«Παγωμένα» τα επιτόκια της ΕΚΤ – Θα παραμείνει υψηλά ο πληθωρισμός, «κούρεμα» στην ανάπτυξη
Σε μια κίνηση που αναμενόταν από τους επενδυτές, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε την Πέμπτη πως διατηρεί αμετάβλητα τα βασικά επιτόκια της, για δεύτερη συνεχόμενη συνεδρίαση της νομισματικής της επιτροπής, προβλέποντας πως ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα συνεχίσει να κινείται σε υψηλά επίπεδα για τα επόμενα χρόνια.
Όπως ανακοίνωσε η τράπεζα, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 4,50%, 4,75% και 4,00% αντίστοιχα.
Το ενδιαφέρον στρέφεται στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου της διοικήτριας της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, που ξεκινά στις 15:45 της Πέμπτης (ώρα Ελλάδας).
Για την πορεία της οικονομίας
Σχετικά με την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ εκτιμά πως «η οικονομία αναμένεται να ανακάμψει λόγω της ανόδου των πραγματικών εισοδημάτων και της βελτίωσης της εξωτερικής ζήτησης».
Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένει πως το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα «τρέξει» με ρυθμό 0,6% κατά μέσο όρο για το 2023 σε 0,8% το 2024 και 1,5% για το 2025 και το 2026.
Σημειώνεται πως στις προηγούμενες προβλέψεις της ΕΚΤ για την οικονομία της Ευρωζώνης -τον Σεπτέμβριο- γινόταν λόγος για ανάπτυξης 0,7% το 2023, 1% το 2024 και 1,5% το 2025.
Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό
Η ΕΚΤ προβλέπει πως ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη αναμένεται να μειωθεί σταδιακά κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, προτού προσεγγίσει το 2% το 2025.
Η τράπεζα προβλέπει πως ο γενικός πληθωρισμός θα είναι κατά μέσο όρο 5,4% το 2023, 2,7% το 2024, 2,1% το 2025 και 1,9% το 2026. Στις προηγούμενες προβλέψεις της ΕΚΤ, γινόταν λόγος για γενικό πληθωρισμό 5,6% το 2023, 3,2% το 2024 και 2,1% το 2025.
Για τον δομικό πληθωρισμό -εκτός των τιμών ενέργειας και τροφίμων, σημειώνεται από την ΕΚΤ πως «έχει υποχωρήσει περαιτέρω. Ωστόσο, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές παραμένουν αυξημένες, κυρίως λόγω της έντονης αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος».
Σε αυτό το πλαίσιο, εκτιμάται πως ο δομικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 5,0% το 2023, 2,7% το 2024, 2,3% το 2025 και 2,1% το 2026.
Τι αναμένουν οι αγορές
Υπενθυμίζεται πως η ΕΚΤ προχώρησε από το καλοκαίρι του 2022 έως και το φθινόπωρο του 2023 σε 10 διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων της, με στόχο να επαναφέρει τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη στα επίπεδα του 2%, που έχει θέσει ως στόχο για τη σταθερότητα των τιμών στην οικονομία.
Για τον Νοέμβριο ο γενικός πληθωρισμός στην Ευρωζώνη διαμορφώνεται στο 2,4% έναντι 2,9% τον Οκτώβριο, πλησιάζοντας τον στόχο που έχει θέσει η ευρωτράπεζα.
Η διατήρηση των επιτοκίων της ΕΚΤ σε υψηλά επίπεδα αυξάνει το κόστος δανεισμού για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και ενισχύει τους φόβους για την πρόκληση ύφεσης στην Ευρωζώνη, με σημαντική μερίδα των επενδυτών να αναμένει πως η τράπεζα θα προχωρήσει σε μειώσεις των επιτοκίων της εντός του 2024.
Επιδιώκοντας να ανακόψει αυτά τα εντεινόμενα στοιχήματα για μείωση των επιτοκίων, η ΕΚΤ δεν άφησε καν να εννοηθεί ότι η χαλάρωση της πολιτικής βρίσκεται στον ορίζοντα και αντίθετα διατήρησε την καθοδήγησή της για σταθερά επιτόκια στο μέλλον.
«Τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα που, διατηρούμενα για αρκετά μεγάλη διάρκεια, θα συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη του στόχου του πληθωρισμού«, σημειώνεται στην ανακοίνωση της τράπεζας.
Για το PEPP
Σχετικά με το πρόγραμμα έκτακτης αγοράς πανδημικών ομολόγων (PEPP), ύψους 1,7 τρισ. ευρώ, η ΕΚΤ δήλωσε ότι θα αρχίσει να περιορίζει τις επανεπενδύσεις από τα μέσα του 2024.
Η ΕΚΤ δήλωσε ότι η πλήρης επανεπένδυση στο πλαίσιο του PEPP θα λήξει στις 30 Ιουνίου και στη συνέχεια το χαρτοφυλάκιο θα μειώνεται κατά 7,5 δισ. ευρώ ανά μήνα μέχρι το τέλος του έτους.
Προηγουμένως, όλα τα μετρητά από το χρέος που λήγει στο PEPP είχαν οριστεί να επανεπενδύονται μέχρι το τέλος του 2024, αλλά μια σειρά στελεχών της ΕΚΤ υποστήριξαν ότι το πρόγραμμα έχει εκπληρώσει τον σκοπό του, οπότε δεν υπήρχε οικονομική λογική πίσω από την τήρηση της αρχικής ημερομηνίας λήξης.
Η διστακτικότητα της ΕΚΤ οφειλόταν πιθανότατα στην απροθυμία της να εγκαταλείψει το βασικό της μέσο για τη σταθεροποίηση των αγορών σε περίπτωση που οι επενδυτές ασκήσουν αδικαιολόγητη πίεση σε ορισμένες χώρες, ιδίως σε υπερχρεωμένα κράτη γύρω από τη Μεσόγειο.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε να στρέψει τις επανεπενδύσεις του PEPP προς ορισμένες χώρες και η κατάρρευση του προγράμματος της αφήνει το Transmission Protection Instrument (TPI), ένα μη δοκιμασμένο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που έχει πολύ υψηλότερο πήχη για την ανάπτυξή του.
Αναλυτικά, η ανακοίνωση της ΕΚΤ μετά από τη συνεδρίαση της Πέμπτης:
Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να διατηρήσει αμετάβλητα τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Ενώ ο πληθωρισμός υποχώρησε τους τελευταίους μήνες, είναι πιθανόν να αυξηθεί ξανά προσωρινά σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Σύμφωνα με τις τελευταίες μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τη ζώνη του ευρώ, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σταδιακά στη διάρκεια του επόμενου έτους και στη συνέχεια να προσεγγίσει τον στόχο του Διοικητικού Συμβούλιο για πληθωρισμό 2% το 2025. Συνολικά, οι εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 5,4% το 2023, 2,7% το 2024, 2,1% το 2025 και 1,9% το 2026. Σε σύγκριση με τις προβολές εμπειρογνωμόνων του Σεπτεμβρίου, αυτό αντιστοιχεί σε προς τα κάτω αναθεώρηση για το 2023 και ιδίως για το 2024.
Ο υποκείμενος πληθωρισμός υποχώρησε περαιτέρω. Όμως οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές παραμένουν αυξημένες, πρωτίστως λόγω του έντονου ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος αναμένουν ότι ο πληθωρισμός χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 5,0% το 2023, 2,7% το 2024, 2,3% το 2025 και 2,1% το 2026.
Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά στην οικονομία. Οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης επιδρούν ανασταλτικά στη ζήτηση και αυτό συμβάλλει στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος αναμένουν ότι η οικονομική ανάπτυξη θα παραμείνει υποτονική σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Πέραν αυτού, η οικονομία αναμένεται να ανακάμψει λόγω της ανόδου των πραγματικών εισοδημάτων –καθώς οι άνθρωποι ωφελούνται από τη μείωση του πληθωρισμού και την αύξηση των μισθών– και της βελτίωσης της εξωτερικής ζήτησης. Οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος επομένως κρίνουν ότι η ανάπτυξη θα ανακάμψει με ρυθμό από 0,6% κατά μέσο όρο για το 2023 σε 0,8% το 2024 και 1,5% για το 2025 και το 2026.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή του, το Διοικητικό Συμβούλιο θεωρεί ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή σε αυτόν τον στόχο. Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα επιτόκια πολιτικής του θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται απαραίτητο.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του για τα επιτόκια θα βασίζονται στην αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.
Τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ είναι το πρωταρχικό εργαλείο για τον καθορισμό της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο επίσης αποφάσισε σήμερα να προχωρήσει την ομαλοποίηση του μεγέθους του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος. Σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) κατά τη λήξη τους στη διάρκεια του α΄ εξαμήνου του 2024. Στη διάρκεια του β΄ εξαμήνου του έτους, σκοπεύει να μειώσει το χαρτοφυλάκιο PEPP κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 4,50%, 4,75% και 4,00% αντιστοίχως.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους στη διάρκεια του α΄ εξαμήνου του 2024. Στη διάρκεια του β΄ εξαμήνου του έτους, σκοπεύει να μειώσει το χαρτοφυλάκιο PEPP κατά 7,5 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024.
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών.
