«Παγιδευμένη» ανάμεσα στο Brexit και τον Τραμπ η Τερέζα Μέι

των Μπράιαν Κλάας και Μαρσέλ Ντιρσούς

Την περασμένη εβδομάδα φαινόταν ότι η Τερέζα Μέι, πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, επρόκειτο να εξασφαλίσει μια πολύ απαραίτητη γι’ αυτήν πολιτική νίκη.

Ύστερα από μήνες αβεβαιότητας γύρω από το μέλλον της Βρετανίας, αφότου η χώρα εγκαταλείψει και επίσημα την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε διατεθειμένος να δώσει στη Βρετανία μια καλή συμφωνία. Συγκεκριμένα, υποσχέθηκε να προσφέρει μια ταχεία και εύκολη εμπορική συμφωνία, αντί να βάλει τη Βρετανία στο τέρμα της …ουράς για μια εμπορική συμφωνία μετά το Brexit, όπως είχε υποστηρίξει ο Μπάρακ Ομπάμα.

Για τη Μέι, φαινόταν ότι θα πετύχαινε το τέλειο πρωτοσέλιδο: «Η προτεινόμενη εμπορική συμφωνία Ηνωμένου Βασιλείου – ΗΠΑ δείχνει ότι η Βρετανία δεν ασχολείται μόνο με το ευρωπαϊκό εμπόριο αλλά με το παγκόσμιο».

Όμως, όλα αυτά επισκιάστηκαν από τα σύνθετα γεωπολιτικά ζητήματα που προκύπτουν στην εποχή του Τραμπ.

Η Μέι επέλεξε να κινηθεί προς ένα «σκληρό Brexit» που θα αφήσει το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός της ενιαίας Ευρωπαϊκής αγοράς. Αυτό ίσως συνιστά ένα σημαντικό ρίσκο για τη βρετανική οικονομία, επειδή σχεδόν το 50% του βρετανικού εμπορίου πραγματοποιείται με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκτός της Ευρώπης, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Βρετανίας, τροφοδοτώντας ένα ποσοστό 10% – 20% του όγκου του βρετανικού εμπορίου.

Συνεπώς, δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός επί των οικονομικών για να κατανοήσει ότι θα ήταν οικονομικά καταστροφικό για τη Βρετανία να γυρίσει την πλάτη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες ταυτόχρονα.

Εφόσον οι ψηφοφόροι αποφάσισαν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες έγινε ακόμα πιο κρίσιμη για την επιτυχία της Βρετανίας και της Μέι. Και δεν προκαλεί εντύπωση που η Μέι έφτασε στην Ουάσινγκτον για την πρώτη επίσκεψη ξένου ηγέτη αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Την καλωσόρισαν με ενθουσιασμό, τόσο οι Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές όσο και ο Τραμπ, ο οποίος υποστήριξε μια fast-track συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.

Όλα φαίνονταν να είναι καλά στην «ειδική σχέση» Βρετανίας και Αμερικής.

Όμως, στο παρασκήνιο δεν ήταν όλα τόσο ρόδινα. Λίγο αφότου αναχώρησε η Μέι για το ταξίδι της επιστροφής, ο Τραμπ σόκαρε τον κόσμο με ένα αμφιλεγόμενο εκτελεστικό διάταγμα που απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα πολιτών από εφτά μουσουλμανικές χώρες. Ακολούθησε χάος στα αμερικανικά αεροδρόμια. Ακόμα χειρότερα για τη Μέι, έγινε σαφές ότι το εκτελεστικό διάταγμα αφορά και όσους έχουν διπλή υπηκοότητα, που σημαίνει ότι κάποιοι Βρετανοί πολίτες δεν μπορούν πλέον να ταξιδεύουν στον στενότερο σύμμαχό τους.

Αυτή την εβδομάδα, χιλιάδες διαδήλωσαν έξω από την Downing Street και σε όλη τη Βρετανία, απαιτώντας από τη Μέι να αντισταθεί στον Τραμπ και να αποκηρύξει τις διχαστικές πολιτικές του.

Η Μέι πλέον βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη θέση. Αναμφίβολα, έχει φοβηθεί κι η ίδια από τις πρωτοβουλίες του Τραμπ. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός μπορεί να συμφωνεί με τον στόχο του περιορισμού της μετανάστευσης, αλλά όχι με τον τρόπο με τον οποίο το κάνει ο Τραμπ.

Απ’ την άλλη, δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί ανοιχτά στον Τραμπ, όπως έκαναν οι ηγέτες της Γαλλίας, του Καναδά και της Γερμανίας, ούτε και να αποσύρει την επίσημη πρόσκληση που του απηύθυνε για να επισκεφθεί το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε καμία περίπτωση δεν θέλει να ρισκάρει να εκνευρίσει έναν άνθρωπο που είναι γνωστό ότι παίρνει προσωπικά την οποιαδήποτε κριτική. Κι όλα αυτά συμβαίνουν σε μια στιγμή που η Βρετανία δεν αντέχει να αποξενώσει τους ηγέτες των βασικών οικονομιών του κόσμου.

Η Δύση υπήρξε πάντα μια κοινότητα κοινών συμφερόντων αλλά και κοινών αξιών. Για πρώτη φορά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η Βρετανία ίσως θα πρέπει να επιλέξει μεταξύ των δύο.