Πανελλαδική δημοσκόπηση: Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821- Ποιον ήρωα ξεχώρισαν

Κατά βάση ενημερωμένοι, με «δίψα» για περισσότερες γνώσεις και με κύρια πηγή ενημέρωσης, το σχολείο: ο λόγος για την Επανάσταση του 1821 και το βαθμό γνώσης των Ελλήνων για τα μεγάλα γεγονότα και τους πρωταγωνιστές αυτής, όπως προκύπτει από τη δημοσκόπηση της εταιρείας Marc για λογαριασμό του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ) – Μάρκος Δραγούμης.

Η πανελλαδική έρευνα σε 1.200 νοικοκυριά, πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, παρουσιάστηκε όμως σήμερα λόγω της πανδημίας που μεσολάβησε. Πρόκειται για «το σημαντικότερο γεγονός της νεότερης ελληνικής ιστορίας, οφείλουμε τα πάντα στην Επανάσταση», ήταν το, καταληκτικό, σχόλιο του Αριστείδη Χατζή, μέλους της επιτροπής «Ελλάδα2021». Ταυτοχρόνως όμως ο διευθυντής Ερευνών του ΚΕΦίΜ (και, άρα, και επικεφαλής της μελέτης) και καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο ΕΚΠΑ, αφού υπογράμμισε τον πρωτοποριακό χαρακτήρα του ιστορικού γεγονότος, παρατήρησε πως δεν έχει εκτιμηθεί αρκετά αυτό που έγινε, ίσως και διδάσκεται με τρόπο παρωχημένο και βαρετό στα σχολεία.

Κύρια ευρήματα έρευνας

1. Η επανάσταση του 1821 αποτελεί ένα κοινό τόπο αναφοράς που ενώνει τους Έλληνες. Ενιαία είναι σε μεγάλο βαθμό η εικόνα που έχουν οι Ελληνίδες και οι Έλληνες για την Επανάσταση του 1821. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά (φύλο, ηλικία), το μορφωτικό επίπεδο, το εισόδημα, η ιδεολογία, η πολιτική ταυτότητα και η ψήφος στις εκλογές ασκούν μικρή επιρροή στις απόψεις τους.

2. Κυρίαρχη προσωπικότητα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 αναδεικνύεται με μεγάλη διαφορά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (92,7%). Ακολουθεί ο Γεώργιος Καραϊσκάκης (63,1%). Εντύπωση προκαλεί ότι μια γυναίκα, η Μπουμπουλίνα, βρίσκεται στην πρώτη τριάδα. Ανάμεσα στους πλέον αναγνωρισμένους 10 πρωταγωνιστές της Επανάστασης βρίσκεται άλλη μια γυναίκα, η Μαντώ Μαυρογένους, στην 10η θέση.

3. Για τους σημερινούς Έλληνες, το 1821 δεν ήταν μόνο μια εθνική επανάσταση. Η συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί ότι η Επανάσταση ήταν κυρίως Εθνική, ενώ περισσότεροι από τους μισούς Έλληνες πιστεύουν ότι η Επανάσταση είχε και Κοινωνικά, Φιλελεύθερα και Θρησκευτικά χαρακτηριστικά.

4. Η Ρωσία αναδεικνύεται, με μεγάλη διαφορά, ως η ξένη δύναμη με τη θετικότερη συμβολή στην Επανάσταση του 1821. Ακολουθούν η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία.

5. Ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες, τις οργανώσεις και τους θεσμούς που ενεπλάκησαν στην Επανάσταση, αρκετά υποτιμημένος κρίνεται ο ρόλος των Εμπόρων. Αντίθετα, αναγνωρίζεται σχεδόν ομόφωνα ο θετικός ρόλος της Φιλικής Εταιρείας, των Φιλελλήνων και των νησιωτών πλοιοκτητών, των στρατιωτικών και της Εκκλησίας.

6. Απογοητευμένοι εμφανίζονται οι Έλληνες από το πόσο καλά γνωρίζουμε την ιστορία της Επανάστασης. Μόλις 1 στους 10 πιστεύει ότι ο μέσος Έλληνας γνωρίζει καλά την ιστορία της Επανάστασης.

7. 3 στους 10 Έλληνες δηλώνουν ότι δεν έχουν ακούσει ή διαβάσει τίποτα σχετικά με τις 3 Εθνοσυνελεύσεις και τα Συντάγματά τους. Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι οι Εθνοσυνελεύσεις και τα τρία Συντάγματα έχουν κυρίως Δημοκρατικά και Φιλελεύθερα χαρακτηριστικά.

8. 7 στους 10 Έλληνες θεωρούν ότι το κρυφό σχολειό δεν είναι μύθος. Διχασμένη η κοινή γνώμη για το αν η Επανάσταση ξεκίνησε την 25η Μαρτίου στη Μονή της Αγίας Λαύρας.

9. Το σχολείο αποτελεί την κυριότερη πηγή μάθησης για την Επανάσταση για τους περισσότερους Έλληνες. 7 στους 10 δεν είναι ικανοποιημένοι με τον τρόπο διδασκαλίας της ιστορίας της Επανάστασης στο σχολείο και 9 στους 10 ζητούν να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στη διδασκαλία της.

Τη δημοσκόπηση παρουσίασαν ο Αριστείδης Χατζής, Επικεφαλής της μελέτης, Διευθυντής Ερευνών του ΚΕΦίΜ, Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο ΕΚΠΑ, Μέλος της επιτροπής «Ελλάδα 2021» και η Σοφία Τσιλιγιάννη, Γενική Διευθύντρια της MARC Α.Ε. Τη συζήτηση συντόνισε ο Πρόεδρος του ΚΕΦίΜ, Αλέξανδρος Σκούρας.

«Η ελληνική κοινωνία βλέπει την Επανάσταση με ενιαίο τρόπο. Δεν είναι διχασμένη, όπως, π.χ. για τη δεκαετία του 1940. Οι μεγάλοι ήρωες της Επανάστασης για τον ελληνικό λαό είναι βέβαια οι στρατιωτικοί. Αλλά και ο Ιωάννης Καποδίστριας είναι εξίσου δημοφιλής μ’ αυτούς. Έχουμε το εντυπωσιακό φαινόμενο, για μια Επανάσταση των αρχών του 19ου αιώνα, ότι δύο από τους δέκα δημοφιλέστερους πρωταγωνιστές της Επανάστασης είναι γυναίκες. Η Μπουμπουλίνα μάλιστα είναι τρίτη στη σειρά μετά τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη. Δεν γνωρίζουμε πολλά για τις εθνοσυνελεύσεις, τα Συντάγματα, τη διπλωματική διάσταση, αλλά αυτό είναι αναμενόμενο. Ενώ αναγνωρίζουμε τις πολλές διαστάσεις της Επανάστασης, δεν ξέρουμε αρκετά γι’ αυτές. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΚΕΦίΜ θα βοηθήσει στο να γίνουν περισσότερο οικεία γεγονότα, πρόσωπα και κείμενα για τα οποία πρέπει να νιώθουμε περήφανοι.» τόνισε στην ανάλυσή του ο Αριστείδης Χατζής.

«Είναι ενδιαφέρον ότι μόνο το 8% των πολιτών απαντούν ότι ο μέσος Έλληνας γνωρίζει πολύ καλά ή αρκετά καλά την ιστορία της Επανάστασης του 1821, ενώ στην ερώτηση «εσείς προσωπικά πόσο καλά την γνωρίζετε» απαντούν «πολύ καλά» και «αρκετά καλά» το 43%. Το βέβαιο είναι ότι οι Έλληνες γνωρίζουν για το θέμα αυτό λιγότερα από όσα θα ήθελαν. Καθώς όμως 2 στους 3 λένε πως κύρια πηγή γνώσης είναι το σχολείο, αποκτά μεγάλη σημασία το σχεδόν καθολικό αίτημα (88%) της ελληνικής κοινωνίας να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην διδασκαλία της Επανάστασης του 1821 στα σχολεία.» υπογράμμισε κατά την παρουσίαση η Σοφία Τσιλιγιάννη.

Δείτε εδώ την αναλυτική έκθεση των αποτελεσμάτων της δημοσκόπησης.

Βρείτε ακόμα εδώ την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας από τον επικεφαλής του προγράμματος Αριστείδη Χατζή, την αναπληρώτρια καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας και μέλος της επιτροπής «Ελλάδα 2021» Ελπίδα Βόγλη, την Καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού Μαρία Ευθυμίου, τον Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών και Πρόεδρο του ΙΔΙΣ Χάρη Παπασωτηρίου, και τον Επίκουρο Καθηγητή Ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης Διονύση Τζάκη.