Η πολιτική αστάθεια των αναπτυσσόμενων αγορών

Οι  διαδηλώσεις στην Ουκρανία και την Ταïλάνδη έχουν κοινό παρανομαστή: βαθιά ριζωμένα, άλυτα πολιτικά ζητήματα που «σιγοβράζουν» επί χρόνια. Εάν σε κάποια από τις δυο χώρες η κατάσταση εκτραπεί, το αποτέλεσμα θα είναι ολέθριες οικονομικές συνέπειες για τους επενδυτές.

Οι αναπτυσσόμενες αγορές ήταν ιδιαίτερα ασταθείς φέτος, μια χρονιά που, για παράδειγμα, ανακόπηκαν οι ρυθμοί ανάπτυξης στην Κίνα και σημειώθηκαν πολιτικές αναταραχές στη Βραζιλία και την Αίγυπτο. Ο δείκτης των Αναπτυσσόμενων Αγορών (MSCI) έχει πέσει 5,3% μέσα σε ένα χρόνο, σε σύγκριση με τον S&P που έχει αυξηθεί 27% την ίδια περίοδο. Η αναζήτηση του κέρδους, όμως, έχει οδηγήσει αμερικανικά κι ευρωπαϊκά κεφάλαια με δισεκατομμύρια δολάρια προς τις αναπτυσσόμενες αγορές.

Έτσι το χρηματιστήριο της Αργεντινής έχει κερδίσει 70% από τον Ιούλιο, 2ενώ οι επιχειρήσεις σε αυτές τις χώρες, σύμφωνα με την επενδυτική πλατφόρμα Dealogic, έχουν καταφέρει να πουλήσουν ομόλογα 71 δισ. δολαρίων από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο. Η Ουκρανία και η Ταïλάνδη είναι οι δυο «αγαπημένες» των επενδυτών στην Ανατολική Ευρώπη και τη Νοτιοανατολική Ασία αντίστοιχα, παρότι η συνεχιζόμενη αναταραχή θα έπρεπε ίσως να έχει χτυπήσει το «καμπανάκι» κινδύνου.

Διαβάστε ακόμη: «Μονομαχία στο καναβάτσο» της Ουκρανίας

Στην Ουκρανία, η εσωτερική πολιτική διαμάχη μεταξύ των ρωσώφιλων και των ευρωπαϊστών έχουν οδηγήσει την χώρα στο οικονομικό πουθενά. Η επιμονή των διαδηλωτών να παραμένουν στους δρόμους και τις πλατείες μετά την άρνηση της κυβέρνησης να υπογράψει την συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση υπό την πίεση της Μόσχας, σπρώχνει την Ουκρανία επικίνδυνα πίσω στο παρελθόν, στην «Πορτοκαλί Επανάσταση» και τα γεγονότα του 2004.

Η νέα προσπάθεια της κυβέρνησης χθες να «καθαρίσει» το κέντρο του Κιέβου από τους διαδηλωτές με την απειλητική εμφάνιση των ειδικών δυνάμεων, κατέληξε σε ένα μικρό φιάσκο. Η παρουσία στο Κίεβο της επικεφαλής της ευρωπαïκής διπλωματίας Κάθρην Άστον και της Αμερικανίδας υφυπουργού Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ προφανώς λειτούργησε ανασταλτικά στην χρήση βίας, υποχρεώνοντας τον πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς σε αναδίπλωση.

Ο πρωθυπουργός Νίκολα Αζάροφ ζήτησε από την Ε.Ε. οικονομική βοήθεια 20 δισ. για να πει η Ουκρανία το «ναι» στη συμφωνία σύνδεσης με τις Βρυξέλλες, αλλά είναι απίθανο οι Ευρωπαίοι να το δεχθούν, δεδομένου ότι η βοήθεια που έχουν προτείνει δεν ξεπερνά τα 600 εκατομμύρια και συνοδεύεται από αυστηρούς όρους. Είναι αμφίβολο εάν η κρίση θα εκτονωθεί σύντομα και πολλά ίσως εξαρτηθούν από την στάση που θα κρατήσει το Κρεμλίνο, στη συνάντηση που έχει προγραμματιστεί με τον Αζάροφ στις 17 Δεκεμβρίου.

Διαβάστε ακόμη: Μήνυμα ΗΠΑ προς την κυβέρνηση της Ουκρανίας

Στην Ταïλάνδη, αντίστοιχα, η διαφθορά στα υψηλότερα κλιμάκια της εξουσίας έχει βάλει φρένο στην ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες. Ο κόσμος έχει κουραστεί να περιμένει τη βελτίωση της οικονομίας και μετά από εβδομάδες διαδηλώσεων κατάφεραν να αναγκάσουν την πρωθυπουργό να διαλύσει τη Βουλή και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Η κατάσταση όμως δεν εκτονώθηκε, καθώς η Γινγκλούκ Σιναουάτρα αρνήθηκε να υποβάλει άμεσα την παραίτηση της, όπως απαιτεί το πλήθος, που ως επί το πλείστον αποτελεί την εκλογική βάση της αντιπολίτευσης.

Οι επενδυτές ωστόσο δείχνουν να μην ανησυχούν και οι χρηματιστηριακοί δείκτες το αποδεικνύουν. Φαίνεται ότι ορισμένοι πάσχουν από «κόπωση διαδηλώσεων» κι επιλέγουν απλώς να αγνοήσουν τις αναταραχές, πιστεύοντας ίσως ότι θα χάσουν σταδιακά τη δυναμική τους, όπως έγινε και σε άλλες χώρες.

Για παράδειγμα, στην Αίγυπτο, η ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης του Μοχάμετ Μόρσι δεν έστειλε στα τάρταρα την οικονομία της χώρας. Μάλλον συνέβη το αντίθετο: αποκατέστησε μια στοιχειώδη τάξη σε ένα χαοτικό περιβάλλον μετά την ανατροπή του Μουμπάρακ το 2011.

Στη Βραζιλία, η «επανάσταση» του καλοκαιριού δεν σταμάτησε τα σχέδια ανάπτυξης της οικονομίας. Απόδειξη ότι μόλις καταλάγιασε η «σκόνη», η κυβέρνηση εξέδωσε ομόλογα 3,5 δισ. δολαρίων που έγιναν ανάρπαστα.

Αυτή η προσωρινή αποκατάσταση της κοινωνικής «ειρήνης» έχει γεννήσει μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας στους επενδυτές, καθώς στην πραγματικότητα κανένα από τα προβλήματα που προκάλεσαν τις εκρήξεις δεν έχει επιλυθεί.

Διαβάστε ακόμη: Βαθαίνει η κρίση στην Ταϊλάνδη

Και παντού όπου υπάρχουν, έχουν βασικά τις ίδιες αιτίες: ανισότητα στην κατανομή του πλούτου και των εισοδημάτων και πολιτική διαφθορά. «Τα τελευταία δυο χρόνια, στην Ινδία, τη Ρωσία, τη Βραζιλία, την Αίγυπτο, την Τουρκία και την Ινδονησία έχουν οργανωθεί οι μεγαλύτερες πολιτικές διαδηλώσεις των τελευταίων δεκαετιών», προειδοποιούν σε έκθεση του οι αναλυτές της Citi. «Οι διαδηλώσει συχνά γεννούν διαδηλώσεις και είναι πιο συχνές πριν την διεξαγωγή εκλογών, που έχουν έτσι κι αλλιώς προγραμματιστεί για το 2014 σε πολλές από αυτές τις χώρες».

Το πρόβλημα λοιπόν θα παρουσιαστεί ξανά και ξανά, μέχρι η κατάσταση να εκραγεί. Οι Ουκρανοί  διαδηλωτές δείχνουν αποφασισμένοι να  εξαναγκάσουν την κυβέρνηση να προκηρύξει εκλογές. Στην Ταïλάνδη, εκλογές τον Φεβρουάριο σημαίνει παράταση στις ταραχές στους δρόμους. Οι εκλογές στην Αίγυπτο για την αντικατάσταση των στρατιωτικών που βρίσκονται στην εξουσία είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε νέες εκρήξεις. Διαδοχικές κάλπες θα στηθούν και στην Τουρκία μέσα σε τεταμμένο κλίμα, ενώ η αναμέτρηση στη Βραζιλία τον Οκτώβριο προμηνύει ένα ενδιαφέρον καλοκαίρι.

Ό,τι και να πιστεύουν οι επενδυτές, οι αναπτυσσόμενες αγορές δείχνουν πιο ασταθείς τώρα παρά ποτέ.

Διαβάστε ακόμη: Επετεύχθη η πρώτη συμφωνία για το Παγκόσμιο Εμπόριο