Ο …Θείος Σαμ μοιράζει 52 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις στο πλαίσιο του Νόμου CHIPS

Του Geoff Colvin

Οι ΗΠΑ, όπου εφευρέθηκαν τα τσιπ υπολογιστών, δεν έχουν κατασκευάσει τσιπ αιχμής από το 2017. Από τότε μέχρι τώρα, τα πιο γρήγορα, πιο πολύτιμα τσιπ στον κόσμο, αυτά που τροφοδοτούν το ChatGPT του OpenAI, τα νεότερα iPhone της Apple και τους μεγαλύτερους υπερυπολογιστές στον κόσμο, έχουν κατασκευαστεί μόνο στην Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα. Αλλά κάποια στιγμή τον επόμενο χρόνο, αν όλα πάνε όπως έχουν προγραμματιστεί, οι ΗΠΑ θα ανακτήσουν την παγκόσμια ηγεσία όταν η Intel αρχίσει να παράγει ένα τσιπ επόμενης γενιάς στις ΗΠΑ. Η τεχνολογία τσιπ, την οποία η Microsoft έχει ήδη δεσμευτεί να χρησιμοποιήσει ως βάση για τα τσιπ της Intel, πιθανότατα δε θα μπορεί να ξεπεραστεί από κανέναν άλλον για αρκετούς τουλάχιστον μήνες.

Η δραματική ανάκαμψη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον Νόμο CHIPS and Science, ο οποίος θεσπίστηκε το 2022 για την αναζωογόνηση της κατασκευής ημιαγωγών στις ΗΠΑ. Περίπου 52 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις εκταμιεύονται σε εταιρείες, με επικεφαλής την Intel. Με την επιφύλαξη της επίτευξης ορόσημων τα επόμενα χρόνια, η Intel θα μπορούσε να λάβει επιχορήγηση έως και 8,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συν έως και 11 δισεκατομμύρια δολάρια σε κρατικά δάνεια και πιστώσεις φόρου 25% για προγραμματισμένες επενδύσεις 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος είπε ότι το πακέτο επιδοτήσεων της Intel θα είναι πιθανότατα το μεγαλύτερο στο πρόγραμμα. Η υπουργός Εμπορίου Gina Raimondo, η οποία επιβλέπει το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος, εξηγεί συνοπτικά το σκεπτικό του: «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να βασιζόμαστε υπερβολικά σε ένα μέρος του κόσμου για το πιο σημαντικό κομμάτι hardware στον 21ο αιώνα».

Ο Νόμος CHIPS είναι σημαντικός για εταιρείες πέρα από τον κλάδο της τεχνολογίας. Με συνολική εγκεκριμένη χρηματοδότηση 280 δισεκατομμυρίων δολαρίων (το μεγαλύτερο μέρος της δεν έχει δαπανηθεί ακόμη), είναι μια τεράστια άσκηση βιομηχανικής πολιτικής – η κρατική υποστήριξη ενός συγκεκριμένου κλάδου. Τα ευρέως διαδεδομένα φαινόμενα εξάπλωσης θα μπορούσαν να βοηθήσουν ή να εμποδίσουν επιχειρήσεις σε ολόκληρη την οικονομία. Για παράδειγμα, οι τοπικές επιχειρήσεις σε πόλεις με μεγάλα έργα (όπως το Phoenix ή το New Albany) μπορεί να αναπτυχθούν, ενώ οι εταιρείες σχεδόν σε κάθε κλάδο σε εθνικό επίπεδο θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν σκληρότερο ανταγωνισμό για υπαλλήλους με γνώσεις τεχνολογίας.

Γενικότερα, ο νόμος CHIPS μπορεί να προοιωνίζει μια νέα εποχή για μια σειρά εταιρειών, ωθώντας τες σε έναν άγνωστο, γεωπολιτικό ρόλο. Η βιομηχανία ημιαγωγών ηγείται της τάσης, επειδή καμία σύγχρονη οικονομία ή στρατός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ημιαγωγούς, και όσο πιο προηγμένα είναι τα τσιπ, τόσο πιο κυρίαρχη μπορεί να είναι η οικονομία και ο στρατός της. Ο διευθύνων σύμβουλος της Lazard, Peter Orszag, και δύο συνάδελφοί του, όλοι με βαθιά κυβερνητική εμπειρία, περιγράφουν την ευρύτερη εικόνα στο τελευταίο τεύχος του Foreign Affairs. Τα έθνη σήμερα ανταγωνίζονται κυρίως μέσω του οικονομικού ανταγωνισμού, λένε. Ως αποτέλεσμα, «συντελείται μια τεκτονική μετατόπιση, που αναγκάζει τις εταιρείες να γίνουν παράγοντες στη γεωπολιτική σκηνή». Αναφέροντας παραδείγματα, συμπεριλαμβανομένου του Νόμου CHIPS, λένε ότι «οι εταιρείες γίνονται όλο και περισσότερο αντικείμενο και όργανα της εξωτερικής πολιτικής». Λίγοι διευθύνοντες σύμβουλοι ή μέλη διοικητικών συμβουλίων ερωτήθηκαν και συμφώνησαν σε κάτι τέτοιο.

Η Αμερική ήλεγχε τον κλάδο ημιαγωγών αφότου η Texas Instruments και η Fairchild Semiconductor εφηύραν ξεχωριστά το τσιπ στα τέλη της δεκαετίας του 1950, αλλά η παγκόσμια εξάπλωση της τεχνολογίας ήταν αναπόφευκτη. Το 1990 οι ΗΠΑ είχαν το 37% της παγκόσμιας ικανότητας κατασκευής τσιπ, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα, λέει η έρευνα του Boston Consulting Group. Η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα και η Κίνα δεν είχαν καμία τέτοια ικανότητα. Μέχρι το 2020 η εικόνα είχε αντιστραφεί: η Ταϊβάν είχε το μεγαλύτερο μερίδιο από οποιαδήποτε αγορά (22%), ακολουθούμενη από τη Νότια Κορέα (21%) και την Κίνα (15%). Οι ΗΠΑ είχαν 12%.

Διάφοροι παράγοντες συνέβαλαν στη σχετική παρακμή της Αμερικής, συμπεριλαμβανομένης μιας σειράς λανθασμένων βημάτων στη δεκαετία του 2000 στην Intel, τη μεγαλύτερη αμερικανική εταιρεία παραγωγής chip τότε και τώρα. Αλλά ο κύριος παράγοντας ήταν η μακροχρόνια γενναιόδωρη κυβερνητική υποστήριξη των κατασκευαστών τσιπ και στις τρεις οικονομίες που κυριαρχούν τώρα στον κλάδο.

Για πολλά χρόνια, αυτό δεν φαινόταν πρόβλημα. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, οι δυτικές εταιρείες αγόραζαν ευτυχώς τσιπ υψηλής ποιότητας και ανταγωνιστικής τιμής από την κινεζική SMIC, τη Samsung και τη SK Hynix της Νότιας Κορέας και την TSMC της Ταϊβάν, μεταξύ άλλων. Καθώς αυτές οι εταιρείες προχωρούσαν σταθερά, τροφοδοτούμενες από επιδοτήσεις, οι ανταγωνιστές των ΗΠΑ δεν μπορούσαν να συμβαδίσουν. «Κοιτάξτε την Ταϊβάν και την υπεροχή της στην παραγωγή», λέει ο Brandon Kulik, διευθυντής της Deloitte Consulting. «Δεν έχετε την κλίμακα και την καινοτομία που χρειάζεστε εάν η κυβέρνηση δεν είναι εταίρος».

Η απειλή για τις ΗΠΑ έγινε εμφανής τη δεκαετία του 2010. Ο Νόμος CHIPS εισήχθη στο Κογκρέσο το 2020, αλλά μπορεί να μην είχε ψηφιστεί ποτέ αν δεν υπήρχε η πανδημία. «Υπήρχαν πολλές ελλείψεις τσιπ και οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να αγοράσουν ψυγεία ή τοστιέρες ή αυτοκίνητα», λέει ο John Neuffer, διευθύνων σύμβουλος της Semiconductor Industry Association (SIA), η οποία πίεσε σκληρά για τον Νόμο CHIPS. «Χωρίς αυτό δεν θα είχαμε την κρατική ώθηση για να επιτύχουμε αυτό το ιστορικό νομοσχέδιο».

Σήμερα η SIA μετρά 82 πρότζεκτ που ανακοινώθηκαν από δεκάδες εταιρείες από τότε που εισήχθη ο Νόμος CHIPS. Οι προγραμματισμένες επενδύσεις ανέρχονται σε 257 δισεκατομμύρια δολάρια σε 25 πολιτείες. Οι εταιρείες σχεδίασαν αυτές τις επενδύσεις χωρίς να γνωρίζουν εάν θα λάβουν επιχορήγηση. Το μεγαλύτερο και πιο αξιόπιστο κίνητρο ήταν η πίστωση φόρου επένδυσης 25%. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό», λέει ένας λομπίστας. «Χωρίς αυτό, αν ήταν μόνο οι επιχορηγήσεις, το πρόγραμμα δεν θα λειτουργούσε. Δεν θα είχαμε αυτή την έκρηξη επενδύσεων».

Θα οδηγήσει ο Νόμος CHIPS σε περισσότερη κρατική υποστήριξη της βιομηχανίας σε άλλους κλάδους; Θα επιδοτήσει ορισμένους από τους πιο τρομερούς ανταγωνιστές των αμερικανικών εταιρειών, οι οποίοι ήδη επιδοτούνται στη χώρα τους. Η TSMC σχεδιάζει δύο νέα εργοστάσια κατασκευής στην Αριζόνα με κόστος 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων -μια από τις μεγαλύτερες ξένες άμεσες επενδύσεις στην ιστορία των ΗΠΑ- και η Samsung σχεδιάζει ένα εργοστάσιο 17,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Τέξας. Ο Νόμος CHIPS επίσης δεν θα καταστήσει τη βιομηχανία τσιπ των ΗΠΑ αυτοδύναμη. Η κατασκευή τσιπς είναι μια από τις πιο περίπλοκες βιομηχανικές διαδικασίες στον κόσμο και εξειδικευμένες εισροές, όπως μηχανήματα υψηλής ακρίβειας και εξαιρετικά καθαρά χημικά παράγονται μόνο σε άλλες χώρες και πιθανότατα αυτό θα ισχύει για χρόνια.

Ούτε θα πάνε όλα ομαλά. Και τα δύο νέα εργοστάσια της TSMC έχουν καθυστερήσει σε μεγάλο βαθμό επειδή η εταιρεία δεν μπορεί να βρει αρκετούς εργαζομένους με τις απαιτούμενες δεξιότητες, δήλωσε ο πρόεδρος Mark Liu. Οι ανακοινώσεις επιχορηγήσεων για τους μεγάλους κατασκευαστές τσιπ με πρότζεκτ δεν ξεκίνησαν παρά μόνο στα μέσα Μαρτίου, 19 μήνες αφότου θεσπίστηκε ο Νόμος CHIPS.

Ωστόσο, το πρόγραμμα πιθανότατα θα αναφέρεται στο μέλλον ως εκείνο το εργαλείο που οδήγησε στην επαναφορά των ΗΠΑ στην πρώτη γραμμή του κλάδου. Ο διευθύνων σύμβουλος της Intel, Pat Gelsinger, λέει ότι η εταιρεία έχει προγραμματίσει να παράγει το επόμενο έτος αυτό το τσιπ επόμενης γενιάς που καμία άλλη εταιρεία δεν μπόρεσε να κατασκευάσει. Αρχικά θα κατασκευαστεί στις ερευνητικές εγκαταστάσεις της Intel στο Όρεγκον. Η παραγωγή πλήρους κλίμακας θα μεταφερθεί σε ένα νέο επιδοτούμενο από το Νόμο CHIPS εργοστάσιο στην Αριζόνα.

Μακροπρόθεσμα, ο νόμος CHIPS θα αξιολογηθεί από την πρόοδό του προς έναν ευρύ στόχο: την αντιστροφή ενός καθοδικού κύκλου στην πρόοδο της τεχνολογίας τσιπ της Αμερικής. Όταν μια χώρα υπολείπεται της αιχμής μιας τεχνολογίας, πολλά από τα καλύτερα μυαλά πηγαίνουν αλλού και η χώρα υστερεί περισσότερο σε σχέση με τις ηγέτιδες δυνάμεις. Αλλά όταν μια χώρα βρίσκεται στην αιχμή, προσελκύει τα καλύτερα μυαλά από όλο τον κόσμο, επιταχύνοντας περαιτέρω το προβάδισμά της – δηλαδή έναν ανοδικό κύκλο. «Βρισκόμασταν σε έναν καθοδικό κύκλο 30 ετών στις ΗΠΑ», λέει ο Gelsinger. «Χρειαζόμασταν ένα σοκ για τον κλάδο και αυτό προσέφερε ο Νόμος CHIPS».

Πολλά είναι αυτά που πρέπει να επιτευχθούν στο πενταετές πρόγραμμα που ορίστηκε από τον Νόμο CHIPS, αλλά τα πέντε χρόνια μπορεί να είναι μόνο η αρχή. Όταν μια χώρα αρχίζει να επιδοτεί έναν μεγάλο κλάδο, η απότομη επιστροφή γίνεται σχεδόν αδύνατη. Τον Φεβρουάριο, η Raimondo ανέφερε την πιθανότητα ενός CHIPS Two. Ο Gelsinger λέει: «Εκτιμώ ότι χρειαζόμαστε ένα CHIPS Two. Τριάντα χρόνια κακής οικονομικής πολιτικής δεν μπορούν να διορθωθούν με ένα πρόγραμμα CHIPS One τριών έως πέντε ετών». Η ακύρωση των κινήτρων είναι ιδιαίτερα δύσκολη όταν ο ανταγωνισμός είναι έντονος. Ο Neuffer της SIA σημειώνει, «Μετά από πέντε χρόνια, οι ανταγωνιστές μας σε όλο τον κόσμο δεν πρόκειται να πουν, ‘θα σταματήσουμε να παρέχουμε κίνητρα οι ίδιοι’».

Ανεξάρτητα από την επιτυχία του, οι παγκόσμιες πιέσεις που οδήγησαν στον Νόμο CHIPS δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης. Για τις εταιρείες και τους ηγέτες τους σε κάθε κλάδο, η σημασία του Νόμου CHIPS είναι το πώς έριξε φως σε μια παγκόσμια τάξη που κυριαρχείται όλο και περισσότερο από τον ανταγωνισμό μέσω της οικονομίας, του εμπορίου και της τεχνολογίας. Οι νικητές θα είναι εκείνοι που θα αντιμετωπίσουν αυτή την πραγματικότητα γρηγορότερα και πληρέστερα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Δέκα χρόνια Most Admired Companies in Greece: Ξεκινάει η πρώτη φάση της έρευνας για το 2024!
• Fortune Greece CEO Initiative Masterclass: Επιστρέφει δυναμικά στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών
• Νίκος Σύμπουρας (CEO, Tempo OMD Hellas): Η μεγάλη μετάβαση στον χώρο της επικοινωνίας