Πολιτικός σεισμός στην Ευρώπη: Η άνοδος της ακροδεξιάς και η ανάγκη για νέες λύσεις
Οι ευρωεκλογές 2024 ανέδειξαν αλλαγές στο πολιτικό τοπίο σε ολόκληρη την Ευρώπη και έστειλαν σημαντικά μηνύματα, που αντανακλούν την αυξανόμενη ανησυχία των πολιτών για την πορεία της Ένωσης. Η κυριαρχία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPP) με 191 έδρες επιβεβαίωσε την ισχυρή θέση του, ενώ οι Σοσιαλιστές και το Renew Europe ακολουθούν, διατηρώντας μαζί την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η άνοδος της ακροδεξιάς ήταν εμφανής σε πολλές χώρες, προκαλώντας πολιτικούς σεισμούς. Στη Γαλλία, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν κυριάρχησε με το 31,5% των ψήφων, ενώ στην Αυστρία, το ακροδεξιό FPÖ κατέλαβε την πρώτη θέση με 27%. Στη Γερμανία, η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) βρέθηκε στη δεύτερη θέση με 16,5-16% των ψήφων.
Παρά την άνοδο αυτή, η ακροδεξιά παραμένει διαιρεμένη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, περιορίζοντας έτσι την επιρροή της στις νομοθετικές διαδικασίες. Ωστόσο, η παρουσία της θα συνεχίσει να επηρεάζει το πολιτικό κλίμα και τις αποφάσεις, ιδίως σε θέματα άμυνας, μετανάστευσης και κλιματικών πολιτικών.
Σε αντίθεση με την άνοδο της ακροδεξιάς, στις σκανδιναβικές χώρες σημείωσαν άνοδο τα κόμματα της αριστεράς και των οικολόγων. Στη Φινλανδία, το κόμμα Αριστερή Συμμαχία κατέλαβε το 17,3% των ψήφων, ενώ στη Σουηδία, οι Πράσινοι και το Αριστερό Κόμμα σημείωσαν σημαντική άνοδο. Αυτές οι τάσεις δείχνουν μια στροφή προς πιο προοδευτικές και οικολογικές πολιτικές στη βόρεια Ευρώπη.
Στην Ισπανία, η δεξιά επικράτησε, με το Λαϊκό Κόμμα (PP) να καταλαμβάνει το 34% των ψήφων και να στέλνει 22 ευρωβουλευτές στις Βρυξέλλες, ενώ οι Σοσιαλιστές του πρωθυπουργού Σάντσεθ περιορίστηκαν στο 30%. Η άκρα δεξιά επίσης σημείωσε άνοδο, με το Vox να καταλαμβάνει έξι έδρες και τη νέα παράταξη «Se acabo la fiesta» να στέλνει τρεις ευρωβουλευτές.
Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε σε ένα πλαίσιο οικονομικής δυσχέρειας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και στρατηγικών προκλήσεων απέναντι στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για την ασφάλεια, την οικονομία και την πολιτική σταθερότητα, αναζητώντας νέες πολιτικές δυνάμεις που μπορούν να απαντήσουν σε αυτά τα ζητήματα.
Τα εκλογικά αποτελέσματα στην Ιταλία επιβεβαίωσαν τα exit poll και τις προβολές επί πραγματικών ψήφων. Πιο αναλυτικά, το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι έλαβε το 28,8% των ψήφων και παραμένει πρώτη πολιτική δύναμη, με αύξηση σχεδόν τριών μονάδων σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του 2022.
Οι δυο σύμμαχοί του, η Φόρτσα Ιτάλια με επικεφαλής τον Αντόνιο Ταγιάνι και η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι κατέγραψαν ποσοστά 9,7% και 9,1% αντιστοίχως. Ο Σαλβίνι μέχρι την παραμονή της ψηφοφορίας δήλωνε σίγουρος ότι η Λέγκα θα παρέμενε η δεύτερη πολιτική δύναμη του κυβερνητικού συνασπισμού και τώρα είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει έντονη εσωκομματική αμφισβήτηση.
Σε ό,τι αφορά τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, το μήνυμα της κάλπης ήταν θετικό για το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα της Έλι Σλάιν. Εξασφάλισε το 24,3% των ψήφων, με άνοδο τεσσάρων μονάδων σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές.
Αντίθετα, το κίνημα Πέντε Αστέρων, με επικεφαλής των πρώην πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε, είναι ο μεγάλος χαμένος της εκλογικής αυτής αναμέτρησης. Από το 15,4% των εθνικών εκλογών του 2022, «καταποντίστηκε» στο 9,9%. Μια από τις κύριες αιτίες, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, είναι η κατάργηση από την κυβέρνηση Μελόνι των μέτρων στήριξης για ανέργους και χαμηλοεισοδηματίες, που είχε εγκρίνει η κυβέρνηση των «πεντάστερων».
Ικανοποίηση, αντίθετα, επικρατεί στην συμμαχία αριστεράς και οικολόγων, η οποία εξασφάλισε ποσοστό 6,6% διπλασιάζοντας σχεδόν το ποσοστό της μέσα στα τελευταία δυο χρόνια. Η κεντρώα συμμαχία Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης και το μετριοπαθές κόμμα Azione (Δράση) δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το όριο του 4% και μένουν κατά συνέπεια εκτός Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Συνολικά, οι ευρωεκλογές 2024 αποτύπωσαν ένα μεταβαλλόμενο πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη, όπου η απογοήτευση για τα παραδοσιακά κόμματα οδηγεί σε άνοδο των ακραίων δυνάμεων και την αναζήτηση νέων πολιτικών λύσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις και να επανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών της, ενισχύοντας τη δημοκρατία, την ασφάλεια και την οικονομική σταθερότητα.
