Οι δύο τεράστιες οικονομίες που βυθίζονται σε ύφεση και αυτή που αψηφά τις ζοφερές προβλέψεις
Καθώς μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου παρουσιάζουν ύφεση, οι ΗΠΑ συνεχίζουν απτόητες.
Τόσο η Ιαπωνία όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσαν την Πέμπτη ότι οι οικονομίες τους πιθανόν αποδυναμώθηκαν κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Για κάθε μία από αυτές τις χώρες, θα ήταν το δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο που συμβαίνει αυτό, κάτι μεταφράζεται απλά σε… ύφεση.
Ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οικονομία προχώρησε μπροστά κατά το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Έχει ξεπεράσει πολλές προβλέψεις που έγιναν πριν από το περασμένο έτος ότι μια ύφεση φαινόταν αναπόφευκτη λόγω των υψηλών επιτοκίων που θα επιβράδυναν την οικονομία και τον πληθωρισμό.
Δίνονται, βέβαια πολλά credits στα νοικοκυριά των ΗΠΑ, τα οποία συνέχισαν να ξοδεύουν με σταθερό ρυθμό παρά τις πολλές προκλήσεις. Οι δαπάνες τους αποτέλεσαν τον πυλώνα της οικονομίας των ΗΠΑ. Οι κρατικές ενισχύσεις τους βοήθησαν να αντέξουν τα αρχικά στάδια της πανδημίας και το άλμα στον πληθωρισμό, και τώρα οι αυξήσεις στους μισθούς τους τους βοηθούν να προσαρμοστούν στις υψηλές τιμές για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που χρειάζονται.
Την Πέμπτη, μία έκθεση έδειξε ότι λιγότεροι εργαζόμενοι στις Ηνωμένες Πολιτείες κατέθεσαν αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας την περασμένη εβδομάδα. Είναι το τελευταίο σημάδι μιας εξαιρετικά σταθερής αγοράς εργασίας, ακόμα κι αν πρόσφατες ανακοινώσεις απολύσεων έχουν τραβήξει την προσοχή.
Φυσικά, τα ρίσκα εξακολουθούν να υφίστανται, και οι οικονομολόγοι λένε ότι μια ύφεση δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ο πληθωρισμός επίσης θα μπορούσε να επανέλθει. Οι ανησυχίες για τα βαριά δάνεια της κυβέρνησης των ΗΠΑ θα μπορούσαν να διαταράξουν τις χρηματοπιστωτικές αγορές, καταλήγοντας τελικά σε πιο ακριβά δάνεια για αγορά αυτοκινήτων και άλλων πραγμάτων. Οι αυξανόμενες απώλειες που σχετίζονται με τα εμπορικά ακίνητα μπορεί να σημαίνουν μεγάλο πόνο για το χρηματοοικονομικό σύστημα.
Αλλά, προς το παρόν, η προοπτική συνεχίζει να φαίνεται καλύτερη για τις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με πολλές άλλες μεγάλες οικονομίες. Η διάθεση στη Wall Street είναι τόσο θετική που ο κύριος δείκτης της αμερικανικής αγοράς μετοχών, ο δείκτης S&P 500, ξεπέρασε το επίπεδο των 5.000 την περασμένη εβδομάδα για πρώτη φορά.
Όταν αναβάθμισε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2024 πριν από μερικές εβδομάδες, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανέφερε τη μεγαλύτερη από το αναμενόμενο ανθεκτικότητα της οικονομίας των ΗΠΑ ως κύριο λόγο.
Πολλά μοναδικά χαρακτηριστικά της αμερικανικής οικονομίας την προστάτεψαν από τις οικονομικές καταιγίδες της ύφεσης, λένε οι αναλυτές. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ παρείχε περίπου 5 τρισ. δολάρια σε ενισχύσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας το 2020-2021, πολύ περισσότερα από τους ξένους ανταγωνιστές και υποστήριξαν τους καταναλωτές μέχρι το 2023.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επίσης επιδοτήσει περισσότερες κατασκευές εργοστασίων και υποδομές μέσω σχετικής νομοθεσίας. Περίπου το ένα τέταρτο της σταθερής ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ κατά 2,5% το 2023 αποτελούν δημόσιες δαπάνες. Ωστόσο, οι Ρεπουμπλικάνοι ισχυρίζονται ότι οι επιπλέον δαπάνες συνέβαλαν στην αύξηση του πληθωρισμού.
Οι Αμερικανοί έχουν προστατευτεί καλύτερα από τις αυξημένες τιμές από τους συνομήλικούς τους στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, επειδή οι περισσότεροι Αμερικανοί ιδιοκτήτες σπιτιών με υποθηκευμένες ιδιοκατοικίες έχουν μακροχρόνια, 30ετή σταθερά επιτόκια. Ως αποτέλεσμα, οι γρήγορες αυξήσεις των επιτοκίων από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα τα τελευταία δύο χρόνια – που έχουν αναγάγει τα επιτόκια των υποθηκών από περίπου 3% σε περίπου 6,7% – δεν έχουν καμία επίδραση σε πολλούς Αμερικανούς ιδιοκτήτες σπιτιών.
Ωστόσο, οι Βρετανοί συνομήλικοί τους κουβαλούν υποθήκες που πρέπει να ανανεωθούν κάθε δύο έως πέντε χρόνια. Έχουν αγωνιστεί με τις γρήγορα αυξανόμενες τιμές των υποθηκών καθώς η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε το κόστος δανεισμού για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό.
Η Κάθριν Μαν, μέλος της επιτροπής καθορισμού των επιτοκίων της Τράπεζας της Αγγλίας, δήλωσε την Πέμπτη ότι η επιβράδυνση της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει να είναι προσωρινή. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις από έρευνες ότι η οικονομία ανακάμπτει, πρόσθεσε.
“Τα δεδομένα που έχουμε σήμερα είναι σαν να κοιτάμε πίσω από τον καθρέφτη,” είπε στα περιθώρια μιας οικονομικής διάσκεψης στην Ουάσιγκτον.
Όπως και η Fed, έτσι και η Τράπεζα της Αγγλίας σκέφτεται να μειώσει το βασικό της επιτόκιο αφού είναι σίγουρη ότι ο πληθωρισμός είναι υπό έλεγχο.
Άλλο ένα πλεονέκτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ότι γνώρισε μια έκρηξη στη μετανάστευση τα τελευταία χρόνια, η οποία έκανε πιο εύκολο στις επιχειρήσεις να συμπληρώνουν θέσεις εργασίας, πιθανώς να διευρύνουν τις λειτουργίες τους και να οδηγήσει σε περισσότερα άτομα που κερδίζουν μισθούς – και στη συνέχεια να ξοδεύουν αυτά τα κέρδη.
Η Ιαπωνία, αντίθετα, γερνά γρήγορα και έχει δει τον πληθυσμό της να μειώνεται, καθώς δεν είναι τόσο ανοιχτή στην ξένη εργασία. Ένας πληθυσμός που μειώνεται μπορεί να λειτουργήσει ως ισχυρό φρένο στην οικονομική ανάπτυξη.
Ακόμα και η Κίνα, η οικονομία της οποίας αναπτύσσεται γρηγορότερα από αυτήν των Ηνωμένων Πολιτειών, αντιμετωπίζει μεγάλη πίεση.
Η οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις. Αναμένεται να υποχωρήσει η ανάπτυξή της φέτος καθώς οι μεγάλες αυξήσεις των επιτοκίων από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα καταλήγουν πλήρως στο σύστημα.
Οι πωλήσεις λιανεμπορίου, για παράδειγμα, κατέρρευσαν περισσότερο τον Ιανουάριο σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο από ό,τι περίμεναν οι οικονομολόγοι.
Κάποιοι πυλώνες στήριξης των καταναλωτών ενδέχεται να είναι ασθενείς. Οι αποπληρωμές φοιτητικών δανείων έχουν ξεκινήσει και πάλι, οι καταναλωτές έχουν ξοδέψει σε μεγάλο βαθμό τα χρήματα τους από την πανδημία και οι λογαριασμοί πιστωτικών καρτών είναι υψηλοί.
Ίσως το πιο εκνευριστικό είναι το γεγονός ότι οι τιμές στην αγορά είναι ακόμα πολύ υψηλότερες από ό,τι ήταν πριν από την πανδημία. Χαμηλότερος πληθωρισμός σημαίνει ότι οι τιμές αυξάνονται λιγότερο γρήγορα από εδώ και στο εξής, όχι ότι πέφτουν στο επίπεδο πού ήταν.
Η αντιμετώπιση του πληθωρισμού παραμένει η κύρια ανησυχία των καταναλωτών των ΗΠΑ, εκτός από εκείνους που κερδίζουν πάνω από 150.000 δολάρια, σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε πρόσφατα η Morgan Stanley.
