Ο Τζεφ Μπέζος αφήνει το τιμόνι της Amazon εν μέσω αναταράξεων
Το 2003, το ελικόπτερο στο οποίο επέβαινε ο Τζεφ Μπέζος είχε ένα, ευτυχώς όχι θανατηφόρο, ατύχημα στο δυτικό Τέξας. Μέχρις ότου εξακριβωθεί όμως ότι ήταν σώος και αβλαβής ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Amazon, οι υπάλληλοί του διερωτώντο αν θα μπορούσε να επιβιώσει ο κολοσσός του λιανικού εμπορίου χωρίς τον Μπέζος. Σήμερα, 18 χρόνια μετά, ο Μπέζος παραδίδει τη σκυτάλη στον Άντι Τζέισι, καθώς αποφάσισε προ μηνών να παραιτηθεί από διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας του. Σε λίγες εβδομάδες, άλλωστε, αναμένεται να ταξιδέψει στο Διάστημα με το άλλο δημιούργημά του, έναν πύραυλο της διαστημικής εταιρείας του, Blue Origin. Και όπως σχολιάζει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, το προσωπικό της Amazon διερωτάται ξανά αν η εταιρεία μπορεί να επιβιώσει χωρίς τον Τζεφ Μπέζος.
Η βρετανική εφημερίδα χαρακτηρίζει και τις δύο εξελίξεις «μνημειακών διαστάσεων σχέδια», που, όπως τονίζει πάντως, δεν προκάλεσαν αναταράξεις στις μετοχές της εταιρείας ούτε μείωσαν τη χρηματιστηριακή της αξία που ανέρχεται σε 1,7 τρισ. δολάρια. Η παγερή αδιαφορία της αγοράς καταμαρτυρεί, ίσως, την εμπιστοσύνη που έχουν οι επενδυτές στον εμπορικό μηχανισμό που δημιούργησε ο Μπέζος πριν από 27 χρόνια. Θεωρούν ότι πρόκειται για μια καλά λαδωμένη μηχανή που αναπτύσσει και προωθεί νέα προϊόντα, διαχειρίζεται τον τρόπο που συζητούνται οι ιδέες και οδηγεί σε μεγάλες αποφάσεις. Αποτελεί, εξάλλου, ένδειξη εμπιστοσύνης στον Αντι Τζέισι, αντικαταστάτη του Μπέζος, που έχει γίνει γνωστός για το δημιούργημά του, τις κολοσσιαίες επιχειρήσεις νέφους της Amazon, AWS.
Μιλώντας στους FT, ο επενδυτής Μάικλ Σκοκ, επί χρόνια συνεργάτης του Τζέισι, σχολίασε πως «δεν είναι το alter ego του Μπέζος, υπό την έννοια ότι δεν είναι οραματιστής». Προσέθεσε, όμως, πως είναι σίγουρα το είδος ανθρώπου «που ενθαρρύνει τους δημιουργικούς να δημιουργήσουν, να υπερβούν τα όριά τους και να προχωρήσουν σε κάτι πραγματικά προκλητικό, να παραβιάσουν τους κανόνες και να βρουν τον τρόπο να φτιάξουν κάτι νέο».
Τη Δευτέρα, οπότε παίρνει τη σκυτάλη ο 53χρονος Τζέισι, είναι η επέτειος από τη δημιουργία της Amazon το 1994. Δεν είναι πλέον αδιανόητο να φανταστεί κανείς την εταιρεία χωρίς τον Μπέζος διευθύνοντα σύμβουλο. Στην πραγματικότητα, πολλοί πιστεύουν πως η αποχώρησή του μπορεί να βοηθήσει την εταιρεία να σημειώσει νέες επιτυχίες, μολονότι βρίσκεται στο στόχαστρο των ρυθμιστικών αρχών αλλά και των πολιτικών, με ορισμένους να ζητούν τη διάσπασή της. Άνθρωποι που έχουν συνεργαστεί μαζί του μιλούν για την προσήνειά του, αλλά και την ακρίβεια με την οποία εκφράζεται, την εντυπωσιακή ικανότητά του να ανακαλεί στη μνήμη του όποια στοιχεία τον ενδιαφέρουν, καθώς και όσες τεχνικές λεπτομέρειες μπορούν να του σταθούν χρήσιμες όταν θα βρεθεί στο στόχαστρο των πολιτικών και αντιμετωπίσει ασυνήθιστη επιθετικότητα. Μια επιθετικότητα που στρέφεται γενικότερα κατά των τεχνολογικών κολοσσών, αλλά και κατά της Amazon ειδικότερα. Γι’ αυτό και αναμένουν να είναι πιο αποτελεσματικός από τον Μπέζος. Όπως τονίζει ο Σκοκ, ο Τζέισι «αναφέρεται σε πολύ συγκεκριμένα και απτά γεγονότα στην επιχειρηματολογία του».
Τα νομοσχέδια που ετοίμασε μέσα στον Ιούνιο το αμερικανικό Κογκρέσο και αφορούν τους τεχνολογικούς κολοσσούς ενδέχεται να υπονομεύσουν ή ακόμη και να διαλύσουν την ισχύ της Amazon. Επιπλέον η αμερικανική επιτροπή εμπορίου, της οποίας προεδρεύει τώρα η επικριτική προς την Amazon Λίνα Καν, διεξάγει έρευνες στην εταιρεία και αναμένεται να θέσει στο στόχαστρό της την εξαγορά της MGM έναντι 8,45 δισ. δολαρίων. Και την ίδια στιγμή, η Amazon είναι το αντικείμενο αρκετών ερευνών από διάφορους γενικούς εισαγγελείς αμερικανικών πολιτειών για σειρά παραβιάσεων από την πολιτική τιμολόγησης μέχρι την καταχρηστική εκμετάλλευση δεδομένων των ανταγωνιστών της. Στις Βρυξέλλες, άλλωστε, είναι σε εξέλιξη δύο έρευνες για την Amazon που εν μέρει σχετίζονται με τον διπλό ρόλο της, ως εμπορικής επιχείρησης αφενός και αφετέρου ως ιδιοκτήτριας της αγοράς που αποτελεί η πλατφόρμα της. Στο προσωπικό της εταιρείας επικρατεί η ελπίδα πως ο Τζέισι θα αντικαταστήσει τον Μπέζος ως το δημόσιο πρόσωπο της Amazon.
Το ζητούμενο είναι να ξεχαστεί εντελώς ο πλέον αναγνωρίσιμος επιχειρηματίας του κόσμου, που για πολλούς αποτελεί ενσάρκωση των καταχρήσεων του καπιταλιστικού συστήματος. Και να αντικατασταθεί από έναν χαμηλών τόνων αθλητικό τύπο. Το μερίδιο του Τζέισι στην Amazon αξίζει λίγο περισσότερο από 300 εκατ. δολάρια, όταν η περιουσία του Μπέζος ανέρχεται σε 175 δισ. δολάρια. Ο Τζέισι προσελήφθη στην Amazon το 1997 αμέσως μετά την αποφοίτησή του από το Χάρβαρντ. Τότε η εταιρεία είχε μόνο μερικές εκατοντάδες υπαλλήλους και ετοιμαζόταν να μπει στο χρηματιστήριο με τιμή μετοχής μόλις 1,5 δολάριο. «Έδωσα το τελευταίο διαγώνισμά μου την πρώτη Παρασκευή του Μαΐου του 1997», τονίζει ο ίδιος και προσθέτει: «Άρχισα να εργάζομαι στην Amazon την αμέσως επόμενη Δευτέρα και δεν ήξερα ακόμη τι ακριβώς θα ήταν η δουλειά μου».
