Ποια είναι η θέση της γυναίκας στην κοινωνία και το επιχειρείν

Τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και το επιχειρείν, καταγράφουν μελέτες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες εβδομάδες, φιλοδοξώντας να αποτελέσουν μια έγκυρη πηγή δεδομένων για την αντιμετώπιση πολλαπλών διαχρονικών προκλήσεων στον συγκεκριμένο τομέα. Μελέτες οι οποίες δυστυχώς βλέπουν το φως της δημοσιότητας σε μια εποχή που την ελληνική κοινωνία συγκλονίζει μεγάλος αριθμός γυναικοκτονιών που επισκιάζουν τα θετικά βήματα προόδου τα οποία έχουν γίνει στον τομέα της ενίσχυσης της θέσης της γυναίκας, έγκυρα στοιχεία για τις προκλήσεις που χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε.

Ένα φαινόμενο, που όπως ανέφερε η πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου Μελετών Πολιτικής για το Φύλο και την Ισότητα (ΚΕΜΕΦΙ), βουλευτής ΝΔ Α’ Αθηνών, Όλγα Κεφαλογιάννη, εντείνεται διαρκώς, σοκάρει, αλλά κυρίως μας επιβάλλει να δράσουμε άμεσα και αποτελεσματικά. Απέναντι σε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα που διαμορφώνεται και τις πολλαπλές προκλήσεις που υπάρχουν γίνεται περισσότερο αναγκαία από ποτέ η δημιουργία ενός πεδίου παρεμβάσεων, για να κινητοποιηθούν δυνάμεις προς την κατεύθυνση επίτευξης της ισότητας των φύλων και της κοινωνικής ισότητας συνολικά, προσέθεσε η κυρία Κεφαλογιάννη, στη διάρκεια της παρουσίαση των αποτελεσμάτων του ερευνητικού προγράμματος, με θέμα «Η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία», που πραγματοποιήθηκε από ΚΕΜΕΦΙ σε συνεργασία με την MRB Hellas και την υποστήριξη της Eurolife FFH.

Σημαντικά βήματα, αλλά χρειάζεται πολύς δρόμος για την πραγματική ισότητα

Τα βασικά συμπεράσματα της συγκεκριμένης μελέτης του ΚΕΦΕΜΙ -που δημιουργήθηκε με το όραμα να προωθήσει τη γνώση και τον προβληματισμό για τα μεγάλα ζητήματα του φύλου και της ισότητας τόσο ξεχωριστά όσο και στις σύνθετες και πολυεπίπεδες αλληλεπιδράσεις τους- αναδεικνύουν τον πολυσύνθετο και απαιτητικό ρόλο της γυναίκας, ενώ αναγνωρίζεται ομόφωνα πως τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει αρκετά βήματα προόδου σχετικά με τη θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία. Ωστόσο, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης που έγινε και με προσωπικές συνεντεύξεις, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία, η θέση ισχύος που κατέχει το ανδρικό φύλο αντανακλά τις προκαταλήψεις και τις ανισότητες που βιώνει το γυναικείο κοινό. Οι γυναίκες αισθάνονται πως πρέπει να διανύσουν ακόμα πολύ δρόμο ώστε να κατακτηθεί η πραγματική ισότητα. Κάτι τέτοιο εντοπίζεται και στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, με την πολιτική εξουσία στην Ελλάδα να παραμένει κυρίαρχα ανδρική. Καταγράφεται μειωμένη παρουσία των γυναικών τόσο στα ψηφοδέλτια, όσο και στις δομές λήψης πολιτικών αποφάσεων. Θετικά αντιλαμβάνεται, ωστόσο, η πλειοψηφία της κοινής γνώμης το γεγονός ότι μια γυναίκα κατέχει το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας (85,4%). Σε αντίστοιχα πλειοψηφικά ποσοστά επίσης, οι πολίτες δηλώνουν ότι θα ήθελαν να εκλεγεί μια γυναίκα για πρωθυπουργός της χώρας (84,6%).

Ιδιαίτερα έντονο, σύμφωνα με την έρευνα, θεωρεί το πρόβλημα της έμφυλης βίας 1 στις 2 γυναίκες (46%), δηλαδή της βίας εναντίον των γυναικών, ενώ 10,7% των γυναικών δηλώνουν ότι οι ίδιες έχουν υπάρξει θύματα έμφυλης βίας και 10,3% έχουν βιώσει βία στο στενό περιβάλλον. Ένα άλλο σημαντικό θέμα αποτελεί η παρενόχληση στον χώρο εργασίας, η οποία συχνά αποσιωπάται υπό τον φόβο της κοινωνικής κατακραυγής. Το 12,2% των εργαζόμενων γυναικών έχουν παρατηρήσει περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης εσωτερικά στην εργασία τους κατά των γυναικών.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το συμπέρασμα ότι η μέση Ελληνίδα φαίνεται να προσπαθεί να «ξεφύγει» από τις δυσκολίες και στερεότυπα σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνίας, ενώ την ίδια στιγμή οι «ισχυρές» γυναίκες καλούνται να «σπάσουν» τη «γυάλινη οροφή» (μέχρι πού μπορεί μια γυναίκα να φτάσει).

Τα εμπόδια στον επαγγελματικό βίο

Ένα πιο εξειδικευμένο ζήτημα, η αναζήτηση επαγγελματικών ευκαιριών, βρίσκεται στο επίκεντρο έρευνας της Mastercard και του Women On Top, που φιλοδοξεί να αναδείξει τις συγκεκριμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες κατά την είσοδό τους στην αγορά εργασίας και ταυτόχρονα να προτείνει λύσεις. Ειδικότερα από έρευνα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Live A Legacy για την ενδυνάμωση των γυναικών στο επαγγελματικό περιβάλλον, με τη συνεργασία της Focus Bari, προκύπτει ότι μόλις το 18% των συμμετεχουσών πιστεύουν ότι οι γυναίκες σήμερα έχουν ισότιμη αντιμετώπιση με τους άνδρες στην αγορά εργασίας. Το 45% των νέων γυναικών θεωρούν ότι, λόγω του φύλου τους, δεν έχουν τις ίδιες επαγγελματικές ευκαιρίες με τους άντρες, ακόμα και όταν διαθέτουν αντίστοιχες ικανότητες.

Όσον αφορά στα πιο σημαντικά εμπόδια και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες κατά την ένταξή τους στον επαγγελματικό στίβο, οι συμμετέχουσες ανέφεραν αυθόρμητα ως βασικότερα τα χαμηλά εισοδήματα (37%), τις «τοξικές» συμπεριφορές (26%), το ανελαστικό ωράριο (21%), την έλλειψη ευκαιριών (13%), καθώς και τον σεξισµό (12%). Το ποσοστό των γυναικών από την περιφέρεια που αναφέρουν ως πρόκληση τα «τοξικά» περιβάλλοντα εργασίας είναι σημαντικά υψηλότερο. Αναφερόμενες στο στάδιο της καριέρας τους, κατά το οποίο αντιμετωπίζουν τα περισσότερα εμπόδια, οι περισσότερες συμμετέχουσες απάντησαν ότι οι πιο έντονες δυσκολίες ανακύπτουν στη φάση δημιουργίας οικογένειας (72%), ενώ ακολουθούν, κατά σειρά προτεραιότητας, η περίπτωση επιδίωξης επαγγελματικής ανέλιξης (47%) και το αίτημα αύξησης ή προαγωγής (32%).

Ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζει το γεγονός ότι οι 5 στις 10 νέες γυναίκες έχουν αντιμετωπίσει διακριτικές συμπεριφορές στο εργασιακό τους περιβάλλον, με πιο συχνές από αυτές να αναδεικνύονται το mansplaining και το bullying, οι άμεσες και έμμεσες διακρίσεις υπέρ των ανδρών, αλλά και η απόρριψη εξαιτίας εγκυμοσύνης ή μητρότητας.

Προτάσεις για την ενδυνάμωση των γυναικών στον επαγγελματικό στίβο

Από τα ευρήματα της έρευνας αυτής, αλλά και από τη εμπειρία ετών της ομάδας του Live A Legacy στην ενδυνάμωση των γυναικών στο εργασιακό περιβάλλον, αναδεικνύονται µια σειρά από προτάσεις με στόχο την προώθηση της ισότητας στην αγορά εργασίας. Απαιτείται, κατ’ αρχάς, σταδιακή ανάπτυξη των δεξιοτήτων που καλούνται να επιστρατεύσουν οι νέες γυναίκες, στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, παράλληλα με την απόκτηση των τεχνικών τους δεξιοτήτων. Στη συνέχεια, οι γνώσεις και οι δεξιότητες αυτές πρέπει να εφαρμόζονται συστηματικά, ώστε να αφομοιώνονται και να καλλιεργούνται. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω προγραμμάτων πρακτικής άσκησης, mentoring και δικτύωσης, που θα επιτρέψουν στις νέες γυναίκες να αποκτήσουν πρακτική εμπειρία στον χώρο της εργασίας, να δικτυωθούν, να εμπνευστούν από καταξιωµένες επαγγελματίεç και να αποκτήσουν πρόσβαση σε βιωμένες εμπειρίες και μαθήματα ζωής. Ωστόσο, η ισοτιμία στην αγορά εργασίας δεν πρέπει να αποτελεί προσπάθεια και επιδίωξη µόνο των ίδιων των γυναικών. Απαιτείται επιμόρφωση συνολικά των εργαζομένων και των στελεχών σε θέματα ισότητας, εισαγωγή συστημάτων παρακολούθησης και λογοδοσίας σε σχέση µε την πρόοδο που σημειώνει µια επιχείρηση στα θέματα αυτά και δημόσια δέσμευση των οργανισμών, προκειμένου να επιτευχθεί μια ευρύτερη αλλαγή.

Καθοριστική η παρουσία γυναικών σε όλες τις βαθμίδες του επιχειρείν

Εκτός όμως από τις μελέτες που καταγράφουν με επιστημονικό τρόπο σημαντικά συμπεράσματα και οι προσωπικές καταγραφές του καθενός στον τομέα εργασίας του, έχουν την σημασία τους. Παρακολουθώντας το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό ρεπορτάζ τα τελευταία χρόνια, αισιόδοξο μήνυμα αποτελεί το γεγονός ότι ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός γυναικών βρίσκεται πλέον ανάμεσα στα διοικητικά στελέχη του κλάδου. Επίσης όμως και στις μεσαίες βαθμίδες, που αποτελούν προϋπόθεση για άνοδο στην ιεραρχία, ο αριθμός των γυναικών αυξάνεται με σταθερούς ρυθμούς. Κάτι που στις ελληνικές τράπεζες και ευρύτερα στις εταιρείες του χρηματοοικονομικού τομέα δεν γίνεται τυχαία αλλά με την εφαρμογή συγκεκριμένων προγραμμάτων και δράσεων που εφαρμόζουν τα τελευταία χρόνια και βασίζεται σε διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και στηρίζεται από τις διοικήσεις των χρηματοπιστωτικών αυτών οργανισμών. Στο πλαίσιο αυτό στα διοικητικά συμβούλια τραπεζών και επιχειρήσεων, στις ομάδες διοίκησης, σε εκτελεστικές επιτροπές λήψης αποφάσεων βρίσκονται γυναίκες που έχοντας διανύσει όλη την ιεραρχία για να φτάσουν στο σημείο αυτό, σε συνεργασία με τους συναδέλφους τους, συμβάλουν καθοριστικά στην προσπάθεια των επιχειρήσεων να οδηγήσουν για μια ακόμη φορά την ελληνική οικονομία στην επιτυχημένη αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων.