Οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να διδάξουν και πολυεθνικές
Από τη Μαρίκα Λάμπρου*
Συνήθως οι οικογενειακές επιχειρήσεις παρακολουθούν στενά τις μεγάλες πολυεθνικές για να ακολουθούν τις πρακτικές τους.
Μαθαίνουν από αυτές, και συχνά τα καταφέρνουν καλύτερα. Οι πολυεθνικές δεν κάνουν το ίδιο (από άγνοια ή από έπαρση). Και όμως, θα μπορούσαν να διδαχτούν πολλά και σημαντικά από τις οικογενειακές επιχειρήσεις.
Και πρώτα από όλα, να κατανοήσουν τη δύναμη του συνδυασμού των 13 χαρακτηριστικών των πιο επιτυχημένων οικογενειακών επιχειρηματικών σχημάτων:
1. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις, και κυρίως αυτές που παρουσιάζουν μακροχρόνια ευημερία, έχουν έναν δυνατό ΣΚΟΠΟ από την αρχή της ύπαρξή τους. Είναι το όνειρο του ιδρυτή, η κληρονομιά των διαδόχων, η κουλτούρα που διαχέεται παντού στην επιχείρηση.
2. Η ΤΟΛΜΗ (δηλαδή η γενναιότητα να κάνεις ένα βήμα που περιλαμβάνει ρίσκο) αποτελεί θεμελιώδες χαρακτηριστικό μιας επιτυχημένης οικογενειακής επιχείρησης και αντανάκλαση του τρόπου με τον οποίο οι ιδρυτές προσεγγίζουν τη ζωή γενικά.
3. Δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική σε μια υγιή οικογενειακή επιχείρηση από το να δουλεύεις με όλη σου την ΨΥΧΗ). Έτσι εξελίσσονται οι οικογενειακές επιχειρήσεις σε εξαιρετικές εταιρείες με μετόχους – role models και αφοσιωμένους εργαζόμενους που δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό.
4. Ο ΚΟΠΟΣ είναι σημαντική παράμετρος της εξίσωσης. Η σκληρή δουλειά δεν είναι «επιλογή», είναι γεγονός σε κάθε οικογενειακή επιχείρηση! Οι υγιείς οικογενειακές επιχειρήσεις βασίζουν την επιτυχία τους, μεταξύ άλλων, και στον κόπο, στη σκληρή δουλειά. Αυτή είναι μια σταθερή στάση που δεν θα αλλοιωθεί ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες.
5. Η ΤΑΧΥΤΗΤΑ (απόφασης και δράσης) είναι συστατικό της ανάπτυξης των οικογενειακών επιχειρήσεων. Προσαρμόζονται γρήγορα ώστε να μην χάνουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. Δεν υπάρχει χώρος, ούτε χρόνος, για γραφειοκρατικές διαδικασίες που δημιουργούν καθυστερήσεις.
6. Η ΕΥΕΛΙΞΙΑ είναι ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό / διαφοροποιό στοιχείο των οικογενειακών επιχειρήσεων. Το να είναι ευκίνητες τους δίνει την ευκαιρία να αμφισβητούν συνεχώς και να επανεφεύρουν τον εαυτό τους πριν ο ανταγωνισμός τις ξεπεράσει.
7. Τίποτα δεν ξεκινά σε μια οικογενειακή επιχείρηση αν δεν είναι καλό για τον πελάτη. Η σταθερή ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΛΑΤΗ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και «εμμονή» των οικογενειακών επιχειρήσεων. Οι πελάτες είναι το κέντρο του σύμπαντος για αυτές και η ικανοποίησή τους είναι το κορυφαίο κριτήριο απόφασης για κάθε πρωτοβουλία (πωλήσεις, μάρκετινγκ, παραγωγή, ακόμη και δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης) ώστε να «ταξινομηθεί» ως επιτυχημένη.
8. Στις μεγάλες εταιρείες το αποκαλούν «ΣΥΝΕΧΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ» (continuous improvement) και υπάρχουν πολλά επιχειρηματικά σχέδια (business plans) πίσω από αυτό. Στις οικογενειακές επιχειρήσεις δεν έχουν όνομα για αυτό, απλά το κάνουν. Αναζητούν κάθε μικρή ευκαιρία να ικανοποιήσουν την ασίγαστη επιθυμία τους για πρόοδο σε όλους τους τομείς λειτουργίας.
9. Η ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ είναι αυτό που κάνει ορισμένες οικογενειακές επιχειρήσεις όχι μόνο να ξεχωρίζουν, αλλά, επίσης, να είναι εξαιρετικά δημιουργικές, σεβαστές και μακροπρόθεσμα επιτυχημένες. Το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό σπάνια απαντάται σε μη οικογενειακά επιχειρηματικά σχήματα.
10. Η φροντίδα, ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ τους ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ (με τον ίδιο τρόπο που φροντίζουν οι γονείς τα παιδιά τους) είναι φυσικό συστατικό κάθε ισχυρής οικογενειακής επιχείρησης. Το οικογενειακό περιβάλλον επεκτείνεται στην επιχείρηση, οι εργαζόμενοι και οι συνεργάτες αντιμετωπίζονται ως μέλη της ευρύτερης οικογένειας. Αυτό ενισχύει το αίσθημα του «ανήκειν» και παράλληλα αυξάνει την αφοσίωση των εργαζομένων.
11. Στις οικογενειακές επιχειρήσεις ΤΑ ΟΡΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΣΑΦΗ. Η επιχειρηματική ζωή μπλέκεται με την οικογενειακή και προσωπική σε μεγάλο βαθμό. Για έναν ιδιοκτήτη οικογενειακής επιχείρησης, είναι φυσιολογικό να οργανώνει τις καθημερινές του δραστηριότητες, όπως μεσημεριανό γεύμα, δείπνο, σωματική άσκηση και ψυχαγωγία σε άμεση σχέση με τους επιχειρηματικούς του στόχους. Αυτό, συνήθως, φέρνει καλύτερα και γρηγορότερα αποτελέσματα.
12. Η οικογενειακή ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ είναι η «ομπρέλα» που περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω ισχυρά χαρακτηριστικά μιας δυναμικής οικογενειακής επιχείρησης. Κάθε οικογενειακή επιχείρηση έχει τη δική της ξεχωριστή οικογενειακή κουλτούρα που αποτελείται από μια σειρά αξιών. Υπάρχει, ωστόσο, μια κοινή αξία, κυρίαρχη σε όλες τις κουλτούρες των οικογενειακών επιχειρήσεων, που διαφοροποιεί σε μεγάλο βαθμό τις οικογενειακές από τις μη οικογενειακές επιχειρήσεις. Αυτή είναι η αξία της «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΤΗΤΑΣ» (δηλαδή: ισχυροί δεσμοί, αλληλεγγύη, κατανόηση, αλληλουποστήριξη).
13. Πίσω από τις μακροχρόνια επιτυχημένες οικογενειακές επιχειρήσεις υπάρχουν σοβαροί επιχειρηματίες που ενεργούν με ακεραιότητα και οι οποίοι έχουν χτίσει και λειτουργούν τις επιχειρήσεις τους με βάση τις αρχές της ΗΘΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, η οποία, παρεμπιπτόντως, έχει αποδειχθεί επαρκώς κερδοφόρα.
Κανένα από τα 13 παραπάνω χαρακτηριστικά δεν ισχύει αποκλειστικά και μόνο στις οικογενειακές επιχειρήσεις. Μπορεί κανείς να τα βρει και σε μη οικογενειακές επιχειρήσεις: μερικά από αυτά κάθε φορά, όχι όλα ταυτόχρονα.
Αυτό που αξίζει να σημειώσουμε είναι ότι αυτά τα 13 χαρακτηριστικά υπάρχουν σε ΚΑΘΕ μακροχρόνια επιτυχημένη οικογενειακή επιχείρηση. Και ενώ οι ανεπάρκειες δεν λείπουν από τις οικογενειακές επιχειρήσεις, ο συνδυασμός των παραπάνω 13 χαρακτηριστικών μπορεί, κάλλιστα, να τις αναπληρώσει!
Δηλαδή, παρότι κανένα από τα 13 χαρακτηριστικά δεν είναι μοναδικό από μόνο του, ο ταυτόχρονος συνδυασμός και των 13 είναι!
Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο μάθημα από μια οικογενειακή επιχείρηση προς μια πολυεθνική.
