Πώς είναι να έχεις πονοκέφαλο στο Διάστημα; – Τι δείχνει νέα έρευνα σε 24 αστροναύτες

Η έρευνα στον αναπτυσσόμενο τομέα της ιατρικής για το Διάστημα έχει εντοπίσει πολλούς τρόπους με τους οποίους το περιβάλλον μικροβαρύτητας και άλλοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το ανθρώπινο σώμα κατά τη διάρκεια διαστημικών αποστολών.

Μια νέα μελέτη προσέθεσε στον τομέα αυτό δείχνοντας ότι οι αστροναύτες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν πονοκεφάλους στο Διάστημα από ό,τι ήταν μέχρι σήμερα γνωστό.

Στη μελέτη συμμετείχαν 24 αστροναύτες από την αμερικανική, την ευρωπαϊκή και την ιαπωνική διαστημική υπηρεσία, οι οποίοι ταξίδεψαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για έως και 26 εβδομάδες. Όλοι, εκτός από δύο, ανέφεραν ότι αντιμετώπιζαν πονοκεφάλους στο Διάστημα.

Το ποσοστό αυτό ήταν μεγαλύτερο από αυτό που ανέμεναν οι ερευνητές με βάση προηγούμενες ανεπίσημες ενδείξεις. Οι πονοκέφαλοι -μερικοί έμοιαζαν με ημικρανίες και άλλοι με πονοκεφάλους τάσης- εμφανίστηκαν όχι μόνο κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο εβδομάδων στο διάστημα, καθώς το σώμα περνά τη διαδικασία προσαρμογής στη μικροβαρύτητα, αλλά και αργότερα.

Οι πονοκέφαλοι που εμφανίζονται κατά την αρχική περίοδο συχνά παρουσιάζονται σαν ημικρανία, ενώ εκείνοι που παρουσιάζονται αργότερα στο διαστημικό ταξίδι παρουσιάζονται περισσότερο σαν πονοκέφαλος τάσης, διαπίστωσε η μελέτη.

«Υποθέτουμε ότι εμπλέκονται διαφορετικοί μηχανισμοί για τα πρώιμα επεισόδια πονοκεφάλου – τις πρώτες μία έως δύο εβδομάδες στο Διάστημα – σε σχέση με τα μεταγενέστερα επεισόδια πονοκεφάλου» δήλωσε ο νευρολόγος βαν Όστερχουτ του Ιατρικού Κέντρου Zaans και του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Leiden στην Ολλανδία, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο περιοδικό Neurology.

«Την πρώτη εβδομάδα, το σώμα πρέπει να προσαρμοστεί στην έλλειψη βαρύτητας, γνωστό ως σύνδρομο προσαρμογής στο Διάστημα. Το φαινόμενο αυτό είναι παρόμοιο με τη ναυτία της κίνησης και μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό και ζάλη, καθώς και πονοκεφάλους. Οι μετέπειτα πονοκέφαλοι θα μπορούσαν να προκύψουν από την αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης. Λόγω της μικροβαρύτητας, συσσωρεύονται περισσότερα υγρά στο άνω μέρος του σώματος και του κεφαλιού, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση στο κρανίο» συμπλήρωσε ο βαν Όστερχουτ.

Οι ημικρανίες που βιώνονται στη Γη είναι συχνά σφυροκοπητοί και παλλόμενοι πονοκέφαλοι που διαρκούν τέσσερις έως επτά ώρες, συνοδευόμενοι από συμπτώματα όπως ναυτία, εμετό και υπερευαισθησία στο φως και τον ήχο, δήλωσε ο βαν Όστερχουτ. Οι πονοκέφαλοι τύπου τάσης στη Γη είναι συνήθως ένας πιο αμβλύς πόνος που γίνεται αισθητός σε ολόκληρο το κεφάλι χωρίς αυτά τα άλλα συμπτώματα.

Οι αστροναύτες -23 άνδρες και μία γυναίκα, με μέσο όρο ηλικίας περίπου 47 ετών- βρίσκονταν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για αποστολές που πραγματοποιήθηκαν από τον Νοέμβριο του 2011 έως τον Ιούνιο του 2018, με συνολικά 378 πονοκεφάλους που αναφέρθηκαν από 22 από τους 24 αστροναύτες κατά τη διάρκεια συνολικά 3.596 ημερών σε τροχιά.

Κανείς από τους 24 δεν ανέφερε πονοκεφάλους κατά τους τρεις μήνες μετά την επιστροφή στη Γη.

Δεκατρείς από τους αστροναύτες ήταν από τη NASA, έξι από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, δύο από την Ιαπωνική JAXA και ένας από την Καναδική Υπηρεσία Διαστήματος. Κανένας δεν είχε διαγνωστεί ποτέ με ημικρανίες πριν από τις διαστημικές αποστολές του και κανένας δεν είχε ιστορικό επαναλαμβανόμενων πονοκεφάλων.

Διάφορες τεκμηριωμένες επιπτώσεις των διαστημικών ταξιδιών περιλαμβάνουν ατροφία των οστών και των μυών, αλλαγές στον εγκέφαλο, το καρδιαγγειακό σύστημα και το ανοσοποιητικό σύστημα, προβλήματα με το σύστημα ισορροπίας στο εσωτερικό αυτί και ένα σύνδρομο που αφορά τα μάτια.

Ο κίνδυνος καρκίνου από τη μεγαλύτερη έκθεση σε ακτινοβολία στο Διάστημα είναι μια άλλη ανησυχία.

Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι για το πόσο μεγάλο εμπόδιο μπορεί να αποτελέσουν αυτές οι επιδράσεις στα ανθρώπινα διαστημικά ταξίδια για παρατεταμένες περιόδους, για παράδειγμα για ταξίδια προς τον γειτονικό μας πλανήτη Άρη ή πέραν αυτού.

«Η ειλικρινής απάντηση είναι ότι δεν γνωρίζουμε τις επιπτώσεις των διαστημικών ταξιδιών μεγάλης διάρκειας – ενδεχομένως ετών – στο ανθρώπινο σώμα» είπε ο βαν Όστερχουτ. «Είναι σαφές ότι ακόμη και η βραχυπρόθεσμη, ημέρες ή εβδομάδες, έως μεσοπρόθεσμη -εβδομάδες ή μήνες- έκθεση σε μικροβαρύτητα έχει ήδη κάποιες επιπτώσεις, κυρίως αναστρέψιμες, στο ανθρώπινο σώμα. Αυτό είναι ένα σαφές καθήκον για τον τομέα της διαστημικής ιατρικής».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Nexi Ελλάδος: Οι Έλληνες προτιμούν τις ηλεκτρονικές πληρωμές
• Καλάθι της Σαρακοστής – Σκρέκας: Μεσοσταθμικά ίδιο ή φθηνότερο με πέρυσι