Το ποδόσφαιρο των «πλουσίων» και των «φτωχών»

του Ίαν Μάουντ

Στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, κάποιες ομάδες έχουν πολύ καλύτερη πρόσβαση και πόρους σε σχέση με άλλες, για να αγοράζουν κορυφαίους ποδοσφαιριστές. Και εν τέλει, πολλά καθορίζονται από το πώς μοιράζεται η πίτα των τηλεοπτικών εσόδων από πρωτάθλημα σε πρωτάθλημα.

Το Champions League πλέον ξεκίνησε για άλλη μια χρονιά, δίνοντας στις ομάδες μια ευκαιρία να δείξουν τα αποτελέσματα των καλοκαιρινών τους μεταγραφών. Και τι μεταγραφών!

Οι ομάδες της αγγλικής Premier League ξόδεψαν 1,05 δισ. ευρώ για την αγορά παικτών, σε σχέση με τα 752 εκατ. ευρώ που ξόδεψαν πέρυσι. Στην ισπανική La Liga, οι ομάδες πλήρωσαν 479 εκατ. ευρώ για μεταγραφές. Και στην Ιταλία και τη Γερμανία ξοδεύτηκαν 328 και 315 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.

Φυσικά, όπως σε κάθε διεθνή κλάδο με ταλέντα, έτσι και στο ποδόσφαιρο οι κορυφαίοι ποδοσφαιριστές πηγαίνουν στους πιο γενναιόδωρους εργοδότες.

«Οι δαπάνες για μεταγραφές μοιάζουν με το διεθνές εμπορικό ισοζύγιο· τα πιο πλούσια πρωταθλήματα συνήθως εισάγουν μεγαλύτερα και περισσότερα ταλέντα σε σχέση με πρωταθλήματα που έχουν λιγότερα έσοδα», λέει ο Τζον Φρόομαν, οικονομολόγος των σπορ στο Πανεπιστήμιο Vanderbilt.

Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ομάδες της Premier League ξόδεψαν τα περισσότερα, δεδομένου ότι τα έσοδά τους τη σεζόν 2012-2013 άγγιξαν τα 2,9 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα 2 δισ. έσοδα του γερμανικού πρωταθλήματος και τα 1,9 δισ. του ισπανικού, σύμφωνα με έκθεση της Deloitte.

Την ίδια στιγμή, οι δαπάνες για μεταγραφές του φετινού καλοκαιριού δείχνουν και τις τεράστιες διαφορές οργάνωσης στα διάφορα πρωταθλήματα των ευρωπαϊκών χωρών. Ας συγκρίνουμε, π.χ., την Premier League της Αγγλίας με τη La Liga της Ισπανίας.

Από τότε που ιδρύθηκε, το 1992, η Premier League διανέμει σχεδόν ισότιμα τα τηλεοπτικά έσοδα. Όλα τα έσοδα από τα διεθνή τηλεοπτικά δικαιώματα μοιράζονται εξίσου σε όλες τις ομάδες, ενώ το ίδιο συμβαίνει και για τα μισά εγχώρια τηλεοπτικά δικαιώματα. Τα υπόλοιπα χρήματα που προκύπτουν μοιράζονται βάσει της απόδοσης και των εμφανίσεων σε τηλεοπτικές μεταδόσεις.

Αυτό το σχετικά εξισωτικό σύστημα διανομής εσόδων σημαίνει ότι οι διαφορές σε τηλεοπτικά έσοδα ανάμεσα στις ομάδες της Premier League είναι μικρές. Την τελευταία σεζόν, η πρώτη σε έσοδα Λίβερπουλ έλαβε 122 εκατ. ευρώ σε τηλεοπτικά έσοδα, ενώ η τελευταία Κάρντιφ Σίτι έλαβε 77,7 εκατ. ευρώ. Έτσι, το σύστημα της Premier League επιτρέπει σε μικρότερες αγγλικές ομάδες να αγοράζουν παίκτες, και αυτό τροφοδοτεί τη συνολική δαπάνη του πρωταθλήματος για μεταγραφές.

«Εφόσον όλες οι ομάδες έχουν γενναία έσοδα, όλες – ακόμα και η τελευταία – μπορούν να συμμετάσχουν στο παιχνίδι των μεταγραφών» λέει ο Πλάσιντο Ροντρίγκεθ, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Οβιέδο.

Φυσικά, οι μεγαλύτερες αγγλικές ομάδες ξοδεύουν πολλά περισσότερα από τις μικρές. Κατά την περίοδο μεταγραφών του 2014, τέσσερις ομάδες κυριάρχησαν στο παιχνίδι: η Λίβερπουλ (145,8 εκατ.), η Τσέλσι (111,3 εκατ.), η Άρσεναλ (92,7 εκατ.), και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ (182,5 εκατ.).

Αντίθετα, η La Liga κυριαρχείται από τη Ρεάλ Μαδρίτης και τη Μπαρτσελόνα, τις δύο ομάδες με τα περισσότερα έσοδα στον κόσμο.

Κάθε ισπανική ομάδα διαπραγματεύεται χωριστά τα τηλεοπτικά δικαιώματα, κι έτσι το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας των δικαιωμάτων πηγαίνει στις δύο αυτές ομάδες, οι οποίες πέρυσι έλαβαν πάνω από 180 εκατ. ευρώ η καθεμία. Σύμφωνα με τη Deloitte, ο λόγος τηλεοπτικών δικαιωμάτων των μεγαλύτερων προς τις μικρότερες ομάδες βάσει εσόδων είναι 7 προς 1. Αυτός ο λόγος είναι πολύ υψηλότερος σε σχέση με την Ιταλία (4,4 προς 1) ή τη Γερμανία (2,5 προς 1).

Σε μια αγορά που κυριαρχείται από τόσες λίγες ομάδες, οι περισσότερες δεν μπορούν να ξοδέψουν σημαντικά ποσά για μεταγραφές. Το καλοκαίρι, μόνο η Μπαρτσελόνα, η Ρεάλ Μαδρίτης και η Ατλέτικο Μαδρίτης μαζί ξόδεψαν το 81% των συνολικών χρημάτων (479 εκατ. ευρώ) που δόθηκαν για μεταγραφές από ισπανικές ομάδες.