Οικονομία: Καμπανάκι η αποταμίευση για τον προϋπολογισμό ανθεκτικότητας
Η ισχυρή ανάπτυξη του τουρισμού, η αύξηση των επενδύσεων που ενθαρρύνονται από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και οι εξαγωγές ισχυροποιούν την πορεία ανάπτυξης της οικονομίας, που προβλέπεται στο 2,9% το 2024, αν και παραμένει πρόκληση η περαιτέρω μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Σημειώνεται ότι η διεύρυνση των επενδύσεων θα πρέπει να στηριχθεί και στην άνοδο της εγχώριας αποταμίευσης, χωρίς τη συμβολή της οποίας υπάρχει ανισορροπία μεταξύ εθνικών αποταμιεύσεων και επενδύσεων, η οποία και επηρεάζει αρνητικά το ισοζύγιο πληρωμών.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η συνολική αποταμίευση στη χώρα βασίζεται κυρίως στην επιχειρήσεις και τη γενική κυβέρνηση, με τα νοικοκυριά να γράφουν …ζημιές. Ενδεικτικά, το 2022 η συνολική ακαθάριστη αποταμίευση (gross saving) στην οικονομία αυξήθηκε στα 21,8 δισ. ευρώ από 16,5 δισ. ευρώ το 2021, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, με μείωση της αποταμίευσης των νοικοκυριών στο -2,6% του ΑΕΠ.
Με την αύξηση του κόστους ζωής λόγω και της ακρίβειας βασικών αγαθών και τροφίμων και των επιβαρύνσεων που συνεπάγεται για τους δανειολήπτες η αύξηση των επιτοκίων, τα νοικοκυριά έχουν περιορίσει τις αποταμιεύσεις. Αυτό υπενθύμισαν και τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες η Eurostat για το 2022, που δείχνουν ότι συνολικά οι Ευρωπαίοι εξοικονόμησαν κατά μέσο όρο το 12,7% του διαθέσιμου εισοδήματός τους έναντι 16,4% το 2021, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στη χειρότερη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Εμφάνισε αρνητική αποταμίευση (-4%) και μαζί με την Πολωνία (-0,8%) ήταν οι δύο χώρες στις οποίες τα νοικοκυριά εμφανίζονται να ξόδεψαν περισσότερα από το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημά τους, δηλαδή είτε αξιοποίησαν αποταμιεύσεις και από προηγούμενες περιόδους, είτε δανείζονταν για να ανταπεξέλθουν στις δαπάνες τους.
Η τάση δεν φαίνεται πολύ διαφορετική στα επικαιροποιημένα στοιχεία του 2023, αν λάβουμε υπόψη ότι στην έρευνα οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ τον Οκτώβριο σημειώνεται ότι παρά την βελτίωση του δείκτη της πρόθεσης για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες το 81% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο. Επιπλέον, σχετικά με τις εκτιμήσεις για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού, το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι “μόλις τα βγάζει πέρα” διαμορφώνεται σε 59%, ενώ στο 12% διαμορφώνεται το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους.
Το αποτύπωμα στην οικονομία
Τα παραπάνω είναι σημαντικά για την ανάπτυξη καθώς υπάρχει συσχετισμός των αποταμιεύσεων με τις επενδύσεις και τον εξωτερικό δανεισμό και αναδύονται κίνδυνοι όταν για μεγάλο διάστημα οι δαπάνες υπερβαίνουν την παραγωγή. Επιπλέον, είναι σαφές ότι μια χώρα δανείζεται όταν η εθνική αποταμίευση, συμπεριλαμβανομένων αποταμιεύσεων νοικοκυριών, επιχειρήσεων και δημοσίου τομέα, δεν αρκεί για τη χρηματοδότηση των εγχώριων επενδύσεων.
Σύμφωνα με τον νέο προϋπολογισμό, σε εθνικολογιστικούς όρους, το έλλειμμα του ονομαστικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να επιβαρυνθεί ελαφρώς το επόμενο έτος, ανερχόμενο ως ποσοστό του ΑΕΠ σε 5,4% από 5,0% το 2023, ως αποτέλεσμα της επιδείνωσης του ισοζυγίου αγαθών. Το πραγματικό ισοζύγιο υπηρεσιών προβλέπεται να έχει θετική επίδραση στο ΑΕΠ, ύψους 1,2 ποσοστιαίων μονάδων, η οποία υπερκαλύπτει την εξέλιξη στο ισοζύγιο αγαθών σε όρους όγκου, χάρη στην εκτιμώμενη αύξηση τόσο των πραγματικών εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό όσο και των εξαγωγών, μεταφορών και άλλων υπηρεσιών.
Εν κατακλείδι, όπως έχει επισημάνει η Τράπεζα της Ελλάδος, μια οικονομία που επιδιώκει να αυξήσει το ποσοστό των εθνικών επενδύσεών της και επίσης δαπανά για την εθνική της άμυνα ποσοστό του ΑΕΠ πολύ υψηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ είναι αναπόφευκτο να έχει ελλειμματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ωστόσο, ένα έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών πάνω από 4% του ΑΕΠ που διατηρείται μεσοπρόθεσμα έρχεται σε σύγκρουση με τον έλεγχο των μακροοικονομικών ανισορροπιών (macroeconomic imbalances procedure) της ΕΕ, κυρίως όμως υποδηλώνει ότι η εθνική δαπάνη είναι σημαντικά και διαχρονικά μεγαλύτερη από την εγχώρια παραγωγή ή, ταυτόσημα, ότι οι επενδύσεις του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα είναι σημαντικά υψηλότερες από τις αντίστοιχες αποταμιεύσεις.
ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:
