Πέρασε ο προϋπολογισμός του 2020 από την Κομισιόν – Έρχονται νέα μέτρα για το χρέος
Στο συμπέρασμα ότι το προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2020 της Ελλάδας είναι “συμβατό” με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης κατέληξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία υιοθέτησε σήμερα τις γνώμες για τα προσχέδια των προϋπολογισμών όλων των κρατών μελών της ευρωζώνης. Εκτός από την Ελλάδα, με τους κανόνες της ΕΕ για το έλλειμμα και το χρέος συμμορφώνονται πλήρως οι προϋπολογισμοί της Γερμανίας, της Ιρλανδίας, της Κύπρου, της Λιθουανίας, του Λουξεμβούργου, της Μάλτας, της Ολλανδίας και της Αυστρίας.
Επιπλέον, σήμερα η Επιτροπή ενέκρινε επίσης την τέταρτη έκθεση για την Ελλάδα στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Η δημοσίευση της έκθεσης έρχεται σε συνέχεια της τέταρτης μεταμνημονιακής αποστολής των θεσμών στην Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε από τις 23 έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2019.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι ο προϋπολογισμός για το 2020 της Ελλάδας “ανταποκρίνεται στον συμφωνηθέντα στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος του 3,5% του ΑΕΠ με τρόπο φιλικό προς την ανάπτυξη” και ότι “η κυβέρνηση έχει αναλάβει συνολικά τις απαραίτητες δράσεις για την επίτευξη των ειδικών μεταρρυθμιστικών της δεσμεύσεων για τα μέσα του 2019, στο πλαίσιο της προώθησης ενός ευρύτερου προγράμματος μεταρρυθμίσεων”. “Οι περαιτέρω δράσεις θα είναι ζωτικής σημασίας για την ολοκλήρωση και, όπου είναι απαραίτητο, την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων”, επισημαίνει η Επιτροπή.
Τα συμπεράσματα της έκθεσης της Επιτροπής θα συζητηθούν στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου 2019, στη βάση των οποίων θα εξεταστεί και η ενεργοποίηση της επόμενης δέσμης μέτρων ελάφρυνσης του χρέους με την επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα (ANFA και SMP).
Θετικά λόγια από Μοσκοβισί και Ντομπρόβσκις
«Ενθαρρυντική και θετική» χαρακτήρισε την έκθεση για την Ελλάδα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για το ευρώ, Βάλντις Ντομπρόβσκις. «Πολλοί θυμόμαστε ακόμα την κρίση χρέους του 2015 και σήμερα είμαι ιδιαίτερα ευχαριστημένος που δημοσιεύουμε μια ενθαρρυντική και θετική έκθεση για την Ελλάδα», επισήμανε ο Β. Ντομπρόβσκις, προσθέτοντας ότι το Eurogroup θα συζητήσει το Δεκέμβριο την έκθεση και την ενεργοποίηση της επόμενης δέσμης των μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Όπως είπε, η Ελλάδα για έκτο συνεχόμενο έτος θα ξεπεράσει το στόχο για το πλεόνασμα και αναμένεται να εκπληρώσει το στόχο και το 2020.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στους κεφαλαιακούς ελέγχους που έχουν σταδιακά καταργηθεί, ενώ τόνισε ότι η κυβέρνηση έχει κάνει «σημαντικά βήματα» για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση των τραπεζών προκειμένου να μπορούν να δίνουν πιστώσεις σε επιχειρήσεις και πρόσωπα. Σημείωσε, δε, ότι έχει ενισχυθεί το επιχειρηματικό περιβάλλον και οι δράσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις της για το 2019, εκφράζοντας την ελπίδα να συνεχιστούν προς την ολοκλήρωση της «φιλόδοξης ατζέντας» της.
Από την πλευρά του και ο επίτροπος Οικονομικών, Πιερ Μοσκοβισί εξέφρασε την ικανοποίησή του για τα «θετικά» συμπεράσματα της έκθεσης, στη βάση των οποίων θα κριθεί και η καταβολή στην Ελλάδα περαιτέρω κεφαλαίων, των κερδών των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα. «Η νέα ελληνική κυβέρνηση έκανε τα απαραίτητα προκειμένου να επιτύχει όλες τις δεσμεύσεις της για τα μέσα του 2019», είπε, σημειώνοντας επίσης, και την εποικοδομητική συνεργασία των ελληνικών αρχών με τους θεσμούς. Ο ίδιος αξιολόγησε ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα προχώρησαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις που θα έχουν «θετικό» αντίκτυπο στις «επενδύσεις και στην ανάπτυξη».
Τέλος, και ο Π. Μοσκοβισί υπενθύμισε το δρόμο που έχει διανύσει η Ελλάδα από το 2015, εκφράζοντας, ωστόσο, την επιθυμία να είχε κάνει «περισσότερα» η Επιτροπή για τη χώρα, προκειμένου να έχουν αποφευχθεί κάποια «μέτρα του Eurogroup». Παρόλα αυτά, είπε πως η Επιτροπή θα πρέπει να είναι «περήφανη» για το έργο της καθώς αποφεύχθηκε το Grexit, κάτι που αποτελούσε «πολιτική στάση» της Επιτροπής Γιούνκερ η οποία όπως είπε στάθηκε στη «σωστή πλευρά της ιστορίας», προκειμένου «να παραμείνει η Ελλάδα στην καρδιά της ευρωζώνης και να διατηρηθεί η ακεραιότητα της ευρωζώνης». «Αυτό ήταν από τα βασικά επιτεύγματα αυτής της Επιτροπής», υπογράμμισε και χαρακτήρισε «θετικό» το τελικό αποτέλεσμα, αφού «όλα τώρα βαίνουν στη σωστή κατεύθυνση» προς «μεγαλύτερη ανάπτυξη» και «περισσότερες θέσεις εργασίας» προς όφελος του ελληνικού λαού.
Ξεκάθαρη θέση για μείωση των πλεονασμάτων
Την άποψη ότι μια «ξεκάθαρη τάση» για τη βελτίωση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους θα μπορούσε να «αντικατοπτριστεί» στη μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων εξέφρασε ο Βάλντις Ντομπρόβσκις. Ερωτηθείς σχετικά με το κατά πόσο η θετική έκθεση της Επιτροπής θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του στόχου 3,5%, ο Β. Ντομπρόφσκις υπενθύμισε ότι η Ελλάδα ξεπερνάει για πέμπτη συνεχή χρονιά τον στόχο της, κάτι που όπως είπε «ανοίγει το δρόμο» για την καταβολή των κερδών των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα, ANFA και SMP. Αναφέρθηκε επίσης στην πρόθεση της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει μέρος των κεφαλαίων αυτών για επενδύσεις και όχι για την αποπληρωμή του χρέους, για το οποίο, όμως, η τελική απόφαση ανήκει στους πιστωτές.
Αναφερόμενος στην περίοδο μετά το 2020, εξήγησε πως ο βασικός λόγος για τον οποίο η Ελλάδα έχει δεσμευτεί σε συγκεκριμένους στόχους είναι ότι έχει «κατά πολύ» το μεγαλύτερο λόγο χρέους/ΑΕΠ, «κοντά στο 180%». Ως εκ τούτου, σημείωσε, θα πρέπει να μειωθεί σε επίπεδα που επιφυλάσσουν «λιγότερους κινδύνους» για την ελληνική οικονομία. «Το επίπεδο του δημόσιου χρέους δεν δίνει πολλά περιθώρια για λάθη πολιτικής. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Αλλά οι στόχοι στηρίζονται σε μια ανάλυση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και αν δούμε ξεκάθαρες θετικές τάσεις, φαντάζομαι ότι αυτές θα αντικατοπτριστούν και στους στόχους», κατέληξε ο Β. Ντομπρόβσκις.
Οι προκλήσεις για τις τράπεζες παραμένουν
Την πρόοδο των ελληνικών τραπεζών στα θέματα ρευστότητας και ανάκτησης της πρόσβασης στις αγορές καταγράφει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σημειώνοντας ωστόσο ότι οι προκλήσεις παραμένουν.
Οι τράπεζες παραμένουν αντιμέτωπες με μεγάλο ύψος κόκκινων δανείων, ενώ παραμένουν και άλλες προκλήσεις, όπως η εύθραυστη κερδοφορία και η ισχυρή διασύνδεση με το Δημόσιο.
Ειδικότερα για τα κόκκινα δάνεια, τονίζει ότι ενώ επιταχύνεται ο ρυθμός μείωσής τους, τα επίπεδα NPLs παραμένουν υπερβολικά υψηλά. Οι τράπεζες έχουν θέσει στόχο να τα μειώσουν στα 26 δισ. ή στο 19,2% του συνολικού χαρτοφυλακίου χορηγήσεων ως τα τέλη του 2021. Ως εκ τούτου, θα χρειαστούν πρόσθετες προσπάθειες και από τις τράπεζες αλλά και από τις ελληνικές αρχές: Οι τράπεζες θα πρέπει να επιταχύνουν τις οργανικές μειώσεις και να ενισχύσουν τις προσπάθειες να αντιμετωπίσουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, ενώ η Αθήνα θα πρέπει να διασφαλίσει ότι το νομικό πλαίσιο και το δικαστικό σύστημα μπορούν να παράσχουν επαρκή στήριξη.
Συστημικές πρωτοβουλίες όπως το σχήμα Ηρακλής, μπορούν να βοηθήσουν στο ξεκαθάρισμα των τραπεζικών ισολογισμών, υπογραμμίζει η Κομισιόν, τονίζοντας ότι δεν συνιστά κρατική βοήθεια υπό την έννοια του Αρθρου 107.
Η πρόσφατη βελτίωση στις συνθήκες χρηματοδότησης του ελληνικού Δημοσίου παρέχει στις τράπεζες μια ευκαιρία να πετύχουν σχετικά χαμηλό τίμημα στις κρατικές εγγυήσεις ενώ οι ελληνικές αρχές ενδέχεται να εξετάσουν πρόσθετα μέτρα για να στηρίξουν περαιτέρω τις τράπεζες. Ωστόσο, η τιμή των εγγυήσεων ενδέχεται να αυξηθεί μελλοντικά σε περίπτωση αρνητικού κλίματος στις αγορές για την Ελλάδα. Η επιτυχία του σχήματος θα κριθεί από τα κεφαλαιακά κέρδη, τις δαπάνες που σχετίζονται με τις εγγυήσεις και τις ζημιές από την πώληση των τίτλων σε επενδυτές.
Οι ελληνικές αρχές εργάζονται σε μια σειρά πρωτοβουλιών για την ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου για τα NPLs αν και υπάρχει περιθώριο επιτάχυνσης του ρυθμού υλοποίησης, τονίζει η Κομισιόν. Ειδικότερα σημειώνει:
Ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί: Παρά την πρόοδο στο πρώτο εξάμηνο του 2019, η πλειοψηφία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών συνεχίζει να ακυρώνεται, να αναστέλλεται ή να αποτυγχάνει λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος και τα περισσότερα στοιχεία καταλήγουν ξανά στις τράπεζες. Η Αθήνα εξετάζει ήδη τις διαδικασίες που οδηγούν σε ακυρώσεις και αναβολές, ώστε να προτείνει σύντομα τα απαραίτητα μέτρα.
Δικαστήρια: Η Κομισιόν σημειώνει ότι ο στόχος μείωσης του αριθμού των υποθέσεων πτωχευτικού δικαίου για ιδιώτες που περιμένει στα δικαστήρια δεν έχει επιτευχθεί. Είναι κρίσιμο οι ελληνικές αρχές να ενισχύσουν τις δυνατότητες εκδίκασης των υποθέσεων για να επιτευχθεί ο στόχος ως τα τέλη του 2021. Η Κομισιόν έχει ζητήσει από την Αθήνα να παρουσιάσει επαρκή μέτρα που θα διασφαλίζουν την επίτευξη του στόχου.
Προστασία πρώτης κατοικίας: Οι ελληνικές αρχές έχουν προχωρήσει σε αλλαγές στο πλαίσιο και την ηλεκτρονική πλατφόρμα αιτήσεων. Σχεδιάζουν να παρατείνουν τη ρύθμιση κατά τέσσερις μήνες, ως τα τέλη Απριλίου του 2020. Ενώ μια τεχνική παράταση θα βοηθήσει να αυξηθεί ο αριθμός των ρυθμίσεων από τα τρέχοντα χαμηλά επίπεδα, επιβραδύνεται η προσπάθεια ομαλοποίησης της κουλτούρας πληρωμών.
Πτωχευτικό δίκαιο: Η Αθήνα έχει επίσης δεσμευτεί να επιταχύνει την εναρμόνιση του πτωχευτικού πλαισίου. Απαιτείται ένα συνεκτικό και ενοποιημένο πλαίσιο με την Αθήνα να έχει καταρτίσει ένα προσχέδιο ως βάση για νέο πλαίσιο ως τα τέλη Απριλίου του 2020, που θέτει τις βασικές αρχές της μεταρρύθμισης.
Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας: Υπάρχει πρόοδος στην υλοποίηση του αναθεωρημένου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας αλλά η Αθήνα είναι πίσω στον σχεδιασμό.
Προστασία τραπεζικών στελεχών: Κατατέθηκε σχετική τροπολογία που αντιμετωπίζει τις υποθέσεις εναντίον τραπεζικών στελεχών που εμπλέκονται σε ρυθμίσεις δανείων και παρέχει ασυλία έναντι μελλοντικών αναδιαρθρώσεων. Η επίπτωση στο ελληνικό νομικό πλαίσιο παρακολουθείται στα πλαίσια της ενισχυμένης εποπτείας.
Κρατικές εγγυήσεις: Το Σεπτέμβριο του 2019, το ύψος των κρατικών εγγυήσεων στα δάνεια παρέμενε σε υψηλά επίπεδα και αυξανόταν. Οι ελληνικές αρχές έχουν παρουσιάσει ένα επταετές σχέδιο πληρωμών για την εκκαθάριση δανείων ύψους 2 δισ. με εγγύηση δημοσίου. Απαιτείται ενίσχυση της συνεργασίας με τις τράπεζες και ενίσχυση των δυνατοτήτων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τόσο σε ανθρώπινους πόρους όσο και σε υποδομές πληροφορικής. Ειδικότερα, το τμήμα του ΓΛΚ που ασχολείται με τις κρατικές εγγυήσεις, στο οποίο εργάζονται 10 υπάλληλοι, αναμένεται να προχωρήσει στην πρόσληψη ακόμη 10 υπαλλήλων ως το τέλος του 2020, αναμένεται να ενισχυθεί με 12 ακόμη μόνιμους υπαλλήλους το 2022 και με 12 ακόμη το 2023.
