Πώς η Κύπρος βγήκε από το μνημόνιο

Για τους περισσότερους η Κύπρος αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Η εφαρμογή επονείδιστων μέτρων και οι μεταρρυθμίσεις, έφεραν την πολυπόθητη ανάπτυξη και την έξοδο από το Μνημόνιο, ενώ η χώρα κατάφερε να προσπεράσει το “σοκ” του κουρέματος των καταθέσεων σε ένα βράδυ. Μπροστά στον αργό “θάνατο” και τον ακαριαίο “ακρωτηριασμό” του χρέους που έτεινε να “μολύνει” κάθε υγιές οικονομικό στοιχείο, οι Κύπριοι επέλεξαν το δεύτερο, με την απόφασή τους σε βάθος χρόνου τελικά να τους δικαιώνει.

Οι δεσμοί με την Ελλάδα παραμένουν ισχυροί, όμως η νοοτροπία και η άσκηση πολιτικής εξακολουθούν και είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Σαφώς και η ταύτιση της κυπριακής οικονομίας με την ελληνική θα ήταν άστοχη, αφού μιλάμε για διαφορετικά οικονομικά μεγέθη και διαφορετικής φύσεως προβλήματα, ωστόσο, είναι γεγονός πως οι Κύπριοι αποδείχτηκαν ικανότεροι σε επίπεδο διαπραγμάτευσης, απολαμβάνοντας αυτή τη στιγμή θετικά οικονομικά μεγέθη.

Και ενώ στην Ελλάδα η “καραμέλα” των ιδιωτικοποιήσεων κοντεύει να λιώσει, αφού η μια αναβολή στην υλοποίηση σημαντικών projects διαδέχεται η μια την άλλη με κίνδυνο τη φυγή των υποψήφιων επενδυτών, στην Κύπρο η εμπορικοποίηση του λιμανιού της Λεμεσού δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για την εισροή κεφαλαίων.

Σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στο Fortune Greece ο Υπουργός Μεταφορών της Κύπρου, Μάριος Δημητριάδης υπογραμμίζει πως το μοντέλο που ακολουθεί το Υπουργείο αναφορικά με τη μαρίνα της Λεμεσού είναι η ιδιοκτησία να παραμένει στα χέρια του κράτους, παραχωρώντας το management σε ξένους οίκους. Η Κυπριακή Κυβέρνηση περνά σε εμπορικοποίηση και όχι ιδιωτικοποίηση του μεγαλύτερου εμπορικού λιμανιού της χώρας, πρακτική που αναμένεται να εφαρμόσει και σε άλλα σημαντικά έργα.

Όπως τονίζει ο κ. Δημητριάδης το deal κλείστηκε σε χρόνο- ρεκόρ και αυτό το διάστημα οριστικοποιούνται τα συμβόλαια, η τελική υπογραφή για τα οποία αναμένεται να “πέσει” εντός του Απριλίου. “Ο διαγωνισμός για το εν λόγω έργο προκηρύχθηκε στις 21 Ιανουαρίου και μέχρι τον Φεβρουάριο είχε ολοκληρωθεί η πρώτη φάση του. Μέσα σε ένα χρόνο καταφέραμε να κλείσουμε και τις δύο φάσεις του διαγωνισμού και να διεξάγουμε και τις διαπραγματεύσεις. Προτιμήσαμε να ρίξουμε το επίπεδο του ποσού διότι θέλαμε η συμφωνία να μεγιστοποιήσει σε βάθος χρόνου τα οφέλη στο λιμάνι. Τους επενδυτές τους βλέπουμε ως συνέταιρους που διαθέτουν τεχνογνωσία και όχι ως απλούς συνεργάτες”.

Στην ουσία, οι ξένοι επενδυτές βάζουν τα χρήματα, ασκούν τη διαχείριση, αλλά δεν μπαίνουν στο μετοχικό κεφάλαιο του λιμανιού. Βάσει της συμφωνίας προβλέπεται ότι θα ασκούν την πλήρη διαχείριση και εμπορική εκμετάλλευση του λιμανιού για 25 χρόνια έχοντας ως βασική υποχρέωση να αποδίδουν στο Κυπριακό Κράτος το 62,7% των εσόδων του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων και το 52,1% του σταθμού πολλαπλών χρήσεων. Τα έσοδα από την εμπορικοποίηση του λιμανιού της Λεμεσού αναμένεται να αγγίξουν τα 2 δισ. ευρώ και να δημιουργήσουν εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας.

Ο Κύπριος Υπουργός Μεταφορών υπογραμμίζει πως η ανάπτυξη θα έρθει μόνο μέσα από το δρόμο των ιδιωτικοποιήσεων . Πεποίθησή του είναι πως όταν η διαχείριση βρίσκεται σε κρατικά χέρια και υπάρχουν ιδιωτικά μονοπώλια η διεθνής οικονομική δραστηριότητα είναι ανύπαρκτη. Δεν αρκεί μόνο, όπως λέει, η καλή γεωγραφική θέση για να αναπτυχθεί μια χώρα. “Ήταν αναγκαίο να γίνουν έτσι και αλλιώς μεταρρυθμίσεις για να προχωρήσουμε ένα βήμα παρακάτω. Η Τρόικα απλώς συνέβαλλε στο να παρθούν νωρίτερα οι αποφάσεις. Πρόκειται για μεγάλες μεταρρυθμίσεις που προκάλεσαν αντιδράσεις”.

“Όταν έχεις αβεβαιότητα κανένας επενδυτής δεν πρόκειται να έρθει”

Το κλείσιμο της συμφωνίας σαφώς και δεν ήταν εύκολη υπόθεση, η κυβέρνηση όμως ήταν αποφασισμένη να προχωρήσει παρά το όποιο κόστος και να φτάσει το μαχαίρι στο “κόκαλο”. Σε όσους αντιστέκονταν επειδή δεν ήθελαν να χάσουν τα συμφέροντά τους και το μονοπώλιο που είχαν τα τελευταία χρόνια και δρούσαν ανεξέλεγκτα στο λιμάνι εμποδίζοντας οποιαδήποτε νέα επένδυση, το Υπουργείο Μεταφορών προέβη στη λήψη δραστικών μέτρων.

Αφαίρεσε τις άδειες δραστηριοποίησης αποζημιώνοντας αδρά τους κατόχους τους. Πρώτο δε μέλημα του Υπουργού ήταν να αλλάξει το σύστημα χρεώσεων με την υιοθέτηση ενός πιο μοντέρνοy, που θα δίνει περισσότερα οικονομικά κίνητρα για την προσέλκυση επενδυτών . Ο κ. Δημητριάδης συνεχίζει λέγοντας πως σημασία για την επιτυχή έκβαση ενός διαγωνισμού έχει η ύπαρξη διαφανών κανόνων και η επιλογή των κατάλληλων συμβούλων, γι’ αυτό το λόγο και αποφάσισε να βάλει έμπειρους συμβούλους από το εξωτερικό, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή συμμετοχή. “Προσελκύσαμε έξι και πέντε επενδυτές αντίστοιχα για τα δύο έργα, όλοι μεγάλοι διεθνείς οίκοι. Σίγουρα η διαπραγματευτική μας ισχύ ήταν μεγαλύτερη, συγκριτικά με την Ελλάδα, κυρίως επειδή βελτιώθηκε το οικονομικό κλίμα και ξεκίνησε η ανάπτυξη. Όταν έχεις αβεβαιότητα κανένας επενδυτής δεν πρόκειται να έρθει”.

Η εμπορικοποίηση στη Λεμεσό θα ανοίξει το δρόμο για το λιμάνι της Λάρνακας

Σειρά έχουν η μαρίνα και το λιμάνι της Λάρνακας, που είναι μικρότερο σε μέγεθος από εκείνο της Λεμεσού, για τα οποία έχουν διοριστεί σύμβουλοι επιφορτισμένοι με την κατάρτιση της σχετικής μελέτης. Σύμφωνα με τον κ. Δημητριάδη ο διαγωνισμός αναμένεται να προκηρυχθεί μέχρι το Σεπτέμβριο και εκτιμά ότι το ενδιαφέρον θα είναι μεγάλο, απόρροια της “ψήφου εμπιστοσύνης” που έχει ήδη δοθεί από τους ξένους επενδυτές στην ευρύτερη περιοχή της Λεμεσού.

“Αν η Ελλάδα εφάρμοζε το πρόγραμμα θα βρισκόταν σε πλεονεκτικότερη θέση”

Όσο για τις διμερείς εμπορικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδος – Κύπρου, ο Κύπριος Υπουργός Μεταφορών υπογραμμίζει πως παραμένουν σε πολύ καλά επίπεδα, ενώ επιβεβαιώνει τον μεγάλο αριθμό ελληνικών επιχειρήσεων – κυρίως από τον κλάδο της ναυτιλίας – που λόγω της υψηλής φορολογίας και του ασταθούς οικονομικού περιβάλλοντος ιδρύουν θυγατρικές στην Κύπρο και μεταφέρουν την έδρα τους. “Η φορολόγηση για τις επιχειρήσεις είναι αυτή τη στιγμή στο 12,5%, ποσοστό το οποίο δεν πρόκειται να αυξηθεί. Την ίδια στιγμή, για τους Κύπριους πολίτες έχουν αρχίσει να μειώνονται οι φόροι και να δίνονται κίνητρα”.

Σχολιάζοντας την κατάσταστη που επικρατεί στην Ελλάδα με την παραμονή της χώρας σε μνημονιακό καθεστώς ο κ. Δημητριάδης ξεκαθαρίζει πως η περίπτωση της Κύπρου είναι πολύ διαφορετική από εκείνη της Ελλάδας καθώς μιλάμε για διαχείριση χρηματοοικονομικής κρίσης από τη μια και δημοσιονομικής κρίσης από την άλλη. Προσθέτει πως αν η Ελλάδα εφάρμοζε το πρόγραμμα στην ώρα του σήμερα θα βρισκόταν σε πλεονεκτικότερη θέση.

“Η ίδια η Ελλάδα συμφώνησε το περιεχόμενό του Μνημονίου. Δεν της επιβλήθηκε από την Τρόικα. Κατά τη γνώμη μου ήταν λάθος το ότι επέβαλε υψηλή φορολογία προκειμένου να αυξήσει τα έσοδα, όταν έπρεπε να επικεντρωθεί στο πώς θα μειώσει τις δαπάνες. Στο τέλος της ημέρας αυτό που γίνεται αντιληπτό είναι πώς δεν είναι οι φόροι που θα αλλάξουν την κατάσταση, αλλά οι μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ανάπτυξη. Προσωπικά πιστεύω πως το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν Έλληνες και Κύπριοι είναι ότι αντιστέκονται σε οποιαδήποτε αλλαγή. Ζούμε σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον με τη μεγαλύτερη πρόκληση να είναι η προσέλκυση επενδύσεων. Εμείς έχουμε ανάγκη τους επενδυτές και όχι εκείνοι εμάς. Κανείς δεν θα πάει να επενδύσει σε μια χώρα όταν υπάρχει πιθανότητα να χάσει τα χρήματά του”.

Το κλείσιμο των Κυπριακών Αερογραμμών έφερε θετικά αποτελέσματα

Μεταξύ άλλων, ο κ. Δημητριάδης αναφέρθηκε και στο επίμαχο θέμα των Κυπριακών Αερογραμμών, ένα ζήτημα το οποίο κλήθηκε να διαχειριστεί με το που ανέλαβε τα καθήκοντά του, με αρκετούς να του χρεώνουν το κλείσιμο της Cyprus Airways. Ο ίδιος τόνισε πως ήταν μια κίνηση που είχε θετικά αποτελέσματα, αφού σταμάτησε η κακή διαχείριση μιας ζημιογόνου κρατικής αεροπορικής που ακολουθούσε μονοπωλιακές πρακτικές. Επιπρόσθετα, η τουριστική κίνηση άρχισε να αυξάνεται σταδιακά, όπως επίσης και ο αριθμός των αεροπορικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο νησί. Μάλιστα εντός Ιουνίου αναμένεται να εγκριθεί μια ακόμη αίτηση αερομετάφορα, η οποία έρχεται σε συνέχεια της Orion που θα ξεκινήσει άμεσα τις πτήσεις στο νησί της Αφροδίτης.

Αξίζει να σημειωθεί πως εντός της διετίας 2016 – 2017 το Υπουργείο Μεταφορών της Κύπρου στοχεύει στην επίσπευση μεταρρυθμίσεων που αφορούν, εκτός από τα λιμάνια, την πολιτική Αεροπορία, τα Ταχυδρομεία και τον κλάδο της εμπορικής ναυτιλίας, ενώ μέλημα τόσο της διοίκησης του εν λόγω Υπουργείου, όσο και της Κυπριακής κυβέρνησης είναι η πάταξη της γραφειοκρατίας.

“Η αξιολόγηση των επιλογών πρέπει να γίνεται με τη λογική και όχι με το συναίσθημα”

Και επειδή ένας πολιτικός κρίνεται από την υλοποίηση των όσων υπόσχεται ο κ. Δημητριάδης κάνοντας τον απολογισμό του επισημαίνει πως η ανάληψη καθηκόντων κατά τη διάρκεια της κρίσης και η επιτυχής έξοδος της χώρας από το Μνημόνιο ήταν ένα μάθημα για τον ίδιο. ” Αν διδάχτηκα κάτι από όλη αυτή τη διαδικασία αυτό είναι πως η αξιολόγηση των επιλογών πρέπει να γίνεται με τη λογική και όχι με το συναίσθημα. Δυστυχώς οι Μεσογειακοί λαοί λειτουργούμε με το συναίσθημα και αποφεύγουμε να παίρνουμε επίπονες αποφάσεις. Το δεύτερο πράγμα που έμαθα είναι ότι για να πετύχει στην πράξη μια μεταρρύθμιση χρειάζεται υπομονή και επιμονή”.