Πετρέλαιο: Οι καταλύτες για τη διατηρησιμότητα της ανόδου
Μπροστά σε προκλήσεις βρίσκονται οι εταιρείες πετρελαιοειδών και το 2021, αν και η άνοδος των τιμών αλλάζει κατά τι τα δεδομένα, σε συνέχεια μιας χρονιάς με ιστορικές απώλειες στον κλάδο λόγω της πανδημίας και της κατάρρευσης των τιμών από τη διακοπή της οικονομικής δραστηριότητας.
Ειδικά στη χώρα μας η πανδημία έφερε πτώση της ζήτησης πετρελαιοειδών το 2020, της τάξης του 8,5%, με διψήφια πτώση στα καύσιμα κίνησης, 17% στις βενζίνες και 10% στο πετρέλαιο κίνησης. Η αύξηση που σημειώθηκε στο πετρέλαιο θέρμανσης, της τάξης του 15%, περιόρισε την πτώση στο σύνολο της αγοράς. Αν και οι διακυμάνσεις που παρατηρούνται διεθνώς αργούν να εμφανιστούν στην εγχώρια αγορά ενώ κι όταν αυτό συμβεί θα πρέπει να συνυπολογιστεί στην τιμή της αντλίας η φορολογία – γύρω στο 65% της τιμής του προϊόντος – έχουν ενδιαφέρον οι διεθνείς εξελίξεις.
Εξάλλου, το 2021 συνεχίζεται η άνοδος που είχε την αφετηρία της στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου. Χθες οι διεθνείς τιμές έκλεισαν σε υψηλό 13 μηνών αν και τα στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης για τα αποθέματα αργού της χώρας έδειξαν εκτίναξη λόγω της μεγάλης πτώσης στη δραστηριότητα των διυλιστηρίων.
Ήδη από τις αρχές του Φεβρουαρίου οι τιμές του brent κινούνται πάνω από τα 60 δολάρια ανά βαρέλι, για πρώτη φορά μετά την έναρξη της πανδημίας Covid-19, στις αρχές του περασμένου έτους. Από τις αρχές του Νοεμβρίου του 2020 η άνοδος ξεπερνά το 60% ενώ παράλληλη πορεία ακολούθησε και η τιμή του αργού πετρελαίου West Texas Intermediate (WTI) που αποτελεί τιμή αναφοράς για τις ΗΠΑ, χωρίς, ωστόσο, να επιτύχει ανάλογη αύξηση. Όπως υπενθυμίζουν οι αναλυτές της Alpha Bank στην εβδομαδιαία ανασκόπηση, η τιμή του συγκεκριμένου τύπου πετρελαίου ανέκαμψε στη διάρκεια του 2020 από το χαμηλό επίπεδο που είχε υποχωρήσει, τον περασμένο Απρίλιο, εξαιτίας της έλλειψης αποθηκευτικών χώρων, καθώς η εξάπλωση της νόσου Covid-19 είχε αρχίσει να περιορίζει σε σημαντικό βαθμό τη ζήτηση (https://www.fortunegreece.com/article/fortune–reportaz–ikonomia–sto–relanti–me–tzampa–petreleo/).
Η κίνηση της Σαουδικής Αραβίας
Η Σαουδική Αραβία εξέπληξε την αγορά πετρελαίου, στις αρχές Ιανουαρίου 2021, όταν, μετά από σειρά έντονων διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία και άλλους παραγωγούς πετρελαίου, ανακοίνωσε ότι θα μειώσει εθελοντικά, τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο, την ημερήσια παραγωγή της κατά ένα εκατ. βαρέλια. Αντίθετα, η πλειονότητα των παραγωγών της διευρυμένης ομάδας παραγωγών πετρελαίου (OPEC+) αποφάσισε να διατηρήσει τα τρέχοντα επίπεδα παραγωγής, με εξαίρεση την Ρωσία και το Καζακστάν που ανακοίνωσαν οριακή αύξηση της παραγωγή τους κατά 75.000 βαρέλια ημερησίως τόσο το Φεβρουάριο, όσο και τον Μάρτιο. Η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας, παρότι εστιάζει στην ανάγκη οικονομικής ανακούφισης των κρατών-μελών της ομάδας OPEC+ που έχουν πληγεί από την πανδημική κρίση, σύμφωνα με τους αναλυτές της Alpha Bank, ενδεχομένως να υποδηλώνει την επιθυμία για επιστροφή στο ρόλο του βασικού παραγωγού για τον καθορισμό της τιμής, τον οποίο διατηρούσε στη δεκαετία του 1980. Σε αυτό το σενάριο, οι υπόλοιπες χώρες της ομάδας OPEC+ θα αυξάνουν ή θα διατηρούν σταθερούς τους ημερήσιους ρυθμούς παραγωγής πετρελαίου, ενώ η Σαουδική Αραβία θα μειώνει την παραγωγή της, προκειμένου να διατηρήσει ένα κατώτατο όριο στις τιμές του πετρελαίου.
Άλλοι παράγοντες που δίνουν ώθηση στις τιμές
Η κίνηση της Σαουδικής Αραβίας για εθελοντική μείωση της παραγωγής της επέδρασε θετικά στην αγορά πετρελαίου που ευνοείται και από άλλους παράγοντες. Η αυξημένη πιθανότητα να εγκριθεί στις ΗΠΑ ένα δεύτερο δημοσιονομικό πακέτο ύψους 1,9 δισ. δολαρίων, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα αύξησαν τις ελπίδες των συμμετεχόντων στις αγορές για υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης το 2021. Παράλληλα, η επιβράδυνση του αριθμού των νέων κρουσμάτων της νόσου Covid-19 στην Κίνα μείωσε, μερικώς, τις ανησυχίες για το ενδεχόμενο περιορισμού της ζήτησης πετρελαίου. Στην άνοδο των τιμών συνέβαλε, επίσης, το γεγονός ότι ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ σχεδιάζει να ενισχύσει τους περιορισμούς στο Ιράν για τη χρήση πυρηνικών όπλων και να μην άρει άμεσα τις ισχύουσες κυρώσεις. Επιπρόσθετα, θετική είναι η επίδραση από την αύξηση της κατανάλωσης καυσίμων. Παρότι η ζήτηση για καύσιμα από τις αεροπορικές εταιρείες έχει καταγράψει δραματική πτώση, η ζήτηση έχει αυξηθεί σε άλλους τομείς, όπως του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Η βιωσιμότητα της ανόδου των τιμών
Η αγορά πετρελαίου παραμένει εύθραυστη, σύμφωνα με τους αναλυτές, καθώς τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας επηρεάζουν, σε σημαντικό βαθμό, τη βραχυπρόθεσμη ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης. Στην Ευρώπη, οι αυστηροί περιορισμοί στην κινητικότητα και η αργή διάθεση των εμβολίων μεταθέτουν την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη και, κατά συνέπεια, την άνοδο της ζήτησης για το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση Oil Market Report – February 2021 του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου αναμένεται ότι θα αυξηθεί κατά 5,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, το 2021 και θα ανέλθει στα 96,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, καλύπτοντας περίπου το 60% του όγκου που χάθηκε εξαιτίας της πανδημίας, το 2020.
Περιοριστικά στην άνοδο των τιμών μπορεί δυνητικά να λειτουργήσει η αύξηση της παραγωγής από εταιρείες σχιστολιθικού πετρελαίου, οι οποίες ωστόσο δεν είναι έτοιμες για αύξηση της παραγωγής τους, σε σημαντικό βαθμό. Άλλωστε, το 2020, σύμφωνα με την μελέτη της Alpha Bank, 46 εταιρείες έρευνας και παραγωγής στη Βόρεια Αμερική κήρυξαν πτώχευση, (Energy Bankruptcy Reports and Surveys, Haynes και Boone), ενώ άλλες συγχωνεύτηκαν προκειμένου να μειώσουν το χρέος τους. Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ έφτασε στα 13 εκατ. βαρέλια ημερησίως, στα τέλη του 2019, ενώ σήμερα είναι περίπου στα 11 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), αναμένεται ότι η προσφορά αργού πετρελαίου στις ΗΠΑ θα διατηρηθεί σε γενικές γραμμές σταθερή, το 2021. περί τα 11,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
