Πώς η τεχνολογία μπορεί να σταματήσει την επισιτιστική κρίση

Σε άρθρο του στην ηλεκτρονική έκδοση του Fortune, ο Jason Jay, επίκουρος καθηγητής στο MIT Sloan School of Management αναφέρει πως η αγροτική παραγωγή έχει φτάσει στα όριά της και πως σύντομα δεν είναι δυνατόν να θρέψει τον πληθυσμό του πλανήτη. Χρειάζονται, συνεπώς, δραστικά μέτρα και η τεχνολογία είναι έτοιμη να δώσει λύσεις.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός, γράφει ο Jay, αναμένεται να αυξηθεί από 7 δισεκατομμύρια σήμερα σε 9 ή 10 δισ. μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Επιπλέον, η ζήτηση τροφής θα αυξηθεί καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα μπαίνουν στη μεσαία τάξη, πράγμα που συνήθως σημαίνει πως θα τρώνε περισσότερο κρέας. Για να καλυφθεί η ζήτηση θα πρέπει να διπλασιάσουμε την παραγωγή. Αλλά αυτό δεν φτάνει.

Στο παρελθόν οι ανάγκες διατροφής του αυξανόμενου πληθυσμού ικανοποιούνταν με την καλλιέργεια νέας γης και με αύξηση της παραγωγής μέσω λιπασμάτων και περισσότερου νερού. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, κυρίως επειδή το να φτιάξουμε περισσότερη καλλιεργήσιμη γη σημαίνει καταστροφή δασών. Τα λιπάσματα και η εντατικοποίηση ίσως έχουν νόημα σε χώρες όπου η παραγωγή είναι μικρή, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου η μέθοδος αυτή έχει φτάσει στα όριά της και σημαίνει εξάντληση του υδροφόρου ορίζοντα, περισσότερα απόβλητα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, και περισσότερα αέρια θερμοκηπίου.

Τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα φάνηκε για λίγο ότι θα μπορούσαν να δώσουν λύση, αλλά και αυτά έχουν συγκεκριμένα προβλήματα τόσο πολιτικά όσο και βιολογικά.

Η πρώτη και κύρια δράση που πρέπει να αναλάβουμε είναι η μείωση της ποσότητας της τροφής που πετάμε. Κανείς δεν ξέρει το ακριβές ποσοστό, αλλά το πιθανότερο είναι πως το 30% έως το 50% της παραγόμενης τροφής δεν το τρώει κανένας, αφού σε κάποιο στάδιο από την παραγωγή ως την κατανάλωση κρίνεται ως ακατάλληλη ή απλώς πετιέται.

Στις φάρμες, η τροφή χαλάει επειδή λείπουν τα ψυγεία ή οι κατάλληλες εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Η λύση εδώ δεν είναι ενεργοβόρα και ακριβά ψυγεία, αλλά το να παρέχουμε στους αγρότες ψηφιακά εργαλεία και πληροφόρηση για τις αγορές ώστε να σχεδιάζουν αποτελεσματικότερα τη σοδειά και τη διανομή της.

Στην αγορά, πολλές φορές οι έμποροι πετούν τροφές επειδή είναι «μη ελκυστικές», δηλαδή λίγο χτυπημένες ή με σχήμα που δεν αρέσει στον αγοραστή. Επειδή όμως ακόμα τρώγονται, φοιτητές του ΜΙΤ έφτιαξαν μια εφαρμογή και ένα site που φέρνει σε επαφή όσους έχουν τροφή που είναι ασφαλής να καταναλωθεί αλλά δεν θα πουληθεί (επειδή πλησιάζει η λήξη της ή επειδή περισσεύει), με ανθρώπους που θέλουν να την αγοράσουν. Η εφαρμογή λέγεται Spoiler Alert και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από φιλανθρωπικές οργανώσεις ώστε να βρίσκουν τροφή για τους άπορους.

Όσο για την τροφή που δεν μπορεί πια να καταναλωθεί από ανθρώπους, μπορεί να προωθηθεί για ζωοτροφές, λίπασμα ή παραγωγή βιοκαυσίμων.

Άλλες καινοτομίες μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να βελτιώσουν την παραγωγή τους. Εδώ και χρόνια χρησιμοποιούν GPS στα τρακτέρ τους και υπολογιστές για να συγκεντρώνουν στοιχεία σχετικά με το πόσοι σπόροι, πόσο νερό και πόσο λίπασμα έχει πέσει πού ακριβώς. Η νέα γενιά συσκευών είναι ρομπότ που μπορούν να κινούνται στο χωράφι και να μετρούν διάφορες παραμέτρους στο χώμα. Ή drones που θα πετούν πάνω από τα σπαρτά και θα ανιχνεύουν με ειδικές κάμερες παρόμοια στοιχεία.

Αυτές οι καινοτομίες, και άλλες που θα προταθούν, θα βοηθήσουν την αγροτική παραγωγή να γίνει περισσότερο ακριβής και πιο αποδοτική. Όμως και αυτή η επανάσταση θα φτάσει, όπως και όλες οι προηγούμενες, στα όριά της.

Για να αποκτήσουμε αγροτική παραγωγή πραγματικά «πράσινη» και αειφόρο θα πρέπει να ξανασκεφτούμε κάποιες συνήθειές μας. Για παράδειγμα, θα άλλαζαν οι Αμερικανοί τη νοοτροπία σύμφωνα με την οποία πρέπει να τρώνε κρέας δύο φορές τη μέρα κάθε μέρα; Όσο καινοτόμος και αν γίνει η καλλιέργεια, αυτό είναι το πραγματικό εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί.