Ποιο είναι το «άπιαστο χρυσό» διαβατήριο για τον παγκόσμιο ταξιδιώτη στην εποχή του COVID

της Sophie Mellor

Με τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς για τον COVID-19 να ισχύουν ακόμη από το Τόκιο μέχρι το Κάνσας, η ανισότητα των διαβατηρίων δεν ήταν ποτέ πιο προβληματική για τον παγκόσμιο ταξιδιώτη.

Αυτό, τουλάχιστον, δείχνει ο ετήσιος δείκτης Henley Passport Index, ο οποίος παρακολουθεί την παγκόσμια κινητικότητα των ταξιδιωτών με βάση το διαβατήριο που διαθέτουν. Τα τελευταία 16 χρόνια, οι ειδικοί στον προγραμματισμό κατοικίας και ιθαγένειας παρακολουθούν τις βαθμολογίες «ισχύος διαβατηρίου».

Στην κορυφή της λίστας φέτος βρίσκονται η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη. Και οι δύο χώρες έχουν εξαιρετικά αυστηρούς κανόνες εισόδου για τον COVID που απαγορεύουν σχεδόν σε όλους τους ξένους υπηκόους να εισέλθουν στις χώρες τους. Αλλά οι κάτοχοι αυτών των διαβατηρίων μπορούν να εισέλθουν σε 192 χώρες και εδάφη χωρίς βίζα. Το πληγωμένο από τον πόλεμο Αφγανιστάν βρίσκεται στην τελευταία θέση της κατάταξης. Οι Αφγανοί μπορούν να ταξιδέψουν μόνο σε 26 χώρες χωρίς σφραγίδα θεώρησης.

Ο δείκτης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα δεδομένα της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών. Δείχνει μια πολύ σαφή τάση: Οι χώρες στον Παγκόσμιο Βορρά με «διαβατήρια υψηλής κατάταξης» επιβάλλουν αυστηρότερους ταξιδιωτικούς περιορισμούς για τον COVID-19 σε σύγκριση με χώρες του Παγκόσμιου Νότου με «διαβατήρια χαμηλότερης κατάταξης», που χαλάρωσαν τα σύνορά τους χωρίς να δουν ανταπόδοση.

Αυτή η διαφορά στους περιορισμούς, όπως εκτιμούν τώρα οι ειδικοί, διατηρείται για να περιορίσει την κινητικότητα από τις χώρες του νότου.

Οι χώρες με τη μεγαλύτερη πρόσβαση σε όλο τον κόσμο βρίσκονται στην Ανατολική Ασία, τη Δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, ενώ ακόμη και οι πλήρως εμβολιασμένοι ταξιδιώτες από χώρες του Παγκόσμιου Νότου «παραμένουν αποκλεισμένοι από το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου», σημειώνουν οι ερευνητές.

Η Γερμανία, η οποία βρίσκεται στη δεύτερη θέση μαζί με τη Νότια Κορέα, περιορίζει επί του παρόντος πολίτες από 100 χώρες από το να εισέλθουν στα σύνορά της. Εντωμεταξύ, προς το κάτω μέρος του δείκτη βρίσκεται η Αίγυπτος, στην 97^η θέση. Η Αίγυπτος δεν έχει κανένα ταξιδιωτικό περιορισμό για τους εισερχόμενους επισκέπτες. Οι Αιγύπτιοι, με τη σειρά τους, μπορούν να επισκεφθούν μόνο 51 ξένους προορισμούς. Η Κένυα κατατάσσεται στην 77^η θέση. Επίσης δεν έχει απαγορεύσεις εισόδου. Οι κάτοχοι διαβατηρίου Κένυας μπορούν να επισκεφθούν μόνο 72 χώρες και εδάφη.

Πολλοί ειδικοί σπεύδουν να σημειώσουν ότι οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί που επιβάλλονται από τις πλούσιες χώρες δεν συσχετίζονται πάντα με τα ποσοστά εμβολιασμού ή τα ποσοστά μόλυνσης της χώρας προορισμού.

Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο ενημέρωσε τους ταξιδιωτικούς του περιορισμούς την περασμένη εβδομάδα και αναγνωρίζει τα εμβόλια από τον εγκεκριμένο κατάλογο εμβολίων αλλά μόνο όταν έχουν χορηγηθεί σε επιλεγμένη ομάδα χωρών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, της Νότιας Κορέας ή κάποιας χώρας της ΕΕ, προκαλώντας οργή μεταξύ των ανθρώπων που έχουν κάνει το ίδιο εμβόλιο στη Λατινική Αμερική, την Αφρική και τη Νότια Ασία.

Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί για τον COVID-19 είναι απλώς «νέες προσθήκες στην εργαλειοθήκη των μέσων συγκράτησης της μετανάστευσης που χρησιμοποιούνται από τον Παγκόσμιο Βορρά για τον περιορισμό της κινητικότητας από τον Παγκόσμιο Νότο», λέει ο καθηγητής Mehari Taddele, συνεργάτης στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο του ΟΗΕ για Συγκριτικές Μελέτες Περιφερειακής Ένταξης, σχολιάζοντας την έκθεση.

Άλλοι όπως ο Erol Yayboke, ανώτερος συνεργάτης του μη κερδοσκοπικού οργανισμού έρευνας πολιτικής International Security Program, προβλέπουν μόνιμο αντίκτυπο στην παγκόσμια κινητικότητα. «Η αυξημένη πίεση για κινητικότητα για λόγους επιβίωσης θα αντιμετωπιστεί με εμπόδια στη μετακίνηση που σχετίζονται με την πανδημία που είναι πιθανό να παραμείνουν, τόσο επειδή ο ιός παραμένει όσο και επειδή ο αυξημένος έλεγχος της μετανάστευσης θα είναι δύσκολο για ορισμένους ηγέτες να εγκαταλειφθεί», είπε.

Μια άλλη ανησυχητική πτυχή των παγκόσμιων ταξιδιών είναι οι διακρίσεις μεταξύ των εμβολίων. «Η κατάσταση της υγείας ή του εμβολιασμού σας – μερικές φορές σε συνδυασμό με πρόσθετα διαβατήρια – μπορεί τώρα να είναι ακόμη πιο σημαντική για τα παγκόσμια δικαιώματά σας απ’ ό,τι το κύριο διαβατήριό σας», αναφέρει ο Kevin Bürchler από τον ελβετική εταιρεία συμβουλών υγείας SIP Medical Family Office.