Η σκιώδης τραπεζική απειλεί με νέες στιγμές Lehman

Το παρ’ ολίγον κραχ στα συνταξιοδοτικά ταμεία του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει αφυπνίσει τόσο τους επενδυτές όσο και τις ρυθμιστικές αρχές σε ό,τι αφορά τους κινδύνους της κρυφής μόχλευσης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, που απειλούν με νέες στιγμής τύπου Lehman Brothers, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο μεγαλύτερος διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων της Ευρώπης, Amundi…

Πιο συγκεκριμένα, ο Vincent Mortier, επικεφαλής επενδύσεων στην Amundi, η οποία διαχειρίζεται assets 1,9 τρισεκατομμυρίων ευρώ, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι η πρόσφατη αναταραχή που ξεκίνησε από τον «μίνι» προϋπολογισμό της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν «μια υπενθύμιση ότι η σκιώδης τραπεζική είναι πραγματικότητα.

Δεν πιστεύω ότι κανείς πριν από την κρίση είχε ιδέα για το μέγεθος αυτής της σκιώδους τραπεζικής στον κλάδο των συνταξιοδοτικών ταμείων». 

Υπενθυμίζεται πως ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας Kwasi Kwarteng κατάφερε να προκαλέσει σεισμό στις αγορές, μετά τη λήψη μιας σειράς μέτρων ελάφρυνσης. 

Ως αποτέλεσμα, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων του Ηνωμένου Βασιλείου αυξήθηκαν, προκαλώντας τον όλεθρο στον κλάδο των συντάξεων… στον οποίο γίνεται χρήση εξειδικευμένων στρατηγικών αντιστάθμισης κινδύνου.

Οι στρατηγικές αυτές, γνωστές ως επενδύσεις με «γνώμονα την υποχρέωση» (liability-driven), έχουν ενσωματωμένη μόχλευση, επειδή χρησιμοποιούν μια ποικιλία παραγώγων που επιτρέπουν στα συνταξιοδοτικά προγράμματα να αυξάνουν την έκθεσή τους στα βρετανικά ομόλογα (Gilts), χωρίς απαραίτητα να κατέχουν τα ομόλογα.

Η πτώση στα Gilts προκάλεσε μια αγωνιώδη προσπάθεια για να καλυφθούν margin calls δισεκατομμυρίων λιρών, καθώς οι αντισυμβαλλόμενοι ζητούσαν περισσότερα μετρητά ως εξασφάλιση για να διατηρήσουν τη συμφωνία αντιστάθμισης σε ισχύ.

Τα funds αναγκάστηκαν να ρευστοποιήσουν περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των Gilts, για να ανταποκριθούν στα margin calls, προκαλώντας περαιτέρω μείωση στις τιμές, σε έναν φαύλο κύκλο που τελικά οδήγησε σε παρέμβαση από την Τράπεζα της Αγγλίας.

Είναι δύσκολο να βρεθούν αξιόπιστα στοιχεία για τη μόχλευση στην αγορά των συνταξιοδοτικών ταμείων του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά οι ειδικοί εκτιμούν ότι η μόχλευση μετέτρεψε περιουσιακά στοιχεία 500 δισ. λιρών σε 1,5 τρισεκατομμύριο λίρες επενδυμένου χρήματος.

«Τα ποσά διακυβεύονται είναι τεράστια και μια περαιτέρω υπενθύμιση του βάθους μόχλευσης στο σύστημα, το οποίο βρίσκεται σε πολλά σημεία που είναι δύσκολο να εντοπιστούν» είπε ο Mortier.

Οι αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις που επιβλήθηκαν στις τράπεζες για να γίνουν πιο ασφαλείς μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση έχουν μεταφέρει τον κίνδυνο από τους ισολογισμούς τους σε λιγότερο αυστηρά ρυθμιζόμενα τμήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, συγκεκριμένα σε διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά ταμεία.

Οι επενδυτές έχουν τροφοδοτήσει τη στροφή ρίχνοντας χρήματα σε εναλλακτικές στρατηγικές, όπως η ιδιωτική πίστωση, καθώς αναζητούσαν αποδόσεις σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.

Το 2000, τα μη τραπεζικά ιδρύματα κατείχαν 51 τρισεκατομμύρια δολάρια χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, σε σύγκριση με τα 58 τρισεκατομμύρια δολάρια των τραπεζών, σύμφωνα με το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Τα τελευταία στοιχεία έδειξαν ότι τα μη τραπεζικά ιδρύματα κατέχουν 227 τρισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία στο τέλος του 2020, ξεπερνώντας τις τράπεζες (180 τρισεκατομμύρια δολάρια).

Ο Mortier είπε ότι η μετατόπιση της μόχλευσης από τις τράπεζες σε μη τραπεζικά ιδρύματα κατέστησε πολύ δύσκολο για τις ρυθμιστικές αρχές να έχουν μια πραγματική εικόνα των κινδύνων.

«Είναι πιο δύσκολο από το 2007, όταν η μόχλευση ήταν κυρίως στις τράπεζες» είπε. «Το θέμα είναι ότι δεν ξέρουμε ακριβώς πού βρίσκεται.

Όταν δεν μπορείς να μετρήσεις κάτι, είναι δύσκολο να το κάνεις πράξη».

Κρυφή μόχλευση

Ο Mortier ξεχώρισε αρκετούς τομείς στους οποίους η κρυφή μόχλευση είναι ανησυχητική: εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τα οποία διαπραγματεύονται ιδιωτικά, μακριά από χρηματιστήρια και ακίνητα και τμήματα της ιδιωτικής πιστωτικής αγοράς, συμπεριλαμβανομένων δανείων με μόχλευση.

Η Επιτροπή Χρηματοοικονομικής Πολιτικής της BoE προειδοποίησε πρόσφατα για κινδύνους που ελλοχεύουν στις ιδιωτικές πιστωτικές αγορές των ΗΠΑ.

Σημείωσε δε ότι ο δανεισμός με μόχλευση αυξήθηκε από περίπου 2 τρισ. δολάρια το 2017 σε 3 τρισ. δολάρια στο τέλος του περασμένου έτους και είπε ότι οι εταιρείες με τέτοιο χρέος «είναι πιθανό να αποδειχθούν ιδιαίτερα ευάλωτες στη σύσφιξη των χρηματοοικονομικών συνθηκών και στις ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης».

Ο Μortier τόνισε επίσης το χρεοκοπήμενο family office Archegos Capital Management μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα για το πώς μπορεί να δημιουργηθεί μόχλευση κάτω από το ραντάρ.

Ο ιδρυτής του Archegos, Bill Hwang, δανείστηκε δισεκατομμύρια δολάρια από τράπεζες για να ανοίξει τεράστιες θέσεις σε εταιρείες εισηγμένες στις ΗΠΑ. Χρησιμοποιώντας παράγωγα, η εταιρεία δεν είχε ορατό αποτύπωμα στο επενδυτικό κοινό.

Η κατάρρευση του Archegos προκάλεσε ζημίες δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδυτικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων των Credit Suisse, UBS, Nomura και Morgan Stanley μετά την αθέτηση margin calls…