Ουραγός η Ελλάδα στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας 2020
Η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τα αποτελέσματα του Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2020, ο οποίος παρακολουθεί τις συνολικές ψηφιακές επιδόσεις της Ευρώπης και καταγράφει την πρόοδο των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την ψηφιακή τους ανταγωνιστικότητα. Ο DESI, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Κομισιόν, δείχνει ότι φέτος σημειώνεται πρόοδος σε όλα τα κράτη μέλη και σε όλους τους βασικούς τομείς που μετράει ο δείκτης.
Αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία στο πλαίσιο της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία έχει καταδείξει πόσο σημαντικές έχουν καταστεί οι ψηφιακές τεχνολογίες, καθώς μας δίνουν τη δυνατότητα να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, παρακολουθούν την εξάπλωση του ιού ή επιταχύνουν την αναζήτηση φαρμάκων και εμβολίων.
Επιπλέον, οι δείκτες DESI που είναι συναφείς με την ανάκαμψη δείχνουν ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να βελτιώσουν την κάλυψη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας, να εκχωρήσουν φάσμα 5G ώστε να καταστεί δυνατή η εμπορική διάθεση υπηρεσιών 5G, να βελτιωθούν οι ψηφιακές δεξιότητες των πολιτών και να ψηφιοποιηθούν περαιτέρω οι επιχειρήσεις και ο δημόσιος τομέας.
Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος κ. Μαργκρέτε Βεστάγκερ δήλωσε τα εξής: «Η κρίση του κορονοϊού κατέδειξε πόσο σημαντικό είναι για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να είναι συνδεδεμένοι και να μπορούν να αλληλεπιδρούν ηλεκτρονικά. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό τομέων στους οποίους απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις, ώστε όλοι οι Ευρωπαίοι να μπορούν να επωφεληθούν από τις ψηφιακές υπηρεσίες και καινοτομίες.»
Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς κ. Τιερί Μπρετόν, πρόσθεσε τα εξής: «Τα στοιχεία που δημοσιεύουμε σήμερα δείχνουν ότι η βιομηχανία χρησιμοποιεί περισσότερο από ποτέ ψηφιακές λύσεις. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το ίδιο ισχύει επίσης για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις και ότι χρησιμοποιούνται οι πιο προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες σε ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας.»
Στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης για την Ευρώπη, που εγκρίθηκε στις 27 Μαΐου 2020, ο DESI θα παρέχει στοιχεία για τις ειδικές ανά χώρα αναλύσεις στις οποίες θα στηρίζονται οι ψηφιακές συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να στοχεύσουν και να ιεραρχήσουν τις μεταρρυθμιστικές και επενδυτικές ανάγκες τους, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 560 δισ. ευρώ. Ο μηχανισμός θα παράσχει στα κράτη μέλη τα κονδύλια που θα καταστήσουν τις οικονομίες τους πιο ανθεκτικές και θα διασφαλίσει ότι οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις θα στηρίξουν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Η Φινλανδία, η Σουηδία, η Δανία και οι Κάτω Χώρες κατέχουν ηγετική θέση όσον αφορά τις συνολικές ψηφιακές επιδόσεις στην ΕΕ. Η Μάλτα, η Ιρλανδία και η Εσθονία ακολουθούν αμέσως μετά. Ο Διεθνής Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (I-DESI) δείχνει ότι οι χώρες της ΕΕ με τις καλύτερες επιδόσεις πρωτοπορούν επίσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ελλάδα όπως φαίνεται και στον σχετικό πίνακα βρίσκεται στην προτελευταία θέση.
Οι μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ δεν είναι πρωτοπόροι στον ψηφιακό τομέα, γεγονός που δείχνει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός πρέπει να επιταχυνθεί προκειμένου η ΕΕ να υλοποιήσει επιτυχώς τον διττό ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό. Τα τελευταία 5 χρόνια, η Ιρλανδία έχει σημειώσει τη σημαντικότερη πρόοδο, ακολουθούμενη από τις Κάτω Χώρες, τη Μάλτα και την Ισπανία. Οι χώρες αυτές σημειώνουν επίσης επιδόσεις πολύ υψηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ, όπως μετράται με βάση τη βαθμολογία DESI.
Δεδομένου ότι η πανδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο σε καθεμία από τις πέντε διαστάσεις που παρακολουθούνται από τον DESI, οι διαπιστώσεις του 2020 θα πρέπει να ερμηνευθούν σε συνδυασμό με τα πολυάριθμα μέτρα που έλαβαν η Επιτροπή και τα κράτη μέλη για τη διαχείριση της κρίσης και τη στήριξη της ανάκαμψης. Τα κράτη μέλη έλαβαν μέτρα για την ελαχιστοποίηση της μετάδοσης και τη στήριξη των συστημάτων υγείας, για παράδειγμα με την εισαγωγή εφαρμογών και πλατφορμών για τη διευκόλυνση της τηλεϊατρικής και τον συντονισμό των πόρων υγειονομικής περίθαλψης.
Η Επιτροπή έλαβε επίσης μέτρα, εκδίδοντας για παράδειγμα σύσταση σχετικά με μια κοινή εργαλειοθήκη της Ένωσης για τη χρήση της τεχνολογίας και των δεδομένων με σκοπό την καταπολέμηση της κρίσης και την έξοδο από αυτή, ιδίως όσον αφορά εφαρμογές για φορητές συσκευές και τη χρήση ανωνυμοποιημένων δεδομένων σε εφαρμογές ιχνηλάτησης. Ο Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC), κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, άρχισε να παρακολουθεί την κίνηση στο διαδίκτυο για να αποφεύγεται η συμφόρηση.
Κύρια πορίσματα σε 5 ψηφιακούς τομείς
Ο Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας παρακολουθεί την πρόοδο που σημείωσαν τα κράτη μέλη σε 5 βασικούς τομείς πολιτικής, συγκεκριμένα τη συνδεσιμότητα, τις ψηφιακές δεξιότητες, τη χρήση του διαδικτύου από ιδιώτες, την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις και τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες.
Η συνδεσιμότητα έχει βελτιωθεί, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα για να καλυφθούν οι ταχέως αυξανόμενες ανάγκες. Τα κράτη μέλη εργάζονται για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των νέων κανόνων της ΕΕ που θεσπίστηκαν το 2018, με σκοπό την προώθηση των επενδύσεων στα δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, τόσο σταθερών όσο και κινητών επικοινωνιών. Το 2019, το 78 % των νοικοκυριών είχε συνδρομή σε σταθερή ευρυζωνική σύνδεση, έναντι 70 % πριν από 5 χρόνια, και τα δίκτυα 4G καλύπτουν σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της Ευρώπης. Ωστόσο, μόνο 17 κράτη μέλη έχουν ήδη εκχωρήσει φάσμα στις πρωτοπόρες ζώνες 5G (5 χώρες περισσότερες σε σύγκριση με πέρσι). Η Φινλανδία, η Γερμανία, η Ουγγαρία και η Ιταλία είναι οι πλέον προηγμένες όσον αφορά την ετοιμότητα για τα δίκτυα 5G. Σταθερά ευρυζωνικά δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας διατίθενται στο 44 % των νοικοκυριών της ΕΕ.
Μεγαλύτερη πρόοδος απαιτείται όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, ιδίως δεδομένου ότι η κρίση του κορονοϊού κατέδειξε ότι οι επαρκείς ψηφιακές δεξιότητες είναι κρίσιμης σημασίας για να μπορούν οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της ΕΕ, το 42%, εξακολουθεί να μην διαθέτει ούτε καν βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Το 2018, σε ολόκληρη την ΕΕ εργάζονταν περίπου 9,1 εκατομμύρια άνθρωποι ως ειδικοί ΤΠΕ, 1,6 εκατομμύρια περισσότεροι σε σύγκριση με 4 χρόνια νωρίτερα. Το 64 % των μεγάλων επιχειρήσεων και το 56 % των ΜΜΕ που προσέλαβαν ειδικούς ΤΠΕ κατά τη διάρκεια του 2018 ανέφεραν ότι οι κενές θέσεις για ειδικούς ΤΠΕ ήταν δύσκολο να πληρωθούν.
Παρότι η πανδημία προκάλεσε κατακόρυφη αύξηση στη χρήση του διαδικτύου, η τάση αυτή ήταν παρούσα ήδη πριν από την κρίση, καθώς το 85% των ατόμων χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (έναντι 75 % το 2014). Μεγαλύτερη αύξηση σημείωσε η χρήση βιντεοκλήσεων, από 49% των χρηστών του διαδικτύου το 2018 σε 60 % το 2019. Οι τραπεζικές συναλλαγές και οι αγορές μέσω διαδικτύου είναι επίσης πιο δημοφιλείς σε σύγκριση με το παρελθόν, καθώς χρησιμοποιούνται από το 66% και το 71% των χρηστών του διαδικτύου, αντίστοιχα.
Οι επιχειρήσεις ψηφιοποιούνται όλο και περισσότερο, με πρωτοπόρες τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το 38,5% των μεγάλων επιχειρήσεων βασίζονται ήδη σε προηγμένες υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους και το 32,7 % ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν αναλύσεις μαζικών δεδομένων. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ δεν αξιοποιούν ακόμη πλήρως αυτές τις ψηφιακές τεχνολογίες, καθώς μόλις το 17 % εξ αυτών χρησιμοποιούν υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους και μόλις το 12 % την ανάλυση μαζικών δεδομένων. Όσον αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο, μόλις το 17,5 % των ΜΜΕ πραγματοποίησαν πωλήσεις προϊόντων ή υπηρεσιών στο διαδίκτυο το 2019, μετά από πολύ μικρή αύξηση 1,4 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με το 2016. Αντίθετα, το 39 % των μεγάλων επιχειρήσεων πραγματοποίησαν διαδικτυακές πωλήσεις το 2019.
Προκειμένου να τονωθεί το ηλεκτρονικό εμπόριο, η ΕΕ συμφώνησε στη λήψη μιας σειράς μέτρων, από την κατάργηση των αδικαιολόγητων διασυνοριακών φραγμών και τη διευκόλυνση της φθηνότερης διασυνοριακής παράδοσης δεμάτων έως την εξασφάλιση της προστασίας των δικαιωμάτων των επιγραμμικών πελατών και την προώθηση της διασυνοριακής πρόσβασης σε επιγραμμικό περιεχόμενο. Από τον Δεκέμβριο του 2018, οι καταναλωτές και οι εταιρείες μπορούν να βρίσκουν τις καλύτερες ευκαιρίες στο διαδίκτυο σε ολόκληρη την ΕΕ, χωρίς να υφίστανται διακρίσεις λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου διαμονής τους.
Τέλος, παρατηρείται αυξητική τάση όσον αφορά τη χρήση ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών στους τομείς της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της ηλεκτρονικής υγείας, γεγονός που επιτρέπει την αύξηση της αποδοτικότητας και της εξοικονόμησης για τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις, τη βελτίωση της διαφάνειας και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική ζωή. Το 67 % των χρηστών του διαδικτύου που υπέβαλαν έντυπα στη δημόσια διοίκηση το 2019 χρησιμοποιούν πλέον διαδικτυακούς διαύλους, έναντι 57 % το 2014, γεγονός που καταδεικνύει την ευκολία χρήσης των υπηρεσιών που χρησιμοποιούν ΤΠΕ σε σύγκριση με τις έγχαρτες υπηρεσίες. Οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις στον εν λόγω τομέα είναι η Εσθονία, η Ισπανία, η Δανία, η Φινλανδία και η Λετονία.
