Πέρα από τις λέξεις η στρατηγική

Του Ευστάθιου Λιακόπουλου*

Οι λέξεις είχαν πάντοτε την σημασία τους ως προς την επικοινωνία, αλλά ενίοτε κυρίως στα συμβατικά κείμενα και στην ουσία. Δεν είναι όμως ο θεμέλιος λίθος. Το πρόβλημα στην ελληνική οικονομία δε διαμορφώθηκε στην εποχή των μνημονίων και η οικονομία της χώρας δεν έπεσε θύμα «ατυχήματος», λόγω των μνημονίων.

Συνηθίζουμε στην «Business Support Services», να λέμε ότι όλοι μας πρέπει να περάσουμε από την κατανόηση στην προσαρμογή και μετέπειτα στην δράση για να προσαρμοστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στα παγκόσμια δεδομένα. Συνήθως στην καθημερινή μας δράση ως σύμβουλοι επιχειρήσεων, αντιμετωπίζουμε τη δυσκολία να υπάρξει από όλους τους φορείς μια επιχείρησης η κατανόηση ότι σε κάποιους τομείς υπήρξαν σφάλματα. Το σφάλμα ως έννοια γεννά την ανασφάλεια και την ανησυχία.

Είναι όμως τελικά τόσο ευεργετικό στην διαπίστωση του. Συνηθίζουμε να λέμε ότι αν δεν έχουν προηγηθεί σφάλματα και η επιχειρηματική μονάδα αντιμετωπίζει προβλήματα, η βιωσιμότητα είναι ακόμα δυσκολότερη έως αδύνατη.

Επομένως το σφάλμα όταν αναγνωρίζεται είναι μάλλον το καίριο σημείο που διαμορφώνει την ελπίδα μέσα από μια προσαρμογή να οδηγηθούμε σε μια βελτιωμένη και βιώσιμη δράση. Όσο πιο γρήγορα αναγνωρίσουμε τα σφάλματα και προβούμε σε κινήσεις διόρθωσης τόσο το καλύτερο.

Κατανόηση – Προσαρμογή – Δράση
Στο πλαίσιο αυτά αισθάνομαι ότι έχουμε ως χώρα υποπέσει σε μια διαδικασία η οποία δε μας οδηγεί με ασφάλεια στην πρόοδο. Εξακολουθούμε να ξιφουλκούμε επί λέξεων και αποδίδουμε μεγαλύτερο μερίδιο σε εξωγενείς παράγοντες, αντί για τα δικά μας σφάλματα.

Επομένως διατρέχουμε τον κίνδυνο να μη δούμε ή να κρύψουμε κάτω από το χαλί την ουσία. Δηλαδή ωσάν να μην έχουμε ως κράτος κατανοήσει τα σφάλματα μας, ώστε να προσαρμοστούμε και να δράσουμε. Η γνωστή λυτρωτική διαδικασία που περιγράψαμε και ανωτέρω, η οποία οδηγεί τελικά στην εξέλιξη.

Εμείς εκτιμούμε ότι πέρα από τους εξωγενείς παράγοντες οι οποίοι πάντοτε επηρεάζουν, η χώρα εφάρμοσε επί δεκαετίες ένα στρεβλό οικονομικό μοντέλο, στηριζόμενο στην κυριαρχία του κράτους στην οικονομία, στην γραφειοκρατία, στο πελατειακό δημόσιο τομέα, στην ενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας, στην εσωτερική κατανάλωση και στα ελλείμματα. Ήταν μια οικονομία κυρίως παροχής υπηρεσιών, δυστυχώς όχι πάντα υψηλού επιπέδου, αρνητική σε επενδύσεις η οποία διάβρωσε τις υπάρχουσες παραγωγικές δυνάμεις χωρίς να προσελκύσει νέες.

Διαισθάνομαι ότι δεν συζητούμε όσο θα έπρεπε πάνω σε αυτό το πεδίο που είναι η ουσία για την κατανόηση της στρέβλωσης που μας οδήγησε στο «ατύχημα», αλλά πάνω στο πρόγραμμα είτε το λένε μνημόνιο, είτε κάπως αλλιώς το οποίο ήρθε μετέπειτα του «ατυχήματος».
Όμως προσαρμογή και δράση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κατανόηση. Πρέπει πρώτα από όλα να συμφωνήσουμε πάνω στις παθογένειες του οικονομικού μας μοντέλου. Εκτιμούμε ότι δεν έχουμε ακόμα σαφείς και κυρίως εθνικές θέσεις πάνω σε αυτό τον τομέα. Μάλλον έχουμε κομματικά χρωματισμένες απόψεις.

Λίγους μήνες πρωθύστερα η χώρα εφάρμοζε ένα πρόγραμμα προσαρμογής ονομαζόμενο ως μνημόνιο και σήμερα διαπραγματευόμαστε ένα νέο πρόγραμμα ή μια μεταβατική περίοδο. Αυτό είναι προφανώς ένα πολύ σημαντικό θέμα που όμως έχει να κάνει με τη στρατηγική της οικονομίας. Σαν να συζητάμε επί της διαδικασίας χωρίς να συζητάμε επί της ουσίας που είναι ποια είναι η στρατηγική για την ελληνική οικονομία.

Πρέπει να προσέξουμε μήπως έχει μετατοπιστεί η εστία του ενδιαφέροντος μας απευθείας στην προσαρμογή προτού προηγηθεί η κατανόηση. Προφανώς η κατανόηση πρέπει να προηγηθεί της προσαρμογής. Το ζητούμενο για όλους και πολύ περισσότερο για εμάς τους πολίτες που κατά κόρο υφιστάμεθα τις συνέπειες εμπεριέχεται σε μια πολύ απλή, αλλά δομική φράση:

Ποιο είναι το μοντέλο και η στρατηγική επί της οποίας επιθυμούμε να βαδίσει η ελληνική οικονομία. Αυτό προφανώς συνυπολογίζοντας τις δυνατότητες μας αλλά και την παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Ποια τα πλεονεκτήματα μας; Ποια τα μειονεκτήματα μας; Ποιες οι προσαρμογές που πρέπει να γίνουν; Με ποιο τρόπο; Σε ποιο βάθος χρόνου και με ποιες συνέπειές αλλά και προοπτικές;

Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα έχει να κάνει με την μετάβαση από την κατανόηση στην προσαρμογή της χώρας για να μπορέσουμε να δράσουμε στα νέα δεδομένα. Επίσης είναι ο μόνος τρόπος για να υπάρξει αποδοχή στη δράση.

Χωρίς αποδοχή στη δράση, τελικώς δε μπορεί να εφαρμοστεί κανένα πρόγραμμα όπως αποδείχθηκε.

Ως άποψη λοιπόν θα θέλαμε να επισημάνουμε την αλλαγή της εστίασης του ενδιαφέροντος από τις λέξεις στην στρατηγική, στην οποία ως έθνος πρέπει να καταλήξουμε.

Αυτή η οριστικοποίηση θα διαμορφώσει κλίμα συνοχής, αποδοχής και υπομονής, απαραίτητο για κάθε οικονομική εξέλιξη και πρόοδο.

* Ο κ. Λιακόπουλος είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων και ιδιοκτήτης της Business Support Services