Οικονομία: Ζητούμενο η ενίσχυση αποταμίευσης και επενδύσεων
Προς νέο αρνητικό ρεκόρ στην αποταμίευση μεταξύ των χωρών της ΕΕ οδεύει η Ελλάδα, όπως δείχνει η μείωση των καταθέσεων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά, στοιχείο που υπονομεύει -σύμφωνα με την οικονομική θεωρία- το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αλλά και την αλυσίδα που οδηγεί σε επενδύσεις και διατηρήσιμο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης.
Οι επενδύσεις είναι εξασφαλισμένες για τα επόμενα λίγα χρόνια λόγω της ροής των ευρωπαϊκών πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης και του ΕΣΠΑ, σε συνδυασμό με χαμηλότοκα δάνεια και εκτιμάται ότι όσο κλείνει το επενδυτικό κενό και αυξάνονται τα εισοδήματα θα αποκαθίσταται και καλύτερη σχέση εγχώριων επενδύσεων και αποταμίευσης. Μεγαλύτερη εγχώρια αποταμίευση σημαίνει χρηματοδότηση περισσότερων επενδύσεων και μακροχρόνια βιωσιμότητα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Ωστόσο, προς το παρόν, ο πληθωρισμός και οι συσσωρευμένες υποχρεώσεις σε συνέχεια των αλλεπάλληλων κρίσεων φαίνεται να απομειώνει τα όποια διαθέσιμα επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Ας σημειωθεί επίσης ότι η κατανάλωση, που επιδρά στην ανάπτυξη, εξαρτάται από το μέσο μακροχρόνιο εισόδημα σε συνδυασμό με την αποταμίευση, τον δανεισμό και άρα τα επιτόκια. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία πλούτου -ρευστά διαθέσιμα, πάγια περιουσιακά στοιχεία και χρηματοοικονομικά προϊόντα- που τα τελευταία χρόνια περιορίζεται. Είναι ενδεικτικό ότι τα ελληνικά νοικοκυριά καταγράφουν αρνητική αποταμίευση στην ΕΕ, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην χειρότερη θέση της σχετικής κατάταξης το 2022. Ωστόσο η κατάσταση δεν ήταν πολύ διαφορετική μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Στοιχεία της Eurostat υπολογίζουν το αποταμιευτικό κενό των ελληνικών νοικοκυριών την δεκαετία 2008-2017, σωρευτικά, περί τα 94 δισ. ευρώ.
Επίσης τα πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για την χρηματοδότηση και τις καταθέσεις τον Νοέμβριο δείχνουν ότι οι καταθέσεις στον ιδιωτικό τομέα εμφάνισαν μείωση κατά 904 εκατ. ευρώ, με τον ετήσιο ρυθμό να διαμορφώνεται σε 2,4% από 2,5% τον προηγούμενο μήνα. Οι καταθέσεις από επιχειρήσεις εμφάνισαν μείωση κατά 748 εκατ. ευρώ, με τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής να διαμορφώνεται σε -1,6% από -0,4% τον προηγούμενο μήνα. Επίσης, οι καταθέσεις από νοικοκυριά και ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα εμφάνισαν μείωση κατά 156 εκατ. ευρώ τον Νοέμβριο, με τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής να διαμορφώνεται σε 3,7% από 3,5% τον προηγούμενο μήνα.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι παραδοσιακά τα ελληνικά νοικοκυριά επένδυαν μεγάλο μέρος των αποταμιεύσεών τους στην αγορά ακινήτων, όπου σήμερα οι τιμές είναι σχεδόν απαγορευτικές για τον μέσο πολίτη. Στο πλαίσιο αυτό οι τράπεζες αξιοποιώντας και το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται για την οικονομία -μετά και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αλλά και τις αναμενόμενες νέες αναβαθμίσεις- προετοιμάζουν νέα προϊόντα συμπεριλαμβανομένων στεγαστικών δανείων.
Σε συνδυασμό και με την προσδοκώμενη σταδιακή αποκλιμάκωση των επιτοκίων από τα μέσα της φετινής χρονιάς, αν όχι νωρίτερα, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, το επενδυτικό ενδιαφέρον ιδιωτών αναμένεται να ανακάμψει. Αντίστοιχα αναμένεται τόνωση του ενδιαφέροντος για προϊόντα συνδεδεμένα με την κεφαλαιαγορά ενόψει και της αναβάθμισης του Χρηματιστηρίου, που ακολουθεί με κάποια διαφορά φάσης την αναβάθμιση της οικονομίας. Εξάλλου, προς αυτή την κατεύθυνση προετοιμάζουν το έδαφος τόσο η μακροοικονομική σταθερότητα όσο και οι μεταρρυθμίσεις που έχουν προωθηθεί, με βάση τη διεθνή πρακτική, για πιο αποτελεσματικό και διαφανές ρυθμιστικό και νομικό πλαίσιο και ανάπτυξη της κεφαλαιοποιητικής διάστασης του ασφαλιστικού συστήματος.
