Πώς μοιάζει μια σύγχρονη ενεργειακή κρίση και γιατί καμία χώρα δεν είναι ασφαλής

της Sophie Mellor

Οι ειδήσεις της αγοράς ενέργειας που έρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο δημιουργούν μια δυστοπική εικόνα του τι συμβαίνει όταν μια οικονομία, κάνοντας τη σωστή μετάβαση σε προσιτή, καθαρή, ανανεώσιμη ενέργεια, πρέπει να στραφεί στο ακριβό αέριο για να συνεχίσει να κινείται.

Καθώς οι επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης μεταφέρονται σε κάθε γωνιά της κοινωνίας, η εμπειρία της Βρετανίας είναι μια προειδοποίηση για τον υπόλοιπο κόσμο, ένα παράδειγμα του τι μπορεί – και πολύ πιθανόν – να πάει στραβά καθώς οι χώρες σε όλο τον κόσμο «σκοντάφτουν» κατά τη μετάβασή τους στην πράσινη ενέργεια.

Η Κίνα έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η επισιτιστική ασφάλεια μπορεί να επηρεαστεί καθώς οι εκρηκτικές τιμές του άνθρακα επηρεάζουν τις προμήθειες λιπασμάτων. Στην ΕΕ, ο αντίκτυπος στους καταναλωτές από το έλλειμμα ενέργειας είχε ήδη πολιτικό αντίκτυπο καθώς οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας εκτινάσσονται στα ύψη λόγω των χαμηλών αποθεμάτων φυσικού αερίου πριν από το χειμώνα.

Αλλά στο Ηνωμένο Βασίλειο τα πράγματα είναι χειρότερα.

Το φαινόμενο ντόμινο που έχει επιφέρει δεινά στο Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησε με ένα κύμα ψύχους. Μετά τον ψυχρό χειμώνα του 2020 έως το 2021 όταν το Ηνωμένο Βασίλειο και μεγάλο μέρος της Ευρώπης μείωσαν τα ενεργειακά τους αποθέματα, ο κόσμος άρχισε να βγαίνει από την πανδημία του COVID-19. Βγαίνοντας από τον λήθαργο, η Ευρώπη και η Ασία άρχισαν να ανταγωνίζονται για τις περιορισμένες προμήθειες φυσικού αερίου των ΗΠΑ, της Νορβηγίας και της Ρωσίας – που όλες ξαναγέμιζαν τα αποθέματά τους.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν, με τις τιμές στην spot αγορά να αυξάνονται κατά 400% από την αρχή του έτους, ενώ οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν κατά 250%.

Καθώς το κόστος του φυσικού αερίου άρχισε να μειώνει τα κέρδη, οι εταιρείες που δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά αυτή την αύξηση άρχισαν να κλείνουν.

Πολλοί στον κλάδο της ενέργειας σπεύδουν να ισχυριστούν ότι αυτή η περίοδος των υψηλών τιμών θα περάσει και τα πράγματα σύντομα θα επανέλθουν στο φυσιολογικό. Αποφεύγουν να χρησιμοποιούν δραματικούς όρους όπως «ενεργειακή κρίση» και αντίθετα υποστηρίζουν ότι οι αυξήσεις των τιμών αποκαλύπτουν τα ελαττώματα του ενεργειακού συστήματος της Βρετανίας που βασίζεται στην αγορά και έχει εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το ίδιο αέριο από το οποίο προσπαθούσε να καταργήσει.

Απ’ ό,τι φαίνεται όμως, και σ’ αυτό συμφωνούν αρκετοί αναλυτές, η ενεργειακή κρίση δεν είναι ένα συγκυριακό γεγονός.

«Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει σε όλο τον κόσμο καθώς συνεχίζουμε να αυξάνουμε τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κάτι που θέλουμε. Και πρέπει να συνεχίσουμε να βαδίζουμε προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε ο Anthony Catachanas, διευθύνων σύμβουλος της Victory Hill Capital Group, ενός διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων που κατέχει ένα χαρτοφυλάκιο σταθμών φυσικού αερίου που ενεργοποιούνται σε περιόδους αιχμής της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας – γνωστές ως σταθμοί αιχμής – σε πολύ υψηλές τιμές.

Η ενεργειακή μετάβαση δεν θα είναι ομαλή, αλλά θα ακολουθεί «μια τεθλασμένη γραμμή», δηλαδή θα κάνει ζιγκ-ζαγκ όπως τονίζει ο Joost Bergsma, επικεφαλής του διαχειριστή αμοιβαίων κεφαλαίων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Glennmont Partners.

«Η κατεύθυνση δεν θα αλλάξει, θα υπάρχουν πάντα περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο σύστημα, αλλά οι άνθρωποι πρέπει να έχουν επίγνωση των κινδύνων και των ζητημάτων αστάθειας που θα προκύψουν για να φτάσουμε σε αυτό το υψηλότερο σημείο», κατέληξε.