Πώς μία ερωτική σχέση εξανάγκασε τον CEO της Intel να παραιτηθεί

των Julie Moore και Marcie Vaughan*

Η πιο πρόσφατη «βόμβα» που έσκασε στον κόσμο των επιχειρήσεων είναι η παραίτηση του CEO της Intel, Brian Krzanich, λόγω μιας «παρελθούσης συναινετικής σχέσης με μία υπάλληλο της Intel».

Η πράξη αυτή του πρώην διευθύνοντος συμβούλου ήρθε σε αντίθεση με την πολιτική «μη σύναψης σχέσεων εντός της εταιρείας» που ακολουθεί η Intel. Κάποιοι όμως αναρωτιούνται: Πρέπει πραγματικά ένας εργοδότης να παίρνει τον ρόλο της «αστυνομίας του έρωτα»;

Η απάντηση είναι ναι – ειδικά όταν στο επίκεντρο βρίσκονται εργαζόμενοι σε θέσεις εξουσίας.

Η σεξουαλική παρενόχληση αφορά την εξουσία, όχι το σεξ. Οι ερωτικές σχέσεις στον χώρο εργασίας μεταξύ ατόμων που βρίσκονται στα αντίθετα άκρα του φάσματος της εξουσίας είναι δυνητικές αγωγές σεξουαλικής παρενόχλησης που περιμένουν να συμβούν. Η στερεοτυπική εικόνα ενός πλούσιου, γηραιότερου άνδρα με μια όμορφη νεαρή γυναίκα πλάι του είναι μια απόδειξη της αμφιλεγόμενης φύσης της «συγκατάθεσης».

Χάρη στην τεράστια ικανότητά μας να αυταπατόμαστε, ένα ισχυρό στέλεχος μπορεί να πιστεύει ότι μία από τις υπαλλήλους του «συναίνεσε» σε μια σχέση όταν στην πραγματικότητα η ίδια – εξίσου νόμιμα – θεωρεί ότι εξαναγκάστηκε να έχει κάτι μαζί του. Ή μία κάποτε χαρούμενη σύντροφος και τώρα τυφλωμένη από ζήλεια «πρώην» μπορεί να έχει αλλάξει την άποψή της ως προς το πώς εξελίχθηκε πραγματικά η σχέση. Κάπως έτσι, το αφήγημα αλλάζει.

Οι κίνδυνοι για έναν εργοδότη είναι πραγματικοί: Οι ανεπιθύμητες σεξουαλικές προτάσεις μεταφράζονται σε αιτιάσεις σεξουαλικής παρενόχλησης σύμφωνα με την πολιτειακή και ομοσπονδιακή νομοθεσία των ΗΠΑ.

Οι νομικοί κίνδυνοι είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Επειδή οι εργαζόμενοι γοητεύονται από τις ερωτικές σχέσεις, τα ειδύλλια στον χώρο εργασίας τείνουν να έχουν μια ευρύτερη και ανεξέλεγκτη επίδραση στο γραφείο. Για παράδειγμα, όταν κάποιοι υποπτεύονται ότι ένα στέλεχος «τα έχει» με μία υπάλληλο, αυτό μπορεί να προκαλέσει συζητήσεις και υποψίες περί ευνοιοκρατίας. Οι υποθέσεις εύκολα μετατρέπονται σε κουτσομπολιά, καταστρέφοντας εν τέλει το ηθικό και επηρεάζοντας την παραγωγικότητα των εργαζομένων.

Οι πολιτικές μη σύναψης σχέσεων, οι οποίες συχνά ενσωματώνονται σε εταιρικούς κώδικες δεοντολογίας, εμποδίζουν τα ειδύλλια στο γραφείο, αλλά ουσιαστικά αποσκοπούν στην προστασία των εργαζομένων και την αποτροπή της κατάχρησης εξουσίας. Ως εκ τούτου, οι πολιτικές αυτές πρέπει να είναι προσεκτικά σχεδιασμένες ώστε να αντικατοπτρίζουν τη δυναμική του χώρου εργασίας στην πράξη. Για παράδειγμα, μια συνολική απαγόρευση των ρομαντικών σχέσεων μεταξύ όλων των εργαζομένων, ανεξάρτητα από τη θέση τους στον οργανισμό, σπάνια αποδεικνύεται μια αποτελεσματική στρατηγική. Τα ειδύλλια είναι στο DNA μας – μια υπερβολικά περιοριστική πολιτική μπορεί να προωθήσει εν τέλει μια κουλτούρα φόβου.

Αντ’ αυτού, οι εργοδότες θα πρέπει να σχεδιάσουν μια πολιτική αξιολογώντας τον κίνδυνο για κατάχρηση εξουσίας στο χώρο εργασίας τους. Αυτό αρχίζει με την αξιολόγηση του εργατικού δυναμικού και της εταιρικής κουλτούρας. Για ορισμένους εργοδότες, μπορεί να αρκεί η απαγόρευση των ρομαντικών σχέσεων μεταξύ ενός επόπτη και των άμεσων υφιστάμενών του.

Όμως, μερικές φορές απαιτείται κάτι περισσότερο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξουσία προσκαλεί την κατάχρηση και ο έρωτας προσκαλεί την απογοήτευση, ορισμένοι εργοδότες θα πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο εφαρμογής μιας συνολικής απαγόρευσης των σχέσεων στον εργασιακό χώρο για ορισμένους εργαζομένους με υψηλές θέσεις στην ιεραρχία.

Αυτό το μέτρο μπορεί να επεκταθεί σε όσους ασχολούνται με τα χρηματοοικονομικά, τους ανθρώπινους πόρους, τη διοίκηση και άλλα τμήματα που έχουν πρόσβαση σε εμπιστευτικές πληροφορίες – ένα δελεαστικό όπλο στα χέρια ενός …πρώην.

Ένα λιγότερο δραστικό μέτρο είναι το λεγόμενο «συμβόλαιο αγάπης». Οι εργοδότες που χρησιμοποιούν αυτή την τεχνική απαιτούν από τους υπαλλήλους να αυτο-αποκαλύπτουν ρομαντικές ή προσωπικές σχέσεις με συναδέλφους. Ο εργοδότης ζητά από τους εμπλεκόμενους υπαλλήλους να βεβαιώσουν τη συναινετική φύση της σχέσης, να συμφωνήσουν ότι συμμορφώνονται με την πολιτική της εταιρείας κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης, και να αναφέρουν αμέσως οτιδήποτε αντανακλά οποιαδήποτε δυσμενή αλλαγή στη σχέση τους.

Είτε η μία είτε η άλλη προσέγγιση (ή κι ένας συνδυασμός των δύο) μπορεί να είναι αποτελεσματική όταν εφαρμοστεί προσεκτικά και με συνέπεια. Απ’ την άλλη, μια προσέγγιση του στυλ «δεν τρέχει τίποτα» είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Ο νόμος απαιτεί από τους εργοδότες να λαμβάνουν όλα τα εύλογα μέτρα για την πρόληψη και την αποκατάσταση της σεξουαλικής παρενόχλησης. Τα ειδύλλια του γραφείου είναι επικίνδυνα για προσωπικούς και επαγγελματικούς λόγους, αλλά ο κίνδυνος αυτός ενισχύεται πάρα πολύ όταν υπάρχει χάσμα ισχύος μεταξύ των δύο μερών.

Επειδή οι εργοδότες γνωρίζουν ότι η πιθανότητα κατάχρησης εξουσίας υπάρχει και μπορεί να οδηγήσει σε σεξουαλική παρενόχληση, πρέπει να εφαρμόζουν προληπτικά εύλογα μέτρα για την αντιμετώπιση των ερωτικών σχέσεων στον χώρο εργασίας.

* Οι Julie Moore και Marcie Vaughan είναι δικηγόροι, σύμβουλοι ανθρώπινων πόρων στην Employment Practices Group και σύμβουλοι στο The Expert Institute.