Πληθωρισμός: Κακός σύμμαχος σε εποχή εμπορικού πολέμου – Οι αβεβαιότητες για Ελλάδα και ΕΕ ενόψει των δασμών Τραμπ
Με την κόντρα ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Ένωσης ενα κλιμακώνεται, υπό την απειλή επιβολής αμοιβαίων δασμών στο μπλοκ από τον πρόεδρο Τραμπ, τα νέα από το μέτωπο του πληθωρισμού εντείνουν τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις των εξελίξεων στην οικονομία.
Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Μάρτιο βρέθηκε στο 3,1% από 3% τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, έναντι 2,2% στην ΕΕ από 2,3% αντίστοιχα. Τα στοιχεία εμφανίζουν την Ελλάδα στην θέση με την τέταρτη χειρότερη επίδοση στο μπλοκ με βάση τον πληθωρισμό, μετά την Εσθονία, την Κροατία και τη Σλοβακία (με 4,3%), το Βέλγιο, τη Λετονία και τη Λιθουανία (με 3,6%) και την Ολλανδία (με 3,4%). Σημειώνεται ότι σε μεγάλες οικονομίες όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Γαλλία ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται (σε 2,3%, 2,2% και 0,9% αντίστοιχα).
Ειδικά στην κατηγορία τροφίμων πάντως ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη αυξήθηκε σε 2,9% από 2,7% τον προηγούμενο μήνα ενώ αυξήθηκε ο πληθωρισμός στην ενέργεια, σε 0,7% από 0,2% αντίστοιχα. Ο πληθωρισμός τροφίμων στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 1,7%, κάτω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, 2,9%, αλλά τα νέα δεν είναι καλά για την προσδοκώμενη ανάπτυξη ενόψει κλιμάκωσης του εμπορικού πολέμου.
Η πολιτική Τραμπ προκαλεί αναστάτωση στις αγορές, με το δολάριο να σημειώνει πτώση, αντίθετα βέβαια με ό,τι θα περίμενε κανείς από την επιβολή δασμών. Το δολάριο έχει υποχωρήσει έναντι του ευρώ αλλά και έναντι των κυριότερων νομισμάτων, που σημαίνει ότι το πλήγμα στην αμερικανική οικονομία από τους δασμούς υπερτερεί του άμεσου αντικτύπου τους. Όπως εξηγούν αναλυτές της Alpha Bank, οι υποστηρικτές του ασθενέστερου δολαρίου, μεταξύ των οποίων και η σημερινή κυβέρνηση των ΗΠΑ, διατείνονται ότι θα βοηθούσε να καταστούν οι εξαγωγές των αμερικανικών βιομηχανιών πιο ανταγωνιστικές. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι η αδυναμία του δολαρίου πηγάζει, εν πολλοίς, από τις πολιτικές του κ. Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων των επιθετικών εμπορικών τακτικών του. Αφού, δηλαδή, οι επενδυτές αμφισβητούν τη σταθερότητα των ΗΠΑ, μειώνουν τις αγορές αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων και, κατ’ επέκταση, τις αγορές τους σε δολάρια. Ωστόσο, υπάρχει και ο αντίλογος. Η ανάπτυξη των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας στον μεταποιητικό κλάδο, τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αμβλύνει τον αντίκτυπο των συναλλαγματικών ισοτιμιών στις πωλήσεις αγαθών στο εξωτερικό, επειδή σήμερα οι εξαγωγείς ενσωματώνουν περισσότερα εισαγόμενα ενδιάμεσα αγαθά (π.χ. εξαρτήματα) για την κατασκευή των τελικών προϊόντων σε σύγκριση με το παρελθόν.
Πηγή αβεβαιότητας είναι επίσης η απότομη πτώση στα αμερικανικά χρηματιστήρια, τις τελευταίες εβδομάδες αλλά και ο πληθωρισμός. Στην προεκλογική του εκστρατεία ο κ. Τραμπ υποσχέθηκε ότι θα νικήσει τον πληθωρισμό, ο οποίος είχε εκτοξευθεί στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 4 δεκαετιών περίπου. Ωστόσο, ο δείκτης τιμών προσωπικών δαπανών κατανάλωσης διαμορφώθηκε στο 2,5% τον Φεβρουάριο, σε ετήσια βάση, πάνω από τον στόχο του 2% της Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Επιπλέον, είναι διάχυτη η ανησυχία ότι οι υψηλότεροι δασμοί μπορεί να επιδεινώσουν τον πληθωρισμό μέσω της αύξησης του εισαγόμενου κόστους αγαθών.
Εντωμεταξύ, η προωθούμενη επιβολή αμοιβαίων δασμών στην ΕΕ της τάξης του 15% από τις ΗΠΑ σηματοδοτεί αύξηση του πραγματικού δασμολογικού συντελεστή κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες. Πρόσφατη έκθεση της Goldman Sachs αποτιμά το ενδεχόμενο αυτό ως επιπλέον μείωση του πραγματικού ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά 0,25%, ήτοι συνολικό αρνητικό αποτύπωμα της τάξης του 0,7% μέχρι το τέλος του 2026. Πρόκειται για βασικό σενάριο, καθώς υπάρχει και δυσμενέστερη εκδοχή. Ως αποτέλεσμα οι αναλυτές προβλέπουν ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια του ευρώ.
