Όταν οι ειδικοί του Ισραήλ συνάντησαν τη φλόγα των Ελλήνων startuppers

Της Τέτας Καρμπίνη

Ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ελληνικής νεανικής επιχειρηματικότητας, αλλά και για την ενίσχυση των ευρύτερων σχέσεων Ελλάδας – Ισραήλ, πραγματοποιήθηκε πριν λίγες ημέρες. Μετά από πρωτοβουλία της πρέσβεως του Ισραήλ, Ιρίτ Μπεν Άμπα και της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, οι πρώτοι Ισραηλινοί ειδικοί ήρθαν στην χώρα μας για να παρέχουν τεχνογνωσία και καθοδήγηση σε νέους Έλληνες startuppers για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τους.

Συγκεκριμένα πρόκειται για μια συνεργασία μεταξύ της Εθνικής Τράπεζας και του ΙΑΤΙ (συνδέσμου Ισραηλινών Βιομηχανιών Προωθημένης Τεχνολογίας), της μεγαλύτερης οργάνωσης – ομπρέλα του Ισραήλ στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας και τις επιστήμες της ζωής, το οποίο εκπροσωπεί επενδυτικά κεφάλαια, νεοφυείς επιχειρήσεις, Ισραηλινές και ξένες τράπεζες, πολυεθνικές, κλπ.

H CEO του ΙΑΤΙ, Karin Mayer Rubinstein, βρέθηκε για λίγες ώρες στην Αθήνα και μίλησε στο FortuneGreece.com για τους σκοπούς του προγράμματος , για το ελληνικό επιχειρηματικό οικοσύστημα, για το μοντέλο που καθιέρωσε το Ισραήλ ως startup nation και φυσικά για το πως είναι να είσαι γυναίκα σε έναν τομέα που «κυριαρχείται» από άντρες.

Η ίδια έχοντας πάρει ήδη μια γεύση της ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής από προηγούμενα ταξίδια της στην Ελλάδα, νιώθει ιδιαίτερη χαρά αλλά και τιμή που θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα, που υλοποιήθηκε με την υποστήριξη της Πρεσβείας του Ισραήλ στην Αθήνα. Το πρόγραμμα στήθηκε μόλις σε λίγους μήνες και όπως εξηγεί οι εκπρόσωποι του Ισραήλ θα φέρουν όλη την τεχνογνωσία και τους καλύτερους μέντορες από μια χώρα που ξεχωρίζει σε θέματα καινοτομίας, ώστε να μοιραστούν τις γνώσεις τους και να βρουν λύσεις με τις ελληνικές εταιρείες που θα συμμετέχουν σε αυτό. Ο καθένας απ’ τους μέντορες, εξέχοντες προσωπικότητες στο είδος τους, επιχειρηματίες – εκπρόσωποι επενδυτικών κεφαλαίων κλπ. – θα βάλουν το δικό τους λιθαράκι στην ανάδειξη των καλύτερων στοιχείων των ελληνικών επιχειρήσεων.

«Αυτή η διαδικασία θα βελτιώσει και εσάς αλλά και εμάς σε ζητήματα οικονομίας και καινοτομίας και ως οικοσύστημα θα μπορέσουμε να εντοπίσουμε κι άλλες τεχνολογικές εταιρείες» προσθέτει η Karin. «Η επιχειρηματική σκηνή της Ελλάδας έχει αρχίσει και αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, βλέπω τη φλόγα στο βλέμμα των Ελλήνων entrepreneurs, οι οποίοι έχουν όρεξη να μάθουν και να δουλέψουν σκληρά. Όλους αυτούς τους νέους ανθρώπους θέλουμε να τους βοηθήσουμε και να τους δώσουμε τα κατάλληλα εφόδια για την μετέπειτα πορεία τους. Μη ξεχνάμε πώς το Ισραήλ έχει μια μεγάλη εμπειρία στις νεοφυείς επιχειρήσεις», συνεχίζει.

Η Ελλάδα μπορεί να περνάει μια δύσκολη οικονομικά περίοδο και οι ευκαιρίες να είναι περιορισμένες, αλλά όπως επισημαίνει τώρα είναι η στιγμή που η νέα γενιά πρέπει να δείξει τι αξίζει και τι μπορεί να κάνει . «Εμείς πρέπει να δώσουμε όλα τα εφόδια για να μείνουν τα ταλέντα στη χώρας τους» υπογραμμίζει σχετικά.

Παρεμφερή προγράμματα έχουν πραγματοποιηθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες– Πολωνία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία είναι μερικές από αυτές – αλλά κανένα δεν έχει τόσες προοπτικές όσο αυτό στην Ελλάδα, όπως τονίσει η Karin. Ενδεικτικά, κάθε startup έχει στη διάθεση της μια ώρα με τους βασικούς εκπροσώπους. «Θα είμαστε στο πλάι κάθε εταιρείας ακόμα και μετά την αποχώρηση μας. Θα τους προσφέρουμε τις απαραίτητες συμβουλές και θα τους φέρουμε σε επαφή με Venture Funds, ερευνητές και ανθρώπους για συνεργίες».

To επίσημο πρόγραμμα καθοδήγησης του Ισραήλ και της Εθνικής Τράπεζας είναι το πρώτο του είδους του στην Ελλάδα. Αποτελεί μέρος σειράς πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη της Ελληνο-Ισραηλινής συνεργασίας στην καινοτομία και τη νεοφυή επιχειρηματικότητα στο πλαίσιο Μνημονίου Κατανόησης για την συνεργασία σε αυτούς τους τομείς που υπέγραψαν οι Πρωθυπουργοί Ισραήλ και Ελλάδας, κ. Μπενιαμίν Νετανιάχου και κ. Αλέξης Τσίπρας αντίστοιχα, κατά την διάρκεια της επίσκεψης του τελευταίου στο Ισραήλ τον Ιανουάριο.

Ισραήλ: Ο «ηγέτης» της νεανικής επιχειρηματικότητας

Το Ισραήλ σήμερα μπορεί επάξια να παραδώσει μαθήματα «νεοφυούς επιχειρηματικότητας» αφού θεωρείται η χώρα με τις περισσότερες startups ανά κάτοικο.

Αν προσπαθήσουμε να αποδώσουμε αυτή τη δραστηριότητα σε νούμερα, έχει νόημα να αναφερθεί ότι το ποσοστό του ΑΕΠ για έρευνα και ανάπτυξη φτάνει το 4,2%, όταν στις ΗΠΑ το αντίστοιχο είναι 2,8%, στην Ιαπωνία 2,4% και στην Ευρωζώνη 1,9%. Ακόμη στο Τελ Αβίβ δραστηριοποιούνται περισσότερες από 1.500 εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και υπολογίζεται ότι υπάρχει μια startup για κάθε 431 κατοίκους της πόλης ή 19 startups ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο (!).

Γιατί, λοιπόν, η χώρα έχει αποφασίσει να επιστήσει τη προσοχή της και να ρίξει όλο το βάρος της στην καινοτομία και την τεχνολογία; «Δεν ξυπνήσαμε μια μέρα σαν κράτος και αποφασίσαμε να επενδύσουμε στην έρευνα και την τεχνολογία. Υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους έχουμε τόσο καλούς επιχειρηματίες. Ο βασικότερος λόγος είναι η κουλτούρα μας. Οι επιχειρηματίες είναι πια οι ‘’ήρωες’’ αφήνοντας πίσω τα παραδοσιακά επαγγέλματα του γιατρού ή του δικηγόρου. Ένας άλλο λόγος είναι η γεωγραφική θέση της χώρας – το Ισραήλ βρίσκεται στη Μέση Ανατολή περικυκλωμένο από εχθρούς. Αυτό μας έκανε από πολύ νωρίς να πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να βρίσκουμε διαρκώς τρόπους να βελτιωνόμαστε και να υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας» εξηγεί η Karin.

Η ιστορία έχει δείξει άλλωστε πως όταν η χώρα βρίσκεται σε ανάγκη, μετατρέπει το πρόβλημα σε λύση. Χαρακτηριστικό αυτής της τακτικής είναι όταν τη δεκαετία του ’80 η χώρα ακολουθώντας επιθετικές μεθόδους αφαλάτωσης κατάφερε να λύσει το μεγάλο πρόβλημα της λειψυδρίας. Σήμερα μάλιστα, το Ισραήλ έφτασε να κατέχει ηγετική θέση στη βιομηχανία του νερού.

Ένας άλλος λόγος της επιτυχίας αυτής είναι οι σημαντικές δημόσιες επενδύσεις στην άμυνα και κατά επέκταση στον στρατό. «Ο στρατός», όπως εξηγεί η Karin Mayer Rubinstein «είναι υποχρεωτικός και λειτουργεί σαν θερμοκοιτίδα για τους νέους. Ένα παιδί που τελειώνει τον στρατό στα 20 -21 ετών έχει ήδη αποκτήσει σημαντικές δεξιότητες, τόσο σε θέματα διοίκησης όσο και τεχνολογίας, που του επιτρέπουν να ξεκινήσει τη δική του εταιρεία και να ηγηθεί πολλών ατόμων».

Τέλος, καταλυτικό ρόλο παίζει η πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές. «Δεν μπορούμε να δουλέψουμε μόνοι μας. Γι’ αυτό προσπαθούμε να κάνουμε διαρκώς ανοίγματα. Γι αυτό βρίσκομαι και εγώ εδώ σήμερα, για να συνεισφέρω με τον τρόπο μου. Ταξιδεύουμε διαρκώς για να βρίσκουμε νέες λύσεις και να προσελκύσουμε επενδύσεις. Πρέπει να είμαστε εξωστρεφείς, καθώς το Ισραήλ είναι μια μικρή αγορά κάτι που οδηγεί τις εταιρείες μας από την πρώτη στιγμή να εστιάζουν και σε άλλες αγορές».

Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο που αποτελεί και δέλεαρ για τους επενδυτές που βάζουν τα χρήματά τους σε νεοφυείς επιχειρήσεις στο οικοσύστημα, είναι τα λεγόμενα «exits», όπως ονομάζεται η «έξοδος» των μετόχων μίας εταιρείας από το μετοχικό της κεφάλαιο, κυρίως δηλαδή της ιδρυτικής ομάδας και των επενδυτών της, μέσα από την εξαγορά ή τη συγχώνευση με μία άλλη εταιρεία, ή ακόμα και μέσω της εισαγωγής της σε μία δημόσια κεφαλαιαγορά.

Στο οικοσύστημα των startup στο Τελ Αβίβ τα exits το 2014 έφτασαν το 1,5 δισ. ευρώ από 346 εκατ. ευρω το 2010, ενώ υπολογίζεται ότι το Ισραήλ σήμερα προσελκύει περισσότερες επενδύσεις από venture capitals ανά κάτοικο από κάθε άλλη χώρα. Κι αν αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την επιχειρηματική σκηνή της χώρας, εξίσου ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι μετά τις ΗΠΑ, το Ισραήλ μετράει τις περισσότερες εταιρείες στον αμερικανικό δείκτη τεχνολογίας. Σχεδόν 70 εταιρείες από το Ισραήλ έχουν εισαχθεί στο Nasdaq τα τελευταία χρόνια, έχοντας αποτίμηση άνω των 35 δισ. δολαρίων.

Άνθηση γνωρίζει, εκτός από το κομμάτι της τεχνολογίας με έμφαση σε θέματα όπως το Internet of Things (330 εταιρείες υπολογίζεται ότι δραστηριοποιούνται στον κλάδο του IoT) και αυτό των επιστημών ζωής (life science). Ενδεικτικά πάνω από 4, 4 δισ. δολάρια επενδύθηκαν το 2015 σε εταιρείες του κλάδου –ποσό που αποτελεί το 20% των συνολικών επενδύσεων στη χώρα.

Το «στοίχημα» της εκπαίδευσης

Μπορεί για αρκετούς το Ισραήλ να είναι η ιδανική χώρα σε θέματα επιχειρηματικότητας. Όπως αποκαλύπτει όμως, η Karin Mayer Rubinstein υπάρχουν και προβλήματα όπως στο κομμάτι της εκπαίδευσης. «Για παράδειγμα έχουμε τρομερή έλλειψη σε μηχανικούς. Περίπου 10.000 λιγότερους απ’ όσους χρειάζεται η αγορά – γι αυτό οι μισθοί είναι τόσο υψηλοί σε αυτά τα επαγγέλματα.» εξηγεί. «Όλοι και λιγότεροι στρέφονται προς αυτή τη κατεύθυνσή κι αυτό προσπαθούμε να το αλλάξουμε. Το μεγάλο μας ‘’στοίχημα’’ είναι η προώθηση της τεχνολογικής εκπαίδευσης καθιερώνοντας ένα πρόγραμμα εκμάθησης κώδικα από πολύ μικρές ηλικίες. Σε έναν πρόσφατο διαγωνισμό, μάλιστα, συμμετείχαν 600.000 μαθητές από 2.000 σχολεία. Αυτή είναι η συμβολή μας για να κλείσουμε αυτή τη ψαλίδα».

Startups VS Startups

Διαβάζοντας κάποιος το βιογραφικό της Karin Mayer δε μπορεί να μη προσέξει πως έχει συμμετάσχει από τη θέση του «κριτή» σε αρκετούς απ’ τους κορυφαίους τεχνολογικούς διαγωνισμούς σε όλον τον κόσμο. Η εμπειρία που της έχει προσφέρει η θέση αυτή, της έχει δώσει την ικανότητα να μπορεί να «εντοπίσει» τα στοιχεία της επιτυχίας για κάθε startup. «Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο μυστικό που αν το ακολουθήσουν οι εταιρείες θα πετύχουν. Αν ρωτήσετε πέντε διαφορετικά άτομα θα σας δώσουν πέντε διαφορετικές απαντήσεις», εξηγεί. Σύμφωνα με την ίδια, τα σημαντικά στοιχεία τα οποία πάντα αναζητά στις εταιρείες, είναι η καλή ομάδα, η ιδέα, το κίνητρο για επιτυχία, ο τρόπος με τον οποίο οι επίδοξοι επιχειρηματίες θα παρουσιάσουν το business plan τους και θα πείσουν τους επενδυτές πως αξίζει να τους προσέξουν, η αποφασιστικότητα και τέλος η ικανότητα να καταλάβουν ποια είναι τα βήματα που χρειάζονται για να γίνουν επιτυχημένοι επιχειρηματίες .

Μια γυναίκα ανάμεσα στους «άντρες τις τεχνολογίας»

Κλείνοντας τη συζήτηση μας, ρωτάμε την Karin πώς αισθάνεται δουλεύοντας τόσες ώρες σε ένα ανδροκρατούμενο χώρο, όπως αυτός του hi –tech. Τα νούμερα μιλάνε από μόνα τους. Οι γυναίκες κατέχουν μόνο το 18% των προπτυχιακών επιστημονικών τίτλων και μόνο το 26% των θέσεων εργασίας σε τεχνολογικές θέσεις είναι καλυμμένες από γυναίκες. Είναι άξιο απορίας, λοιπόν, όχι μόνο πως επιβίωσε σε έναν «ανδροκρατούμενο» χώρο αλλά και πώς κατάφερε να συνδυάσει καριέρα και οικογένεια.

Η ίδια επιβεβαιώνει πως ένα μικρό ποσοστό γυναικών εργάζεται στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, αλλά το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο στις βιολογικές επιστήμες. «Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αν δουλεύεις στον κλάδο της τεχνολογίας, είσαι αναγκασμένος να δουλεύεις 24/7. Γι αυτό και πολλές γυναίκες τον απορρίπτουν για να επικεντρωθούν στην οικογένεια τους. Εγώ, όμως, πιστεύω πως ακριβώς επειδή πρέπει να εργάζεσαι διαρκώς μπορείς εύκολα να μετατρέψεις αυτό το μειονέκτημα σε πλεονέκτημα. Ακόμα και να παίρνεις δουλειά στο σπίτι είναι μια ευκαιρία να είσαι δίπλα στα παιδιά σου περισσότερο. Και μετά να ανοίξεις πάλι τον υπολογιστή σου όταν κοιμηθούν και να συνεχίσεις. Αρκεί να το θες».

Για όσους, μάλιστα, πιστεύουν πως το να φέρνουν οι γονείς δουλειά στο σπίτι αποτελεί κακό παράδειγμα για τα παιδιά, να σημειώσουμε πως ο 10χρονος γιος της Karin ασχολείται ήδη με την επιχειρηματικότητα.