Πώς επηρέασαν Brexit και πανδημία το εμπόριο Ελλάδας- Βρετανίας
Το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος για την Ελλάδα, κάτι που επιβεβαιώνεται και με τα στοιχεία του 2020, μια χρονιά πανδημίας αλλά και αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ (31.1.2020).
Οι ελληνικές εξαγωγές στο ΗΒ αντιπροσώπευαν πέρυσι το 3,9% του συνόλου των εξαγωγών μας στον κόσμο, ενώ οι εισαγωγές το 2,2%, περιλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
Έτσι, το ΗΒ ήταν για την Ελλάδα ο 7ος πελάτης και ο 14ος προμηθευτής. Το 2020 καταγράφηκε πλεόνασμα της Ελλάδας στο εμπορικό της ισοζύγιο με το ΗΒ, ύψους 146 εκατ. ευρώ. Το αποτέλεσμα αυτό αποδίδεται στον περιορισμό των εισαγωγών μας από το ΗΒ κατά 15,1% και στην χαμηλότερη μείωση των εξαγωγών μας κατά 5,6%. Από πλευράς ΗΒ, η βαρύτητα της Ελλάδας στο εξωτερικό εμπόριο είναι μικρότερη, αφού σύμφωνα με τη βρετανική στατιστική υπηρεσία, το 2020 αποτέλεσε τον 44ο εξαγωγικό προορισμό (0,3% επί του συνόλου των εξαγωγών της χώρας) και τον 47ο προμηθευτή (0,2% του συνόλου).
Βάσει των στοιχείων της βρετανικής Υπηρεσίας Εσόδων και Τελωνείων (HM Revenue and Customs – HMRC), που δημοσιεύονται στην ετήσια έκθεση του γραφείου ΟΕΥ στο Λονδίνο για τις διμερείς εμπορικές και οικονομικές σχέσεις, το 2020 η αξία των εισαγωγών του ΗΒ από την Ελλάδα ανήλθε σε 879 εκατ. λίρες, έναντι 937 εκατ. το προηγούμενο έτος, ήτοι μείωση 6,6 %. Οι κυριότερες κατηγορίες εισαγόμενων από την Ελλάδα προϊόντων στο ΗΒ ήταν φάρμακα (13,9% του συνόλου των εισαγωγών του ΗΒ από την Ελλάδα), γαλακτοκομικά (12,8% του συνόλου), παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων με συμμετοχή 11,8% στο σύνολο των εισαγωγών του ΗΒ από την Ελλάδα) κ.α.. Μεταξύ αυτών, οι μεγαλύτερες αυξήσεις εισαγωγών καταγράφηκαν το 2020 σε κατηγορίες του κλάδου τροφίμων, ενώ αντίθετα, περιορίστηκαν σημαντικά οι εξαγωγές φαρμακευτικών (-12%), αιθέριων ελαίων και καλλυντικών (-24,8%), ως και ορυκτών καυσίμων και ορυκτελαίων (-42,8%).
Το κυριότερο εξαγόμενο από το ΗΒ προς την Ελλάδα προϊόν το 2020 ήταν κινητά τηλέφωνα, με αύξηση 10,6% και τα ακατέργαστα λάδια από πετρέλαιο, που αυξήθηκαν κατά 32,6% Τα φάρμακα με μορφή δόσεων για λιανική πώληση παραμένουν μεταξύ των σημαντικών εξαγωγών του ΗΒ προς τη χώρα μας, αν και η αξία τους υποχώρησε περισσότερο κατά 17,3% σε σχέση με το 2019. Ακολούθησαν τα αυτοκίνητα διάφορων ειδών, τα οινοπνευματώδη (ουίσκι και τζιν), τα παρασκευάσματα για πλύσιμο και παρασκευάσματα καθαρισμού, τα βιβλία κ.α.. Γενικά, το διμερές εμπόριο με το ΗΒ είναι σχετικά ισορροπημένο ως προς την προστιθέμενη αξία των διακινούμενων αγαθών.
Ο τουρισμός
Ο τουρισμός αποτελεί τη βασική πηγή ελληνικών εισπράξεων από το Η.Β., με τα προσωπικά ταξίδια να αντιπροσωπεύουν, το 2019, 77,2 % του συνόλου. Το 2020, λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών, η μείωση των τουριστικών πληρωμών του ΗΒ προς την Ελλάδα άγγιξε το 70%, και τα προσωπικά ταξίδια αντιπροσώπευαν 46,73% των πληρωμών υπηρεσιών του ΗΒ προς τη χώρα μας.
Ακολουθούν με 25,9% οι αεροπορικές μεταφορές, τα επαγγελματικά ταξίδια 5,5% και οι λοιπές επιχειρηματικές υπηρεσίες 6,5%. Η Ελλάδα είναι καθιερωμένος ταξιδιωτικός προορισμός για τους Βρετανούς, οι οποίοι είναι παραδοσιακά μεταξύ των τριών σημαντικότερων πελατών για το ελληνικό τουριστικό προϊόν. Περίπου 10% των αφίξεων προέρχεται από το ΗΒ, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, τo 2019 καταγράφηκε υψηλό αφίξεων, σχεδόν 3,5 εκατομμύρια, αύξηση 19% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Το 2020, λόγω των περιορισμών της πανδημίας, καταγράφηκε μείωση αφίξεων που άγγιξε το 70%, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς επισκέφθηκαν την Ελλάδα 1,068 εκατ. Βρετανοί, έναντι 3,5 εκατ. το 2019. Κατά 70,5% περιορίστηκαν και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, που ανήλθαν το 2020 σε 755,8 εκατ. ευρώ, έναντι 2.564,2 του 2019.
Η ναυτιλία και το καθεστώς non-dom
Παραδοσιακά, ήδη από το 19ο αιώνα, η ελληνική ναυτιλία είχε ισχυρή παρουσία στο ΗΒ. Κατ’ εκτίμηση περίπου 60 ελληνικές εταιρείες διαθέτουν γραφεία αντιπροσώπευσης στο Λονδίνο, τα οποία δραστηριοποιούνται τόσο προς την βρετανική όσο και την διεθνή αγορά. Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει επιτύχει μερικό επαναπατρισμό ναυτιλιακών εταιρειών όχι τόσο λόγω των αλλαγών στο βρετανικό φορολογικό καθεστώς (non-doms) αλλά περισσότερο μέσω κινήτρων και κυρίως μέσω των ανταγωνιστικών ρυθμίσεων του Ν. 4646/2019, ο οποίος παρέχει στους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού υψηλού εισοδήματος (δεν περιλαμβάνονται δηλαδή μόνο εισοδήματα από τη ναυτιλία), αξιόλογα κίνητρα για τη μεταφορά της φορολογικής τους κατοικίας στην Ελλάδα. Το εναλλακτικό φορολογικό ελληνικό καθεστώς (non-dom) υπαγορεύει ότι ο επενδυτής θα καταβάλει έναν σταθερό φόρο ύψους εκατό χιλιάδων ευρώ ανά φορολογικό έτος, ανεξάρτητα από το συνολικό εισόδημα που αποκτήθηκε στο εξωτερικό. Αυτό το ευνοϊκό καθεστώς μπορεί να εφαρμοστεί για μέγιστη χρονική διάρκεια 15 οικονομικών ετών.
Οι Έλληνες πλοιοκτήτες που κάνουν χρήση των διατάξεων του non-dom στο ΗΒ υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 20 με 30 σε σύνολο περίπου 200 ξένων και Ελλήνων πλοιοκτητών που κάνει ανάλογη χρήση. Ο τομέας εξακολουθεί να είναι ικανού ενδιαφέροντος από βρετανικής πλευράς, καθώς το City προσφέρει ένα μεγάλο πλέγμα χρηματοδοτικών, ασφαλιστικών και νομικών υπηρεσιών προς τη ναυτιλία.
