια επιχείρηση, καθώς παραμένει συνήθως σε αυτή από τέσσερα έως επτά έτη. Οι επενδύσεις πραγματοποιούνται αποκλειστικά σε μικρές ή μικρομεσαίες επιχειρήσεις που βρίσκονται κατά προτίμηση στο αρχικό στάδιο λειτουργίας τους. «Υπάρχουν γενικές αγορές-στόχοι, όπως η τεχνολογία» απαντά ο Γιάννης Παπαδόπουλος, που βλέπει ένα οικοσύστημα στις τηλεπικοινωνίες και στην πληροφορική να δημιουργείται, ενώ τα success stories που προκύπτουν βοηθούν ώστε αυτές οι επιχειρήσεις να αυξάνονται. «Έχουν δημιουργηθεί, επίσης, τεχνολογικά hubs στην Πάτρα και σε άλλα μέρη, εταιρείες εξαγοράζονται από πολυεθνικές και δημιουργείται σιγά σιγά μια κουλτούρα ικανή να μεταδώσει εμπειρίες, τρόπους και μεθόδους».

Σημαντικές ευκαιρίες υπάρχουν και στον κλάδο των τροφίμων. «Οι Ισραηλινοί, π.χ., έχουν δημιουργήσει ένα ολόκληρο ερευνητικό οικοσύστημα γύρω από την παραγωγικότητα και την καινοτομία στην καλλιέργεια της γης» επισημαίνει. «Νομίζω πως μπορεί να αποτελέσουν παράδειγμα για τη χώρα μας, που διαθέτει πολύ καλύτερης ποιότητας καλλιεργήσιμη γη».

Ένας τρίτος κλάδος ευκαιριών είναι, σύμφωνα πάντα με τον επικεφαλής της Attica Ventures, ο κλάδος της τουριστικής βιομηχανίας, ένας κλάδος που μπορεί ακόμα να δημιουργήσει ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, αφού, όπως υποστηρίζει, το ελληνικό τουριστικό προϊόν έχει πολλά κενά για να ανταγωνιστεί επάξια το αντίστοιχο άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων.

Και όλα αυτά στην ελληνική οικονομία η οποία μαστίζεται από την κρίση και τις αβεβαιότητες που αυτή γεννά, τη στιγμή που υπάρχει μια σημαντική υπεραξία ανθρώπινου δυναμικού, ένα πρωτογενές πλεόνασμα ευφυΐας που εξάγουν σε μεγάλο βαθμό τα ελληνικά πολυτεχνεία και πανεπιστήμια. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι Ελβετοί και Ισραηλινοί δεν έθεσαν ποτέ θέμα μεταφοράς της έδρας της Antcor, όταν η χώρα, το 2012, ήταν στο χείλος της χρεοκοπίας. «Αυτό κρύβει πίστη στις ικανότητες των Ελλήνων μηχανικών» λέει ο Γιάννης Παπαδόπουλος, που είναι και ο ίδιος απόφοιτος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Η Attica Ventures δείχνει τον δρόμο και ετοιμάζεται μέσα από το Zaitech Fund II για έναν νέο τριετή κύκλο, με επενδύσεις που αναμένεται να ξεπεράσουν τα 40 εκατ. ευρώ σε καινοτόμες και εξωστρεφείς ελληνικές επιχειρήσεις.

* Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα