Παραδείγματα: Οι ανατροπές για όσους εργάζονται με «μπλοκάκι»

Την εφαρμοστική εγκύκλιο για τους ελεύθερους επαγγελματίες που αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών και των οποίων το εισόδημα προέρχεται από την απασχόληση σε ένα ή και δύο πρόσωπα (φυσικά και νομικά), υπέγραψε την Παρασκευή ο υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Τάσος Πετρόπουλος.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, προκειμένου να διασφαλιστεί, τόσο η εμπρόθεσμη καταβολή των εισφορών, όσο και η ενημέρωση των υπόχρεων καταβολής, ο ασφαλισμένος που αιτείται την υπαγωγή του στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39 οφείλει να αναγράφει στο δελτίο παροχής υπηρεσιών που εκδίδει στον αντισυμβαλλόμενό του ότι υπάγεται στην εν λόγω ρύθμιση.

Αντίστοιχα, και μέχρι το τέλος εκάστου ημερολογιακού μήνα, ο εν λόγω αντισυμβαλλόμενος υποχρεούται να υποβάλει για τον ασφαλισμένο που υπάγεται στην ανωτέρω ρύθμιση Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ), προβαίνοντας σε κατανομή της συμφωνηθείσας αμοιβής ανά μήνα, με βάση τη διάρκεια της σύμβασης. Με την υποβολή της ΑΠΔ, ενεργοποιείται αυτομάτως η καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.

Στην περίπτωση που ο αντισυμβαλλόμενος δεν υποβάλει ΑΠΔ, προκειμένου ο παρέχων σε αυτόν υπηρεσίες ασφαλισμένος να υπαχθεί στην οικεία ρύθμιση, ο εν λόγω ασφαλισμένος οφείλει να υποβάλει στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) υπεύθυνη δήλωση περί πλήρωσης των νόμιμων προϋποθέσεων, δηλώνοντας ταυτόχρονα το ΑΦΜ του/των αντισυμβαλλομένου/ων του και προσκομίζοντας τυχόν άλλα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσής του.

Στη συνέχεια, ενημερώνεται/ονται ο/οι αντισυμβαλλόμενος/οι αυτού περί της υποχρέωσης υποβολής ΑΠΔ και καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών για το χρονικό διάστημα από την υποβολή της δήλωσης και εντεύθεν.

Εφόσον ο αντισυμβαλλόμενος αμφισβητεί το περιεχόμενο της δήλωσης του ασφαλισμένου, υποβάλλει αντιρρήσεις ενώπιον των αρμοδίων οργάνων του ΕΦΚΑ, ενώ, μέχρι την επίλυση της σχετικής διαφοράς από αυτά τα όργανα, για τον ασφαλισμένο υπολογίζονται εισφορές, σύμφωνα με το άρθρο 39, ως μη μισθωτός.

Παράλληλα, στην εγκύκλιο ορίζεται ανώτατη και κατώτατη βάση υπολογισμού εισφορών. Στην ίδια εγκύκλιο αναφέρεται ότι το ανώτατο όριο αποδοχών για τον υπολογισμό των ανάλογων ασφαλιστικών εισφορών είναι για περιπτώσεις ασφαλισμένων με ετήσια διάρκεια σύμβασης το ποσό των 70.320 ευρώ. Για συμβάσεις με διάρκεια μικρότερη του ενός έτους, οι εισφορές θα υπολογίζονται αναλογικά ανά μήνα, ανάλογα με τη συμφωνημένη αμοιβή, με ανώτατο όριο τα 5.860,80 ευρώ.

Οι ανατροπές που φέρνει η εγκύκλιος του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσου Πετρόπουλου για τους ελεύθερους επαγγελματίες αυτοαπασχολούμενους και μισθωτούς με μπλοκάκι, συνοψίζονται στα εξής σημείασύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο:

1. Οι εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών και επιστημόνων (ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ) μοιράζονται, με τους εργοδότες, αν κόβουν μπλοκάκι σε έναν ή δύο εργοδότες και οι εργοδότες αυτοί τους δηλώσουν στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση από αυτόν τον μήνα.

2. Οι απασχολούμενοι με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών θα πρέπει να αναγράφουν στην απόδειξη που κόβουν στον ένα ή και δεύτερο εργοδότη τους ότι η επιχείρηση στην οποία παρέχουν υπηρεσίες υπόκειται σε καταβολή εργοδοτικής εισφοράς.

3. Οι εισφορές πληρώνονται από τους εργαζόμενους αν ο εργοδότης δεν τους γράψει στην ΑΠΔ και αμφισβητήσει την υποχρέωσή του, χωρίς να έχει κυρώσεις.

4. Οι διαφορές εργαζομένων-εργοδοτών θα λυθούν από τον ΕΦΚΑ αλλά μέχρι να επιλυθούν όσοι παρέχουν υπηρεσίες χωρίς σύμβαση σε μία ή δύο επιχειρήσεις θα πληρώνουν το σύνολο των εισφορών, δηλαδή 20% για κύρια σύνταξη, 6,95% για περίθαλψη και 7% για επικουρική, + 4% εφάπαξ αν είναι μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι. Η βόμβα της εγκυκλίου κρύβεται σε αυτό το σημείο, καθώς αναφέρει επί λέξει ότι «μέχρι την επίλυση της σχετικής διαφοράς για τον ασφαλισμένο υπολογίζονται εισφορές σύμφωνα με το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός)».

Λέει δηλαδή ότι αν δεν θέλει να πληρώσει εισφορές, ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος εργοδότης, τότε μέχρι να επιλυθεί η διαφορά που ξεκίνησε με τη δήλωση – καταγγελία του εργαζομένου, ο ίδιος ο εργαζόμενος θα πληρώνει το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών!

Για παράδειγμα: ένας ελεύθερος επαγγελματίας, που έχει μπλοκάκι και απασχολείται σε ως 2 εργοδότες (π.χ. λογιστής σε δύο εταιρίες), θα γράφει στην απόδειξη που κόβει ότι οι εργοδότες υπόκεινται σε εισφορά 13,33% για σύνταξη και 4,7% για ασθένεια. Οι εργοδότες θα πρέπει να τον δηλώσουν στη ΑΠΔ. Αν δεν το κάνουν τότε ο εργαζόμενος θα πρέπει να πάει στον ΕΦΚΑ και να υποβάλλει δικαιολογητικά που αποδεικνύουν ότι παρέχει τακτικά τις υπηρεσίες του στους δυο εργοδότες κατά τη διάρκεια του έτους. Οι εργοδότες μπορούν να το αμφισβητήσουν και μέχρι να λυθεί το θέμα ο εργαζόμενος θα πληρώνει το σύνολο των εισφορών, δηλαδή θα καταβάλλει 26,95% επί της αμοιβής του.

5. Αν η διάρκεια παροχής υπηρεσιών είναι μικρότερη από 12 μήνες (π.χ. 5 ή 8 κ.λπ.) τότε στην περίπτωση που ο εργοδότης αποδεχτεί να καταβάλλει τη δική του εισφορά, αυτή θα πληρώνεται για τους μήνες παροχής υπηρεσίας (5 ή 8). Για τους υπόλοιπους μήνες του έτους ο αυτοαπασχολούμενος ή επαγγελματίας θα πληρώνει ο ίδιος ολόκληρη την εισφορά με βάση το εισόδημα που έχει δηλώσει. Αν στη διάρκεια του έτους παρασχεθεί υπηρεσία και σε τρίτο εργοδότη, τότε ο ασφαλισμένος θα πληρώνει εξολοκλήρου τις εισφορές του.

6. Για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους οι εισφορές θα υπολογιστούν με το εισόδημα του 2015. Στο τέλος του 2017 και αφού γίνει εκκαθάριση των δηλώσεων με τα εισοδήματα του 2016, θα πραγματοποιείται συμψηφισμός μεταξύ των καταβληθεισών εισφορών και των οφειλόμενων εισφορών, με βάση το πραγματικό εισόδημα του 2016.

7. Για μισθωτούς με μπλοκάκι, πέφτει όλο το χαράτσι 26,95% μόνο στον εργαζόμενο για όποια αμοιβή παίρνει και εφόσον κόβει μπλοκάκι. Στην πράξη, ένας μισθωτός που έχει σύμβαση εργασίας με εργοδότη, αλλά έχει παράλληλα και μπλοκάκι, θα πληρώνει όπως και πριν τις εισφορές που του αναλογούν από τη μισθωτή του εργασία, δηλαδή 16% επί του μισθού, ενώ από 1/1/2017 θα πληρώνει και εισφορά σύνταξης 20% και 6,95% για ασθένεια (σύνολο 26,95%) επί της αμοιβής που παίρνει με το μπλοκάκι. Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει καμία υποχρέωση για πληρωμή εργοδοτικής εισφοράς, ακόμη και αν ο εργαζόμενος κόβει μπλοκάκι σε έναν εργοδότη για σταθερή απασχόληση κάθε μήνα.

8. Πέραν αυτών, έρχεται και ένας ακόμη αιφνιδιασμός, από τον ΕΦΚΑ, καθώς τα ειδοποιητήρια με τις νέες εισφορές που θα στείλει στις 26 Ιανουαρίου θα έχουν εισφορές δύο μηνών, του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου. Οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να πληρώσουν την εισφορά Ιανουαρίου ως το τέλος Φεβρουαρίου και την εισφορά Φεβρουαρίου ως το τέλος Μαρτίου. Η παγίδα που κρύβουν τα ειδοποιητήρια με τις εισφορές δύο μηνών έχει να κάνει με το γεγονός ότι στην ταχυπληρωμή που θα λάβουν οι ασφαλισμένοι θα υπάρχει ένας κωδικός πληρωμής και όσοι πληρώσουν μικρότερο ποσό (έναντι καταβολή) τον Φεβρουάριο και επίσης έναντι καταβολή τον Μάρτιο κινδυνεύουν να θεωρηθεί το σύνολο της πληρωμής ως εισφορά για έναν και όχι για δύο μήνες, ακριβώς επειδή θα υπάρχει ένας κωδικός και όχι δύο κωδικοί, ώστε να διαχωρίζονται οι πληρωμές ή οι έναντι καταβολές για τους αντίστοιχους μήνες. Στην περίπτωση πληρωμής με έναν κωδικό ο κίνδυνος είναι να χρεωθούν τα ποσά στον ένα μήνα και το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό να χρεωθεί με τόκο 8,05%.

Παραδείγματα

α. Μηχανικός παρέχει υπηρεσίες σε μία τεχνική εταιρεία και σε μία τράπεζα για διάστημα 10 μηνών. Γι’ αυτές τις δύο δραστηριότητες, εκδίδει δελτίο παροχής υπηρεσιών, 20.000 ευρώ και 10.000 ευρώ, αντιστοίχως. Από τη διάρκεια και τη φύση των παρεχόμενων υπηρεσιών προκύπτει ότι αυτές δεν είναι ευκαιριακής μορφής, αλλά, αντιθέτως, απαιτούν διαρκή απασχόληση. Ως εκ τούτου, ο ως άνω ασφαλισμένος υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39.

Συνεπώς, για κάθε μία από τις ως άνω δραστηριότητες υπολογίζονται εισφορές, ως εξής:

Για την πρώτη, το ποσό της συμφωνηθείσας αμοιβής επιμερίζεται στους μήνες που διαρκεί η σύμβαση, επομένως σε κάθε μήνα αντιστοιχεί αμοιβή ύψους 2.000 ευρώ. Επ’ αυτής υπολογίζονται εισφορές ύψους 20% για τον κλάδο κύριας σύνταξης, κατανεμημένο κατά 6,67% σε βάρος του ασφαλισμένου και κατά 13,33% σε βάρος του αντισυμβαλλόμενου (τεχνικής εταιρείας). Για τη δεύτερη, το αντίστοιχο ποσό της μηνιαίας αμοιβής ανέρχεται σε 1.000 ευρώ, στο οποίο και θα υπολογιστούν εισφορές κατά όμοιο τρόπο. Είναι ευνόητο ότι κατά τον ίδιο τρόπο επιμερίζονται οι εισφορές για τον κλάδο περίθαλψης, επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχής.

β. Γιατρός παρέχει υπηρεσίες σε ιδιωτική κλινική, με σύμβαση ετήσιας διάρκειας και αμοιβή ύψους 80.000 ευρώ, για την οποία εκδίδει τρία ΔΠΥ. Η εν λόγω κλινική αποτελεί το μόνο αντισυμβαλλόμενο του συγκεκριμένου ασφαλισμένου-ιατρού, επομένως αυτός υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39. Ανεξαρτήτως του αριθμού των ΔΠΥ στις οποίες επιμερίζεται η συμφωνηθείσα αμοιβή, καταβάλλονται εισφορές με βάση το ανώτατο ετήσιο όριο των 70.320 ευρώ, με δεδομένο ότι η οικεία σύμβαση είναι ετήσιας διάρκειας. Αν η ως άνω σύμβαση ήταν διάρκειας 10 μηνών, τότε η συμφωνηθείσα αμοιβή θα αντιστοιχούσε σε 8.000 ευρώ/μήνα, συνεπώς οι εισφορές θα υπολογίζονται επί της ανώτατης μηνιαίας βάσης υπολογισμού των 5.860,8 ευρώ. Στην τελευταία περίπτωση και με δεδομένο ότι δεν πληροί πλέον τις προϋποθέσεις της παρ. 9 του άρθρου 39, ο εν λόγω ασφαλισμένος θα καταβάλει κανονικά εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός) για τους υπόλοιπους δύο μήνες του έτους.

γ. Γιατρός παρέχει υπηρεσίες σε ιδιωτική κλινική, με σύμβαση διάρκειας 10 μηνών για την οποία εκδίδει ΔΠΥ αξίας 5.000 ευρώ. Με δεδομένο ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 9 του άρθρου 39, το ποσό της συμφωνηθείσας αμοιβής επιμερίζεται στους μήνες που διαρκεί η σύμβαση, επομένως σε κάθε μήνα αντιστοιχεί αμοιβή ύψους 500 ευρώ. Επ’ αυτής υπολογίζονται εισφορές αντιστοίχως κατανεμημένες σε βάρος του ασφαλισμένου και σε βάρος του αντισυμβαλλόμενου. Επιπροσθέτως, για το ποσό που υπολείπεται της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού των αυτοαπασχολουμένων (586,08-500=86,08 ευρώ), ο ασφαλισμένος καταβάλλει εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός).

δ. Λογιστής εργάζεται ως μισθωτός σε εταιρεία και παρέχει παράλληλα υπηρεσίες σε άλλη εταιρεία με ΔΠΥ. Ο εν λόγω ασφαλισμένος δεν υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39, αλλά σε αυτή του άρθρου 36 περί πολλαπλής δραστηριότητας.

Επομένως, για τις αποδοχές του από τη μισθωτή εργασία υπολογίζονται εισφορές με βάση το άρθρο 38, για το δε εισόδημά του από την ελεύθερη άσκηση επαγγέλματος (ΔΠΥ) καταβάλλει εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτός).

ε . Ο ίδιος ως άνω ασφαλισμένος που εργάζεται ως μισθωτός σε εταιρεία, λαμβάνει και επιπλέον αποδοχές από την ίδια εταιρεία με ΔΠΥ. Στην περίπτωση αυτή, ομοίως δεν υπάγεται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39, αλλά για το σύνολο του εισοδήματος από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 38. Συνεπώς, επί του εισοδήματος αυτού υπολογίζονται εισφορές μισθωτού και, επομένως, η εταιρεία καταβάλει τις εισφορές εργοδότη που αντιστοιχούν στο σύνολο του εισοδήματος (αποδοχές από μισθωτή εργασία και εισόδημα από ΔΠΥ).