Όλο και λιγότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η ζωή τους θα είναι καλύτερη στο εγγύς μέλλον

Του Tristan Bove

Ο πληθωρισμός, οι κίνδυνοι ύφεσης και οι αντιδράσεις απέναντι στις πρωτοβουλίες της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ κυριαρχούσαν στα πρωτοσέλιδα των οικονομικών ειδήσεων πέρυσι, και το 2023 υπόσχεται να είναι μία από τα ίδια, καθώς η απαισιοδοξία και η αυξανόμενη ανασφάλεια για τα προσωπικά οικονομικά θα επισκιάσουν πιθανότατα όλες τις άλλες οικονομικές ειδήσεις και φέτος.

Αν τις πρώτες ημέρες της πανδημίας οι εταιρείες έκαναν αθρόες προσλήψεις και σημείωναν κέρδη-ρεκόρ, το 2022 ήταν η επιστροφή της οικονομίας στη …Γη. Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ εκτινάχθηκε σε υψηλό 40 ετών στις αρχές του έτους, ένα πλήγμα για πολλά νοικοκυριά με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, των οποίων οι μισθοί δεν κατάφεραν να συμβαδίσουν με την άνοδο των τιμών. Πολλοί ανησυχούσαν επίσης για μια διαφαινόμενη ύφεση, για την οποία ορισμένοι αναλυτές αρχίζουν να λένε ότι μπορεί να μην συμβεί καθόλου.

Οι ίδιες τάσεις παρατηρούνται παγκοσμίως και η αρνητικότητα για την παγκόσμια οικονομία αποτελεί βασικό θέμα στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, όπου συμμετέχουν σχεδόν 600 διευθύνοντες σύμβουλοι εταιρειών. Πολλοί από αυτούς τόνισαν τις δυσοίωνες προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία και τις δικές τους επιχειρήσεις.

Ωστόσο, η αρνητικότητα απέναντι στην παγκόσμια οικονομία δεν περιορίζεται στις αίθουσες του Νταβός ή στα γραφεία των CEO. Τα αισθήματα απαισιοδοξίας και αποξένωσης από την παγκόσμια οικονομία, καθώς και η αυξανόμενη δυσαρέσκεια με τους μεγάλους οργανισμούς εισχωρούν στα νοικοκυριά κάθε εισοδηματικού επιπέδου, σύμφωνα με μια νέα έκθεση, καθώς η οικονομική αισιοδοξία παγκοσμίως δέχεται ένα τεράστιο πλήγμα.

Μόνο το 40% των οικογενειών πιστεύει ότι θα είναι σε καλύτερη κατάσταση σε πέντε χρόνια, σύμφωνα με μια νέα παγκόσμια έρευνα για την εμπιστοσύνη στους θεσμούς που δημοσιεύθηκε την Κυριακή από τον γίγαντα των δημοσίων σχέσεων Edelman. Η οικονομική αισιοδοξία μεταξύ των οικογενειών που συμμετείχαν στην έρευνα έχει μειωθεί κατά ένα τεράστιο ποσοστό 10% σε σχέση με πέρυσι, διαπιστώνει η έκθεση, προειδοποιώντας ότι «η οικονομική αισιοδοξία καταρρέει σε όλο τον κόσμο».

Η Edelman διεξήγαγε έρευνα σε περισσότερους από 32.000 ανθρώπους σε 28 χώρες τον Νοέμβριο, στο πλαίσιο της έκθεσης με τίτλο “Navigating a Polarized World” (Πλοήγηση σε έναν πολωμένο κόσμο). Η έκθεση, την οποία η Edelman συντάσσει ετησίως εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, διαπίστωσε ότι η οικονομική αισιοδοξία βρίσκεται σε «ιστορικά χαμηλά» σε 24 από τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, ενώ όλες οι χώρες εκτός από μία ανέφεραν μειωμένη αισιοδοξία. Παράλληλα, η δημόσια πόλωση στις δημοκρατίες αυξάνεται και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς, συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης και των μέσων ενημέρωσης, μειώνεται.

«Βρισκόμαστε σε μια περίοδο τεράστιας συστημικής αλλαγής σε έναν πολυπολικό κόσμο, με διχαστικές δυνάμεις που υποδαυλίζουν την οικονομική δυσφορία», δήλωσε ο Dave Samson, αντιπρόεδρος εταιρικών υποθέσεων της Edelman. «Αν παραμεληθεί, το αποτέλεσμα θα είναι αυξημένα επίπεδα πόλωσης, επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, βαθύτερες διακρίσεις και μια εγγενής αδυναμία επίλυσης προβλημάτων».

Η αισιοδοξία συρρικνώνεται σε έναν διχασμένο κόσμο

Σύμφωνα με την έκθεση, η μείωση της οικονομικής αισιοδοξίας ήταν ιδιαίτερα έντονη στις ανεπτυγμένες χώρες που βιώνουν αργή ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

Η οικονομική απαισιοδοξία ήταν υψηλότερη σε χώρες που συνήθως θεωρούνται οικονομικά «βαριά χαρτιά», συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και πολλών χωρών της ΕΕ. Από τις 14 ανεπτυγμένες χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, καμία δεν ανέφερε επίπεδα οικονομικής αισιοδοξίας άνω του 36%.

Οι ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας, της Ινδίας και της Νιγηρίας, κατέγραψαν τα υψηλότερα ποσοστά οικονομικής αισιοδοξίας, αν και σχεδόν όλες ήταν πιο απαισιόδοξες από πέρυσι. Η Κίνα ήταν η μόνη χώρα στην οποία οι ερωτηθέντες είναι πιο αισιόδοξοι τώρα απ’ ό,τι ήταν το 2022 για την οικονομική και χρηματοοικονομική τους κατάσταση σε πέντε χρόνια.

Η μείωση της οικονομικής εμπιστοσύνης παγκοσμίως έρχεται καθώς οι παγκόσμιοι κίνδυνοι ύφεσης συνεχίζουν να αυξάνονται. Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι οι χώρες παγκοσμίως βρίσκονται «επικίνδυνα κοντά» σε ύφεση, ενώ η διευθύντρια του ΔΝΤ Krisatlina Georgieva δήλωσε την Τρίτη ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα «επιβραδυνθεί» το 2023, αν και υπονόησε ότι θα μπορούσε να ανακάμψει και πάλι μέχρι το επόμενο έτος.

Αλλά ενώ οι φόβοι για ύφεση το επόμενο έτος αποτελούν αναμφισβήτητο κίνδυνο, ορισμένοι παρατηρητές έχουν επισημάνει τα θετικά στοιχεία της παγκόσμιας οικονομίας που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως παράγοντας ώθησης για την ανάπτυξη το 2023.

Στις ΗΠΑ, ένας αυξανόμενος αριθμός τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της Bank of America, προετοιμάζονται πλέον για μια «ήπια» ύφεση, σε αντίθεση με τη σοβαρή ύφεση που πολλοί προέβλεπαν πέρυσι, στηριζόμενες στην ενθαρρυντική μείωση του πληθωρισμού και στις ανθεκτικές αγορές εργασίας. Στην Ευρώπη, εν τω μεταξύ, η Goldman Sachs αναθεώρησε πρόσφατα την πρόβλεψή της για ύφεση προς θετική κατεύθυνση, επικαλούμενη την πτώση των τιμών της ενέργειας και την ταχύτερη από την αναμενόμενη επαναφορά της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία.

Η επαναλειτουργία της Κίνας από μόνη της μπορεί να δώσει ώθηση στην παγκόσμια οικονομία μόλις η χώρα ξεπεράσει την έξαρση των λοιμώξεων από τον ιό COVID και οι Κινέζοι τουρίστες και το εμπόριο επιστρέψουν. Ο Mathias Cormann, Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, δήλωσε στο Νταβός αυτή την εβδομάδα ότι η επαναλειτουργία της Κίνας θα μπορούσε να είναι «συντριπτικά θετική» για τον κόσμο μακροπρόθεσμα, καθώς θα εξομαλύνει τα προβλήματα της αλυσίδας εφοδιασμού που ταλαιπωρούν την παγκόσμια οικονομία εδώ και χρόνια.

Κίνδυνοι πόλωσης

Αλλά ακόμη και αν η υψηλότερη οικονομική απαισιοδοξία αποδειχθεί αβάσιμη, η έρευνα της Edelman διαπίστωσε μια άλλη ανησυχητική εξέλιξη στις χώρες με χαμηλή οικονομική αισιοδοξία, οι οποίες έτειναν να είναι και οι πιο πολωμένες.

Χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Νότια Αφρική θεωρήθηκαν από την έρευνα ως «σοβαρά πολωμένες», ενώ αρκετές χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, «κινδυνεύουν από σοβαρή πόλωση». Οι χώρες με μεγαλύτερη οικονομική αισιοδοξία, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας, έτειναν να είναι λιγότερο πολωμένες.

Η έρευνα προειδοποίησε ότι τα υψηλά επίπεδα οικονομικής απαισιοδοξίας και πολιτικής δυσπιστίας σε αρκετές χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα αποτελούσαν «παράγοντες πόλωσης». Σε σύγκριση με τις κυβερνήσεις και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο επιχειρηματικός κόσμος θεωρήθηκε για τρίτη συνεχή χρονιά ως ο πιο αξιόπιστος θεσμός μεταξύ των ερωτηθέντων στην έρευνα, πολλοί από τους οποίους ζητούν από τις επιχειρήσεις να εμπλακούν πιο ενεργά σε κοινωνικά ζητήματα.

«Η αυξημένη δημόσια πρόσληψη των επιχειρήσεων ως ηθικών δρώντων φέρνει μαζί της υψηλότερες προσδοκίες οι διευθύνοντες σύμβουλοι να είναι μια ηγετική φωνή σε κοινωνικά ζητήματα», επεσήμανε ο διευθύνων σύμβουλος της Edelman, Richard Edelman.

«Με διαφορά έξι προς ένα, κατά μέσο όρο, οι ερωτηθέντες επιθυμούν μεγαλύτερη κοινωνική εμπλοκή των επιχειρήσεων σε θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, η οικονομική ανισότητα και η επανεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού», πρόσθεσε, προειδοποιώντας παράλληλα τους επιχειρηματίες ότι κινδυνεύουν να εμφανιστούν πολιτικοποιημένοι σε περίπτωση που οι διευθύνοντες σύμβουλοι επιλέξουν να εκφράσουν τις θέσεις τους.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Υπάρχουν πολλές καλές οικονομικές ειδήσεις, αλλά οι CEO στο Νταβός δεν έχουν νιώσει ποτέ χειρότερα
• Ανοιχτή επιστολή εκατομμυριούχων στο Νταβός προς τις κυβερνήσεις τους: «Φορολογήστε μας»