Πώς θα έχετε δεύτερη ευκαιρία να απαλλαγείτε από χρέη σε τράπεζες και δημόσιο

Τάσος Δασόπουλος

Το νέο πλαίσιο διευθέτησης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας θα είναι ο διορθωμένος και βελτιωμένος σε πολλά σημεία «Νόμος Κατσέλη» της δεκαετίας του 2020.

Μια ολιστική λύση που υπόσχεται ότι από τις αρχές του 2021 θα παρέχει την διευθέτηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα είτε μέσω εξωδικαστικού συμβιβασμού με πιστωτές είτε μέσα από πτώχευσης. Στην δεύτερη περίπτωση μόλις ρευστοποιηθούν όλα τα περιουσιακά στοιχεία ενός φυσικού ή νομικού προσώπου σε ένα διάστημα από 1 έως το πολύ 3 ετών απαλλάσσεται από όλες τις οφειλές και θα μπορεί να κάνει μια νέα αρχή. Το προνόμιο που διεκδικεί ο νέος νόμος ο οποίος δόθηκε για διαβούλευση χθες είναι ότι οι διαδικασίες θα είναι πιο απλές και πιο γρήγορες από όλα τα προηγούμενα καθεστώτα διευθέτησης οφειλών, συμπεριλαμβανομένου του νόμου Κατσέλη.

Η διαδικασία για τα φυσικά πρόσωπα θα είναι η εξής:

1. Οι οφειλές σε τράπεζες, εταιρίες εκκαθάρισης δανείων (servicers), εφορία, ΕΦΚΑ, δήμους θα υποβάλλουν αρχικά μια αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα ανοίξει γι’ αυτό τον λόγο ζητώντας εξωδικαστική διευθέτηση οφειλών.
2. Η αίτηση αυτή θα δρομολογείται στους ιδιώτες πιστωτές. Αν η πλειοψηφία τους δεχθεί την αίτηση του ενδιαφερόμενου τότε όλοι μαζί οι πιστωτές θα πρέπει να συμφωνήσουν σε μια πρόταση διευθέτησης το αργότερο μέσα σε 2 μήνες από την αίτηση του ενδιαφερόμενου.
3. Με το που υπάρχει θετική ανταπόκριση από τους πιστωτές σταματούν πλειστηριασμοί και κατασχέσεις .Αν ο οφειλέτης δεχθεί την πρόταση των πιστωτών τα χρέη του διευθετούνται και αρχίζει να τα πληρώνει με τους όρους που συμφωνήθηκαν .Αν ο οφειλέτη ανήκει σεοικονομικά ευάλωτο νοικοκυριό το οποίο δεν μπορεί να καλύψει την δόση των οφειλών που προέκυψε από την διευθέτηση τότε θα έχει και κρατική επιδότηση στην δόση.
4. Αν οι πιστωτές δεν δεχθούν την διευθέτηση σε δύο μήνες τότε η αίτηση απορρίπτεται ως άκαρπη και ο ενδιαφερόμενος έχει ως μόνη καταφυγή τα δικαστήρια.

Πτώχευση ιδιώτη

Σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν μπορεί να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα διευθέτησης των οφειλών λόγω αντικειμενικής αδυναμίας (πχ. απώλεια εργασίας), τότε μπορεί είτε ο ίδιος είτε οι πιστωτές του είτε πρωτοβάθμιο δικαστήριο να το κηρύξουν σε πτώχευση. Ο νέος νόμος προβλέπει μια απλουστευμένη διαδικασία για πτώχευση «μικρού αντικειμένου». Από εκεί και πέρα:

1. Η όποια περιουσία του οφειλέτη μεταβιβάζεται σε πιστοποιημένο διαχειριστή αφερεγγυότητας, ο οποίος αναλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, προβαίνει στη ρευστοποίηση αυτών, τη συγκέντρωση των απαιτήσεων των πιστωτών και τη διανομή των ποσών που προκύπτουν από τη ρευστοποίηση στους πιστωτές
2. Οι οφειλέτες των οποίων θα ρευστοποιηθεί η κύρια κατοικία τους ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν το 10% των υποχρεώσεών τους και είναι αξίας τουλάχιστον 100.000 απαλλάσσονται από το σύνολο των υπολοίπων οφειλών τους. Σε όσους δεν ρευστοποιηθεί κάποιο περιουσιακό του στοιχείο τότε απαλλάσσονται οριστικά από τα χρέη τους σε τρία χρόνια.

Τα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά που θα φτάσουν στην πτώχευση και την ρευστοποίηση της πρώτης κατοικίας, τότε το Κράτος παρεμβαίνει με σκοπό να αποφευχθεί η έξωση. Στο στάδιο της ρευστοποίησης από τους πιστωτές, παρέχεται ουσιαστική στήριξη από την πολιτεία, μέσω της δημιουργίας ενός ιδιωτικού φορέα για την απόκτηση των ακινήτων, ο οποίος θα επιλεγεί από το Κράτος, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας.

Ο εν λόγω φορέας θα υποχρεούται να αποκτήσει το ακίνητο που συνιστά την 1η κατοικία ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, η οποία έχει δρομολογηθεί σε διαδικασία πλειστηριασμού, κατόπιν κήρυξης πτώχευσης ή αναγκαστικής εκτέλεσης. Επιπρόσθετα, ο φορέας υποχρεούται να παραχωρήσει την κατοικία προς χρήση στο ευάλωτο νοικοκυριό για 12 έτη, κατόπιν της καταβολής μισθώματος, το οποίο θα υποστηρίζεται από το Κράτος, με τη μορφή επιδόματος ενοικίου. Έτσι, αποφεύγεται μια έξωση που θα επερχόταν εάν αποκτούσε κάποιος τρίτος το ακίνητο. Επίσης, ο φορέας υποχρεούται να προσφέρει στον οφειλέτη τη δυνατότητα επαναπόκτησης του ακινήτου εντός 12 ετών.

Διευθέτηση οφειλών επιχειρήσεων

Στην περίπτωση των επιχειρήσεων υπάρχουν δύο δυνατότητες με το νέο νόμο.

Η πρώτη είναι να κατατεθεί αίτηση για εξωδικαστική διευθέτηση οφειλών ανάλογη με αυτήν των ιδιωτών

Όπως και για τους ιδιώτες η αίτηση δρομολογείται ηλεκτρονικά στους χρηματοπιστωτικούς φορείς (τράπεζες & servicers) Και εδώ χρειάζεται να συναινέσει η πλειοψηφία των πιστωτών (τράπεζες & servicers), για να ξεκινήσει η διαδικασία.

Στην περίπτωση που δεχθεί η πλειοψηφία των πιστωτών να εξετάσουν την αίτηση:

Παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών.

Παρέχεται πρόταση ρύθμισης συνολικών οφειλών, η οποία προκύπτει από υπολογιστικό εργαλείο. Αν δεν υπάρχει οφειλή προς το Δημόσιο, τότε οι τράπεζες – servicers μπορούν να καταθέσουν μια άλλη πρόταση, χωρίς το υπολογιστικό εργαλείο. Εναλλακτικά μπορούν να προβούν και σε διαμεσολάβηση.

Σε περίπτωση άρνησης εξέτασης της αίτησης από την πλειοψηφία των πιστωτών:

Δεν προχωρά η εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης οφειλών και η αίτηση απορρίπτεται ως άκαρπη.

Η δεύτερη δυνατότητα που δίνεται για τις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις είναι να ενταχθούν στην διαδικασία εξυγίανσης Σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται η συναίνεση δύο κατηγοριών πιστωτών, αυτών που έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις και των υπολοίπων πιστωτών, σε ποσοστό 50% της κάθε κατηγορίας

Συμφωνία επιτυγχάνεται μόνον εάν συναινέσει σε μια πρόταση ρύθμισης οφειλών ποσοστό 60% των πιστωτών όλων των κατηγοριών. Η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από το Δικαστήριο. Με την υποβολή της αίτησης στο δικαστήριο παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών από τους ενέγγυους πιστωτές.

Οι πιστωτές που μειοψήφησαν δεσμεύονται από τη συμφωνία, εφόσον ικανοποιείται η βασική αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης και της ίσης μεταχείρισης των πιστωτών.

Τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν επηρεάζονται από τη συμφωνία εξυγίανσης και οι απαιτήσεις τους δεν καταλαμβάνονται από αναστολή καταδιωκτικών μέτρων.

Πτώχευση επιχειρήσεων

Στην πτώχευση των επιχειρήσεων ακολουθούνται τα ίδια βήματα με αυτά των ιδιωτών.

Ο οφειλέτης, οι πιστωτές του ή ένα πρωτοβάθμιο δικαστήριο κηρύσσουν την επιχείρηση σε πτώχευση.

Με την απόφαση κήρυξης της πτώχευσης αποφασίζεται η ρευστοποίηση είτε του συνόλου της επιχείρησης είτε των επιμέρους περιουσιακών στοιχείων αυτής.

Αν δεν επιτευχθεί η πώληση ως σύνολο εντός 18 μηνών, τότε εκποιούνται τα επιμέρους περιουσιακά στοιχεία.

Μόλις ολοκληρωθεί η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων η επιχείρηση απαλλάσσεται από τα υπόλοιπα χρέη της είτε τρία χρόνια μετά την αίτηση πτώχευσης είτε 2 χρόνια μετά την κήρυξη της πτώχευσης.