Politico: Ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Πριγκόζιν, ο Πούτιν είναι εκ νέου ταπεινωμένος
Στην επέτειο του θανάτου του Ρώσου μισθοφόρου Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής της διαβόητης ομάδας Wagner και στις επιπτώσεις που έχει αυτός σήμερα για τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, αναφέρεται η ευρωπαϊκή έκδοση του Politico.
Το δημοσίευμα αναφέρει πως πριν από ένα χρόνο, το αεροπλάνο που μετέφερε τον Γεβγκένι Πριγκόζιν εξερράγη στον αέρα, σκοτώνοντας όλους τους επιβαίνοντες.
Το μοιραίο λάθος του αρχηγού των μισθοφόρων της Wagner έγινε δύο μήνες νωρίτερα, όταν διέταξε τους άνδρες του να προελάσουν στο Κρεμλίνο και νόμιζε ότι θα τη γλίτωνε.
Παρόλο που το πραξικόπημα απέτυχε, οι Ρώσοι είχαν γίνει μάρτυρες του αδιανόητου: μια αμφισβήτηση της εξουσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν από έναν από τους ίδιους τους μπράβους του.
Ένα χρόνο μετά, οι Ρώσοι βρίσκονται και πάλι αντιμέτωποι με κάτι που, πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία, θα ήταν αδιανόητο. Στο Κουρσκ, ξένα στρατεύματα εισήλθαν στη Ρωσία για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σε μια αιφνιδιαστική ουκρανική επίθεση, προκαλώντας την φυγή περίπου 133.000 ανθρώπων.
«Υπάρχει μια γενική αίσθηση σύγχυσης», δήλωσε στο POLITICO ο Βλαντίμιρ, κάτοικος του Κουρσκ, ο οποίος ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του για λόγους ασφαλείας. «Η οποία μπορεί να μετατραπεί σε πανικό ανά πάσα στιγμή».
Αν και είναι πολύ νωρίς για να πούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στο Κουρσκ, η εισβολή -όπως και το πραξικόπημα του Πριγκόζιν- έχει ανοίξει μια τρύπα στην υπόσχεση του Κρεμλίνου προς τους απλούς Ρώσους ότι ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας δεν θα τους επηρεάσει.
Και στις δύο περιπτώσεις, η πραγματικότητα εξέθεσε ως ψέμα την αφήγηση που βγαίνει από τη Μόσχα ότι έχει τον πλήρη έλεγχο.
Ωστόσο, οι πολιτικές επιπτώσεις για τον Πούτιν μπορεί να μην είναι τόσο άμεσες όσο θα περίμενε κανείς.
Ίσως να μην μάθουμε ποτέ σε ποιο βαθμό οι Ρώσοι θα είχαν υποστηρίξει τον Πριγκόζιν αν δεν είχε διακόψει την εξέγερσή του τον περασμένο Ιούνιο. Αλλά το μήνυμά του ότι η στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή είχε σαφώς ευρεία απήχηση.
Τον τελευταίο χρόνο, το Κρεμλίνο έλαβε μέτρα για να ανακτήσει τον έλεγχο.
Πρώτον, μια μεγάλης κλίμακας εκκαθάριση του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας φαίνεται να έχει σχεδιαστεί για να κατευνάσει ορισμένους από τους υπερεθνικιστές που συμμερίζονταν την περιφρόνηση του Πριγκόζιν για τα ανώτατα στρατιωτικά κλιμάκια της χώρας, καθώς και για να ενσταλάξει νέα πειθαρχία και φόβο σε όσους θα μπορούσαν να σκεφτούν ακόμη και να παραβιάσουν τη σειρά τους.
Ο πρώην υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού, ο οποίος ήταν ένας από τους κύριους στόχους των συχνών παραληρημάτων του Πριγκόζιν, μετακινήθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Άλλοι στάθηκαν λιγότερο τυχεροί, με αρκετούς κορυφαίους αξιωματούχους να έχουν συλληφθεί και να κατηγορούνται στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης έρευνας για διαφθορά.
Ο νέος επικεφαλής της άμυνας είναι ο Αντρέι Μπελούσοφ, ένας τεχνοκράτης ο οποίος ενώ είναι καλός στην επεξεργασία αριθμών, δεν έχει το υπόβαθρο και το χάρισμα για να αποτελέσει πολιτική ή στρατιωτική απειλή για τον Πούτιν.
Αυτό δίνει στον Ρώσο πρόεδρο μια πιο σφιχτή λαβή στον στρατό, με τον Βαλέρι Γερασίμοφ, επικεφαλής του γενικού επιτελείου, στο πλευρό του.
Εν τω μεταξύ, καθώς ο πόλεμος κλιμακώνεται, η μηχανή προπαγάνδας της Ρωσίας εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για να δείξει ότι, όπως προειδοποίησε ο Πούτιν όταν ξεκίνησε την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» τον Φεβρουάριο του 2022, το ΝΑΤΟ θέλει να εισβάλει στη Ρωσία, με την εισβολή στο Κουρσκ να αποτελεί την απόλυτη απόδειξη.
Το μήνυμα είναι ότι όσο μεγαλύτερη είναι η απειλή, τόσο περισσότερο οι Ρώσοι πρέπει να είναι ενωμένοι και ότι όσοι δεν το κάνουν, όπως ο Πριγκόζιν, είναι προδότες.
«Ο Πριγκόζιν συνέβαλε σημαντικά στη μάχη κατά των ουκρανών εθνικιστών», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Ντζαμπάροφ, ένας Ρώσος γερουσιαστής, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο News.ru την Παρασκευή. «Αλλά σε περιόδους συγκρούσεων ο επικεφαλής μιας μισθοφορικής ομάδας δεν έχει το δικαίωμα να διαπράξει μια τέτοια πράξη», πρόσθεσε.
Τα περισσότερα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, ωστόσο, απλώς αγνόησαν την επέτειο του θανάτου του Πριγκόζιν, στο πλαίσιο μιας γενικής προσπάθειας του Κρεμλίνου να σβήσει το όνομά του από τη δημόσια μνήμη.
Αλλά κάποιοι Ρώσοι, όπως φαίνεται, δεν έχουν ξεχάσει.
Την Παρασκευή, πολλοί έφεραν λουλούδια και κεριά στον τάφο του στην Αγία Πετρούπολη και σε αυτοσχέδια μνημεία σε όλη τη Ρωσία.
Στη σημερινή Ρωσία, αυτό ισοδυναμεί με πράξη προκλητικότητας, δηλαδή με πρόκληση.
Το υπονοούμενο ήταν πιο ξεκάθαρο στο Νοβοσιμπίρσκ της Σιβηρίας, όπου οι υποστηρικτές του Πριγκόζιν απέτισαν φόρο τιμής στον πολέμαρχο σε έναν χώρο αφιερωμένο στα θύματα της καταστολής της σοβιετικής εποχής.
Όσο ακατάλληλο κι αν είναι να συγκρίνουμε τον Πριγκόζιν, ο οποίος επιδοκίμασε τα βασανιστήρια και τις εξωδικαστικές εκτελέσεις, με τα θύματα του Στάλιν, πολλοί από τους υποστηρικτές του τον βλέπουν ως κάποιον που σκοτώθηκε επειδή είπε την αλήθεια στην εξουσία.
Την Παρασκευή, πολλοί μπλόγκερς επανέφεραν μια παλιά θεωρία συνωμοσίας ότι ο Πριγκόζιν μπορεί να είναι πράγματι ακόμα ζωντανός.
Είναι ένα σημάδι ότι «υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που θέλουν να ευθυγραμμιστούν μαζί του και πιστεύουν ότι εκπροσωπεί τα συμφέροντά τους», έγραψε η ανθρωπολόγος Αλεξάντρα Αρκίποβα.
Υποδηλώνει επίσης ότι οι οπισθοδρομήσεις της Ρωσίας στον πόλεμο δεν μεταφράζονται αυτόματα σε επιθυμία για περισσότερη δημοκρατία μεταξύ των Ρώσων, αλλά, τουλάχιστον σε ορισμένες πλευρές, μπορεί να τροφοδοτούν τη λαχτάρα για μια πιο αυταρχική ηγεσία.
Εν τω μεταξύ, ο Πούτιν ακολουθεί ένα γνωστό εγχειρίδιο που φαίνεται να προορίζεται για κρίσεις.
Ο πρόεδρος παρέμεινε μακριά από την πληγείσα συνοριακή περιοχή και αντ’ αυτού ταξίδεψε στο Αζερμπαϊτζάν.
Όταν τελικά ασχολήθηκε με την κρίση του Κουρσκ έξι ημέρες μετά την αρχική εισβολή, ήταν για να μεταθέσει την ευθύνη για την αποκατάσταση της τάξης στους υφισταμένους του και να κατηγορήσει τη Δύση.
Υποβαθμίζοντας τη σημασία των όσων συνέβαιναν, ο Πούτιν χρησιμοποίησε τη λέξη «κατάσταση» για να αναφερθεί σε ό,τι συνέβαινε. Ταυτόχρονα υποσχέθηκε να μοιράσει επιπλέον 15.000 ρούβλια (145 ευρώ) ως αποζημίωση σε όσους αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Κουρσκ.
Θα είναι αυτό αρκετό;
«Όσοι υποστήριζαν τον πόλεμο, τώρα αισθάνονται ότι τους πρόδωσαν», δήλωσε ο Βλαντιμίρ, κάτοικος του Κουρσκ. «Κυριαρχεί η απογοήτευση».
Τα συναισθήματα αυτά, ωστόσο, δεν τείνουν να μεταφράζονται άμεσα σε κριτική κατά του Κρεμλίνου ή του Πούτιν. Στην πραγματικότητα, οι δημόσιες εκκλήσεις προς τον Πούτιν από τους κατοίκους του Κουρσκ δείχνουν ότι πολλοί εξακολουθούν να βλέπουν τον πρόεδρο ως σωτήρα τους και όχι ως την αιτία των προβλημάτων τους.
Ωστόσο, το πραξικόπημα του Πριγκόζιν έδειξε ότι η αντιληπτή αφοσίωση είναι επιφανειακή. Και ότι, όταν καλούνται να υπερασπιστούν τον Πούτιν και το σύστημά του, οι Ρώσοι μπορεί να αντιδράσουν με παθητικό ανασήκωμα των ώμων.
Ανεξάρτητα από το πόσο σταθερός φαίνεται ο εναγκαλισμός του Κρεμλίνου, το επεισόδιο Πριγκοζίν ήταν «ένας ενοχλητικός λεκές στη βιογραφία του Πούτιν που αμαύρωσε σοβαρά την εικόνα του», έγραψε ο πολιτικός αναλυτής Αμπάς Γκαλιάμοφ.
Με άλλα γεγονότα να τραβούν την προσοχή τους, οι ενέργειες του Πριγκόζιν μπορεί να έχουν περάσει στο παρασκήνιο της μνήμης των ανθρώπων.
Αλλά, πρόσθεσε ο Γκαλιάμοφ, «όταν έρθει η ώρα, θα θυμηθούν».
