Πλανητική άμυνα σε συναγερμό: Πιθανότητα σύγκρουσης αστεροειδούς με τη Γη το 2032
Για πρώτη φορά στην ιστορία, ενεργοποιήθηκαν οι διεθνείς διαδικασίες πλανητικής άμυνας μετά τον εντοπισμό του αστεροειδούς 2024 YR4, ο οποίος έχει πιθανότητα 1,3% να συγκρουστεί με τη Γη στις 22 Δεκεμβρίου 2032. Ο αστεροειδής, διαμέτρου 100 μέτρων, ανιχνεύθηκε από αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο στη Χιλή στις 27 Δεκεμβρίου 2024 και από τότε βρίσκεται στην κορυφή των καταλόγων επικινδυνότητας που διατηρούν η NASA και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA).
Παρόλο που η πιθανότητα πρόσκρουσης παραμένει χαμηλή – 99% των σεναρίων δείχνουν ότι θα περάσει ασφαλώς από τη Γη – οι ειδικοί υπογραμμίζουν την ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης. «Το πιο πιθανό είναι ότι θα περάσει ακίνδυνα, αλλά απαιτείται περαιτέρω προσοχή με τηλεσκόπια για να επιβεβαιώσουμε την τροχιά του», δήλωσε ο Κόλιν Σνογκράς, καθηγητής πλανητικής αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.
Απειλή τοπικής καταστροφής, αλλά όχι μαζικής εξαφάνισης
Ο αστεροειδής 2024 YR4 έχει καταταχθεί στην κλίμακα Τορίνο με επίπεδο 3, κάτι που σημαίνει ότι απαιτείται προσοχή, καθώς έχει πάνω από 1% πιθανότητα πρόσκρουσης μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η κλίμακα Τορίνο βαθμολογεί τις πιθανές επιπτώσεις αστεροειδών από το 0 (καμία απειλή) έως το 10 (καταστροφή σε επίπεδο πλανήτη). Ο μοναδικός αστεροειδής που είχε λάβει υψηλότερη κατάταξη ήταν ο Απόφις το 2004, ο οποίος αρχικά βαθμολογήθηκε με 4 αλλά αργότερα αποδείχθηκε ακίνδυνος.
Αν ο 2024 YR4 προσκρούσει στη Γη, δεν θα προκαλέσει μαζική εξαφάνιση όπως εκείνη των δεινοσαύρων πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, όταν ένας αστεροειδής διαμέτρου 10-15 χιλιομέτρων έπεσε στη Χερσόνησο Γιουκατάν. Ωστόσο, ένας βράχος 100 μέτρων θα μπορούσε να επιφέρει καταστροφές σε επίπεδο πόλης, όπως συνέβη με τον αστεροειδή που εξερράγη πάνω από το Τουνγκούσκα στη Σιβηρία το 1908, ισοπεδώνοντας 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους.
Διεθνής συναγερμός και σχέδια εκτροπής
Η ανίχνευση του αστεροειδούς έχει ήδη ενεργοποιήσει δύο διεθνείς ομάδες που ασχολούνται με πλανητική άμυνα. Το Διεθνές Δίκτυο Προειδοποίησης Αστεροειδών (IAWN) ξεκίνησε λεπτομερέστερες παρατηρήσεις για τον προσδιορισμό της τροχιάς του, ενώ η Συμβουλευτική Ομάδα Σχεδιασμού Διαστημικών Αποστολών (SMPAG) μελετά πιθανά μέτρα παρέμβασης. Αν η πιθανότητα σύγκρουσης παραμείνει υψηλή, μπορεί να εξεταστεί αποστολή εκτροπής παρόμοια με τη NASA DART, η οποία το 2022 άλλαξε επιτυχώς την τροχιά του αστεροειδούς Δίμορφου.
Προς το παρόν, ο 2024 YR4 κινείται σχεδόν σε ευθεία γραμμή απομακρυνόμενος από τη Γη, γεγονός που καθιστά δύσκολες τις ακριβείς μετρήσεις της τροχιάς του. Οι επιστήμονες σκοπεύουν να συνεχίσουν την παρακολούθηση μέχρι να εξαφανιστεί από την οπτική γωνία των τηλεσκοπίων, ενώ θα επιστρέψει ορατός το 2028. Αν μέχρι τότε οι υπολογισμοί δεν αποκλείσουν την πιθανότητα σύγκρουσης, η απειλή θα παραμείνει στις λίστες κινδύνου των διαστημικών υπηρεσιών.
«Το πρώτο βήμα στην πλανητική άμυνα είναι να συνεχίσουμε τις παρατηρήσεις», δήλωσε ο Σνογκράς. «Αν αυτές δεν αποκλείσουν μια πιθανή σύγκρουση, τότε μπορεί να εξεταστεί μια αποστολή παρέμβασης. Ο 2024 YR4 είναι τέτοιου μεγέθους που μια τεχνική όπως εκείνη του DART θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική – και πλέον γνωρίζουμε ότι λειτουργεί».
