Παγκόσμια ανησυχία για την αποχώρηση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε χθες ότι οι ΗΠΑ αποχωρούν από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και θα επιβάλλουν εκ νέου όλες τις κυρώσεις τους σε βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας που είχαν αρθεί, υιοθετώντας πολύ σκληρή θέση, που περιορίζει ασφυκτικά τα περιθώρια ελιγμών των Ευρωπαίων, οι οποίοι σήμερα θα συνεχίσουν τις συνομιλίες τους σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διασωθεί το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ), το οποίο υπεγράφη το 2015. Οι αντιδράσεις καταφθάνουν από όλο τον κόσμο και ποικίλουν από τη στήριξη του Τραμπ από τη Σαουδική Αραβία μέχρι την «απογοήτευση» της Ρωσίας.

«Ανακοινώνω (…) ότι οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα», είπε ο Τραμπ από τον Λευκό Οίκο. Υλοποίησε, έτσι, δεκαπέντε μήνες μετά την έλευσή του στην εξουσία, την προεκλογική του υπόσχεση να «σκίσει» το κείμενο της εμβληματικής συμφωνίας, προϊόν 21 μηνών σκληρών διεθνών διαπραγματεύσεων με απώτερο στόχο να εμποδιστεί η Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

«Σήμερα, έχουμε την τελειωτική απόδειξη ότι η ιρανική υπόσχεση ήταν ένα ψέμα», πέταξε ο Τραμπ. «Το μέλλον του Ιράν επαφίεται στον λαό του», ο οποίος αξίζει «καλύτερη» κυβέρνηση, συνέχισε ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος, κάνοντας μια ομιλία η οποία τροφοδοτεί τα σενάρια για τη βούληση της Ουάσινγκτον να επιτύχει την ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος.

Ήδη, στο όνομα του δόγματος «Πρώτα η Αμερική», ο ρεπουμπλικάνος δισεκατομμυριούχος έθεσε υπό αμφισβήτηση πολλές δεσμεύσεις σε πολυμερές επίπεδο της υπερδύναμης, αρχής γενομένης με την απόφασή του να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Χθες, ο Τραμπ επέλεξε την πιο ριζοσπαστική επιλογή: όλες οι κυρώσεις που είχαν αρθεί σε αντάλλαγμα για τη δέσμευση της Ισλαμικής Δημοκρατίας να μην επιδιώξει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων θα επανέλθουν σε ισχύ. «Αμέσως», για ορισμένες, ως την 6η Αυγούστου ή την 4η Νοεμβρίου στην περίπτωση πολλών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων ξένων, που είναι παρούσες στο Ιράν κι έχουν έτσι τρεις ως έξι μήνες για να «φύγουν» πριν γίνουν στόχος των τιμωρητέων μέτρων των ΗΠΑ, κάτι που θα σήμαινε ότι θα έχαναν κάθε πρόσβαση στην αμερικανική αγορά και στο αμερικανικό τραπεζικό και χρηματοοικονομικό σύστημα.

«Κάθε χώρα που θα βοηθήσει το Ιράν στην προσπάθειά του να αποκτήσει πυρηνικά όπλα μπορεί επίσης να υποστεί σκληρές κυρώσεις από τις ΗΠΑ», διεμήνυσε ο Τραμπ, ενώ ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον άφησε από την πλευρά του να πλανάται η απειλή των «επιπρόσθετων κυρώσεων».

Με άλλα λόγια, είναι πολύ επικίνδυνο για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή εταιρεία να παραμείνει ή να συνεχίσει να επενδύει στο Ιράν. Αυτό θα περιπλέξει πολύ την τήρηση των δεσμεύσεων των ευρωπαίων βάσει της συμφωνίας του 2015, που ελπίζουν ακόμα να σώσουν.

Διεθνείς αντιδράσεις

Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί, ο οποίος είχε επενδύσει πολύ πολιτικό κεφάλαιο σε αυτή τη συμφωνία, κατηγόρησε τον αμερικανό ομόλογό του ότι διεξάγει «ψυχολογικό πόλεμο», ενώ η απόφαση της Ουάσινγκτον, την οποία επέκριναν έντονα όλα τα άλλα μέρη στη συμφωνία, ήγειρε φόβους για νέα σοβαρή κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή.

Πρόκειται για «σοβαρό λάθος», έκρινε ο δημοκρατικός πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, με ιδιαίτερα αυστηρό τόνο, υπερασπιζόμενος το κείμενο που είχε διαπραγματευθεί η κυβέρνησή του.

Η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέφρασαν «τη λύπη τους για την αμερικανική απόφαση», σύμφωνα με μια ανάρτηση του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στο Twitter. Με κοινή ανακοίνωσή τους, ο πρόεδρος της Γαλλίας, η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ και η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι, που προσπάθησαν και οι τρεις μάταια να πείσουν τον Τραμπ να διατηρήσει τις ΗΠΑ εντός της συμφωνίας, δήλωσαν «αποφασισμένοι να εγγυηθούν την εφαρμογή» του ΚΟΣΔ, αλλά και να προστατεύσουν τα «οικονομικά οφέλη» που έχει για τον ιρανικό λαό.

Παράλληλα, ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν-Ιβ Λεντριάν δήλωσε σήμερα ότι η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν «είναι νεκρή», παρά την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τρμαπ να αποσύρει τη χώρα του από αυτή, ενώ πρόσθεσε ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα συνομιλήσει αργότερα σήμερα με τον Ιρανό ομόλογό του Χασάν Ροχανί.

«Η συμφωνία δεν είναι νεκρή», τόνισε ο Λεντριάν μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό RTL.

Ο Γάλλος υπουργός, που έδωσε τη συνέντευξη αυτή λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της απόφασης του Τραμπ, δήλωσε ότι μετά τη συνομιλία του με τον Ροχανί ο Μακρόν θα έχει και άλλες συναντήσεις την επόμενη εβδομάδα, πιθανόν τη Δευτέρα, με Ιρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχος.

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να παραμείνει στη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, παρά το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία και την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης. «Είμαι ιδιαίτερα ανήσυχη από την σημερινή ανακοίνωση των νέων κυρώσεων», δήλωσε η Μογκερίνι. «Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να τη διατηρήσει», τόνισε αναφερόμενη στη συμφωνία. «Μαζί με την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα, θα διατηρήσουμε αυτή τη πυρηνική συμφωνία».

Η απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν μονομερώς από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν θα προκαλέσει αστάθεια και νέες συγκρούσεις, δήλωσε ο Ιμπραήμ Καλίν, ένας εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Με ανάρτησή του στο twitter τόνισε ότι η πολυµερής συμφωνία θα συνεχιστεί με άλλα κράτη και πρόσθεσε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να εναντιώνεται σε όλες τις μορφές πυρηνικών όπλων.

Η Τουρκία εξέφρασε φόβους για «νέες συγκρούσεις» στην περιοχή, ενώ η Συρία «καταδίκασε σθεναρά» την κίνηση του ενοίκου του Λευκού Οίκου και εξέφρασε την «απόλυτη αλληλεγγύη» της στην Τεχεράνη.

Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε με ανακοίνωσή του «την έντονη απογοήτευσή του» από την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την αποχώρηση της Ουάσινγκτον από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. «Δεν υπάρχουν – και δεν μπορεί να υπάρξουν –λόγοι για την διάλυση του κοινού ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης, ΚΟΣΔ (JCPOA). Το σχέδιο έδειξε πλήρως την αποδοτικότητά του», ανέφερε το ρωσικό ΥΠΕΞ. «Οι ΗΠΑ υπονομεύουν τη διεθνή εμπιστοσύνη στον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας», προσθέτει η ανακοίνωση. Παράλληλα, το υπουργείο τονίζει ότι είναι ανοιχτό σε περαιτέρω συνεργασία με τους άλλους εταίρους της συμφωνίας με το Ιράν και να συνεχίσει ενεργά να αναπτύσσει τις διμερείς σχέσεις με την Τεχεράνη.

Η Γερμανία θα προσπαθήσει να κρατήσει ζωντανή τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, παρά την απόφαση αποχώρησης της Ουάσιγκτον από αυτήν, την οποία ανακοίνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας. «Θα προσπαθήσουμε να κρατήσουμε ζωντανή αυτή τη σημαντική συμφωνία, που διασφαλίζει ότι η Μέση Ανατολή και ο κόσμος στο σύνολό του είναι πιο ασφαλής», τόνισε ο Μάας στη γερμανική δημόσια τηλεόρασης ARD.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ιαπωνίας Τάρο Κόνο τόνισε σήμερα ότι το Τόκιο θα παρακολουθεί στενά το προσεχές διάστημα τις επιπτώσεις που θα έχει η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τη χώρα του από τη διεθνή συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ο Κόνο συμπλήρωσε ότι η ιαπωνική κυβέρνηση σκοπεύει να συνεχίσει τις επαφές της με τις άλλες χώρες που είχαν υπογράψει το κείμενο το 2015 προκειμένου το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ) ή μια παρόμοια συμφωνία να παραμείνει σε ισχύ, αναφέρει δελτίο Τύπου που έδωσε στη δημοσιότητα το ΥΠΕΞ στο Τόκιο.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι σε θέση να ασκεί το αξίωμα, υποστήριξε σήμερα ο πρόεδρος της Βουλής του Ιράν, μεταδίδει ο Ιρανικός ειδησεογραφικός ιστότοπος Mizan, ο οποίος θεωρείται πως εκφράζει τους δικαστικούς λειτουργούς της Ισλαμικής Δημοκρατίας. «Ο Τραμπ δεν έχει τη διανοητική ικανότητα να χειρίζεται τα θέματα», έκρινε ο πρόεδρος της Βουλής του Ιράν, ο Αλί Λαριτζανί. Μέλη του ιρανικού κοινοβουλίου έκαψαν συμβολικά μια σημαία των ΗΠΑ κι ένα αντίτυπο του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης καθώς άρχιζε η συνεδρίαση του σώματος, φωνάζοντας επίσης το σύνθημα «θάνατος στην Αμερική», μετέδωσε το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων ISNA.

Αντίθετα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου, ο πιο θερμός υποστηρικτής του Τραμπ στο ζήτημα αυτό, δήλωσε ότι υποστηρίζει απόλυτα τη «θαρραλέα» απόφαση του αμερικανού προέδρου, ενώ την υποστήριξή τους στην κίνηση εξέφρασαν ταυτόχρονα το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας–ο μεγάλος εχθρός του Ιράν στην περιοχή–και σύμμαχοί της όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Παρά την απόφαση του Τραμπ, ο Εμανουέλ Μακρόν, που είχε επισκεφθεί την Ουάσινγκτον στα τέλη του περασμένου μήνα, αναφέρθηκε ξανά χθες στην πρωτοβουλία του να υπάρξει «συλλογικά» μια προσπάθεια για την επίτευξη «ευρύτερης» συμφωνίας, που θα καλύπτει «τις πυρηνικές δραστηριότητες, την περίοδο μετά το 2015, τους βαλλιστικούς πυραύλους και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή», ουσιαστικά απηχώντας τις διαμαρτυρίες του Τραμπ για τα «φρικτά κενά» του ΚΟΣΔ.

Κίνα: Διατεθειμένη να ενισχύσει τη συνεργασία με όλα τα μέρη του ΚΟΣΔ

Πάντως, ο ειδικός απεσταλμένος της κινεζικής κυβέρνησης για ζητήματα της Μέσης Ανατολής, ο Γκονγκ Σιαοσένγκ, δήλωσε ότι όλα τα μέρη της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα όφειλαν να την τηρήσουν και να αξιοποιήσουν τον διάλογο και τις διαπραγματεύσεις για να επιλύσουν οποιαδήποτε διένεξη, μετέδωσε σήμερα το κινεζικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Νέα Κίνα.

Σε τηλεγράφημά του με προέλευση την Τεχεράνη και με ημερομηνία καταχώρισης (χθες Τρίτη) 8η Μαΐου, το πρακτορείο αναφέρει ότι ο Γκονγκ είπε σε δημοσιογράφους έπειτα από συναντήσεις του με ιρανούς αξιωματούχους ότι το Πεκίνο είναι διατεθειμένο να ενισχύσει τη συνεργασία με όλα τα μέρη στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ).

«Να σταματήσουν οι γερμανικές επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται στο Ιράν»

Εν τω μεταξύ, ο νέος Αμερικανός πρέσβης στη Γερμανία, δήλωσε πως οι γερμανικές εταιρείες θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως να δραστηριοποιούνται στο Ιράν εξαιτίας της αμερικανικής απόφασης για επαναφορά των κυρώσεων ενάντια στην Τεχεράνη.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ «δήλωσε ότι οι κυρώσεις θα στοχεύουν κρίσιμης σημασίας τομείς της ιρανικής οικονομίας και οι γερμανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο Ιράν θα πρέπει να σταματήσουν άμεσα τις δραστηριότητές τους», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, που ανέλαβε φέτος τα καθήκοντά του.

Μνούτσιν: Δεν αναμένεται μεγάλη αύξηση της τιμής του πετρελαίου

Σημειώνεται πως χθες Τρίτη, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Στίβεν Μνούτσιν δήλωσε ότι δεν αναμένει μεγάλες αυξήσεις των τιμών του πετρελαίου στις αγορές μόλις οι αμερικανικές κυρώσεις στο Ιράν, οι οποίες ανακοινώθηκε ότι θα επιβληθούν εκ νέου, πλήξουν το ιρανικό αργό, καθώς ορισμένες χώρες εμφανίζονται διατεθειμένες να αυξήσουν τη δική τους παραγωγή για να αντισταθμιστούν οι απώλειες στην προσφορά.