Πέντε πράγματα που οι Ευρωπαίοι μισούν στη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΗΠΑ-ΕΕ

Η Διατλαντική Συμφωνία για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις (TTIP) μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ αναμένεται να καλύψει περισσότερο από το μισό της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς και 800 εκατ. κατοίκους.

Οι συνομιλίες για την TTIP ξεκίνησαν το 2013 κι αναμένεται να ολοκληρωθούν τον ερχόμενο Μάιο στο Μαϊάμι. Κι ο πρόεδρος Ομπάμα θέλει, πριν αφήσει το προεδρικό του γραφείο, να βγει κερδισμένος από αυτήν την ιστορία μετά κι από μια αντίστοιχη εμπορική συμφωνία που έκανε πρόσφατα με άλλες 11 χώρες του Ειρηνικού.

Οι υποστηρικτές της συμφωνίας TTIP υποστηρίζουν ότι θα ανοίξουν νέοι εμπορικοί δρόμοι μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη. Μάλιστα, η Κομισιόν δηλώνει ότι θα αποφέρει κέρδος 545 ευρώ ετησίων για κάθε Ευρωπαίο.

Όμως οι περίπου 3,5 εκατ. άνθρωποι που έχουν ήδη υπογράψει τη φόρμα διαμαρτυρίας για την TTIP, καθώς και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που διαδήλωσαν για αυτόν τον λόγο πριν λίγες μέρες στο Βερολίνο, υψώνουν τη φωνή τους για τους εξής πέντε σημαντικούς λόγους:

1. Μυστικότητα

Οι διαφωνούντες είναι πραγματικά έξαλλοι με τη μυστικότητα γύρω από όλες τις διαβουλεύσεις που αφορούν την TTIP. Και μάλιστα την ώρα που πράγματι κάθε πληροφορία έμεινε κρυφή για χρόνια – πράγμα εντελώς παράξενο καθώς μιλάμε για μια εμπορική συμφωνία.

Και οι δυο πλευρές υποστηρίζουν ότι θέλουν να είναι τα πάντα ξεκάθαρα, αλλά όσοι εναντιώνονται στην TTIP απαντούν ότι χωρίς καμία δημόσια διαβούλευση οι πολίτες δεν θα έχουν κανέναν λόγο στο τελικό αποτέλεσμα μιας κίνηση που τους αφορά άμεσα. Είναι επίσης πολύ εκνευρισμένοι από το γεγονός ότι ενώ οι πολίτες μένουν στο σκοτάδι, οι μεγαλύτερες πολυεθνικές του πλανήτη έχουν ήδη σχεδόν όλες τις λεπτομέρειες της TTIP στα χέρια τους.

Για τον λόγο αυτό το Wikileaks έλαβε ήδη δωρεές ύψους 100.000 δολαρίων μετά τη δημοσίευση μεγάλου μέρους των αρχείων που αφορούν την TTIP.

2. Μεγαλύτερη εξουσία στις πολυεθνικές

Τα ευρωπαϊκά εργατικά συνδικάτα υψώνουν τη φωνή τους κατά της TTIP καθώς θεωρούν ότι θα δοθεί μεγάλη εξουσία στις αμερικανικές επιχειρήσεις.

Η TTIP θα κάνει πολύ ευκολότερο για τις πολυεθνικές να μηνύσουν τις κυβερνήσεις εάν θεωρούν ότι οι νόμοι τους δεν λειτουργούν υπέρ του δικού τους συμφέροντος. Οι επικριτές της συμφωνίας πιστεύουν ότι αυτό θα ανοίξει τον Ασκό του Αιόλου για την ίδια τη δημοκρατία αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, ενώ θα δώσει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να παρακάμψουν πλήρως το δικαστικό σύστημα κάθε χώρας.

Φοβούνται ότι τα μυστικά διαιτητικά δικαστήρια που θα κρίνουν την κάθε υπόθεση θα έχουν μεγαλύτερη εξουσία κι από την ίδια την εκλεγμένη κυβέρνηση και αναφέρουν ως παράδειγμα την υπόθεση της μήνυσης της Philip Morris κατά της κυβέρνησης της Αυστραλίας για το σχέδιο αλλαγής της μορφή σε όλα τα πακέτα τσιγάρων. Αναφέρουν επίσης και μια παρόμοια υπόθεση που αφορά τη δράση της σουηδικής ενεργειακής εταιρείας Vattenfall κατά του γερμανικού κράτους, μετά την απόφασή του να απαλλαγεί από την πυρηνική ενέργεια.

Η ΕΕ υποστηρίζει ότι δεν επιθυμεί να μπουν αυτές οι δράσεις στη συμφωνία και πιέζει τις ΗΠΑ για αλλαγές στον συγκεκριμένο τομέα που θα αφορούν το διεθνές δίκαιο. Αλλά τα πράγματα παραμένουν για το συγκεκριμένο ζήτημα εξαιρετικά θολά.

3. Δημόσιος τομέας

Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν πολύ περισσότερο από τους Αμερικανούς το κοινωνικό τους κράτος. Κι ανησυχούν ότι εάν η συμφωνία προχωρήσει ως έχει, οι αμερικανικές εταιρείες θα πιέσουν για ακόμη περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις. Κι αυτό θα αφορά πλέον ακόμη και πάγιες δημόσιες δομές, όπως είναι η υγεία, η ενέργεια, η εκπαίδευση, οι μεταφορές και το νερό. Η Κομισιόν δηλώνει ότι δεν είναι στις προθέσεις της να συμβεί κάτι τέτοιο, όμως οι ΗΠΑ πιέζουν αφόρητα να μπουν σε αυτές τις αγορές.

4. Υγεία και ασφάλεια

Η συμφωνία επιδιώκει να χαλαρώσει περαιτέρω τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ φέρνοντας πιο κοντά τους κανόνες που ισχύουν και στις δύο αγορές. Για αυτόν τον λόγο πολλοί Ευρωπαίοι ανησυχούν ότι κάτι τέτοιο θα φέρει μεγαλύτερη χαλάρωση στους υγειονομικούς κανόνες για τα διατροφικά προϊόντα και την περιβαλλοντική προστασία, καθώς στις ΗΠΑ είναι πολύ πιο ανεκτικοί.

Οι ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι η TTIP θα αναιρέσει ένα μεγάλο μέρος των κανόνων που ισχύουν για τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και φυτοφάρμακα, και θα άρει τις απαγορεύσεις που αφορούν τη χρήση συγκεκριμένων χημικών στη βιομηχανία καλλυντικών.

5. Θα αλλάξει εντελώς το εργασιακό πεδίο

Τα συνδικάτα υποστηρίζουν ότι η συμφωνία θα οδηγήσει στην απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας στην Ευρώπη, καθώς οι περισσότερες εταιρείες θα επιδιώξουν να μεταφερθούν στις ΗΠΑ επειδή οι εργασιακοί κανόνες είναι πολύ πιο χαλαροί σε σχέση με την Ευρώπη. Επιπλέον, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός θα φέρει πολλά λουκέτα κι απολύσεις.

Η Ευρώπη απαντά ότι περισσότερο εμπόριο σημαίνει περισσότερες θέσεις εργασίας, ακόμη κι αν κάποιες από τις επιχειρήσεις μεταφερθούν.