Πώς θα ελέγξει η Ευρώπη την «επέλαση» των ρομπότ;

Τα ρομπότ που κάποτε βλέπαμε να ξεπηδούν από ταινίες του Χόλιγουντ και θεωρούσαμε ότι είναι απλά αποκύημα της φαντασίας ενός… τρελού σκηνοθέτη-σεναριογράφου, σήμερα καθορίζουν, ως ένα βαθμό, τη ζωή μας.

Τα επόμενα χρόνια η εργασία δεν θα είναι όπως της ξέραμε, αφού πολλοί κολοσσοί, προκειμένου να μειώσουν τα λειτουργικά τους κόστη, να περιορίσουν τα ανθρώπινα λάθη και να αυξήσουν την απόδοσή τους, αντικαθιστούν σταδιακά το υπάρχον ανθρώπινο εργατικό δυναμικό με ρομπότ.

Στον κλάδο της υγείας, αλλά και του τουρισμού, όπου ανθρωπόμορφα ρομπότ βρίσκονται στην είσοδο των ξενοδοχείων καλωσορίζοντας τους επισκέπτες, τέτοιες πρακτικές θεωρούνται πλέον φυσιολογικές, ενώ με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μερίδιο διεκδικεί και ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Τα ηθικά διλήμματα είναι πολλά αλλά η αναστροφή αυτή της νέας τάσης παραμένει αδιανόητη. Από την πλευρά της η Ευρώπη κάνει προσπάθειες έτσι ώστε να περιορίσει τυχόν αυθαιρεσίες από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της ρομποτικής. Στα σκαριά βρίσκεται η θέσπιση ενός Κώδικα Δεοντολογίας, που θα θέτει κανόνες για τη χρήση τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη ή τα ρομπότ.

Πρόσφατα μάλιστα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (στην επιτροπή Νομικών) προέβη στην ψήφιση έκθεσης, με την οποία ζητά από την Επιτροπή να προτείνει κανόνες για τη ρύθμιση των νομικών και ηθικών ζητημάτων ώστε να δημιουργηθεί ένα νομικό πλαίσιο για τα ρομπότ που ήδη βρίσκονται στην αγορά, ή θα γίνουν διαθέσιμα τα επόμενα 10 με 15 χρόνια. Ειδικότερα, οι Ευρωβουλευτές ζητούν να επισπευθεί η όλη διαδικασία και να υπάρξει μια ενιαία στρατηγική, διαφορετικά, όπως ισχυρίζονται, η ευρωπαϊκή αγορά θα διασπαστεί εάν το κάθε κράτος – μέλος θεσπίσει τους δικούς του κανόνες.

Η κοινή γραμμή εκτιμάται ότι θα συμβάλλει στην περαιτέρω ισχυροποίηση του ευρωπαϊκού κλάδου ρομποτικής, που έχει δώσει καλά «δείγματα γραφής», και κατ’ επέκταση στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς του έναντι αγορών όπως η ασιατική και η αμερικανική.

Στόχος των Ευρωβουλευτών είναι η δημιουργία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενός νέου ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη Ρομποτική και την Τεχνητή Νοημοσύνη, καθώς και η επεξεργασία ενός Κώδικα Ηθικής Συμπεριφοράς. Το αν αυτό περάσει θα το μάθουμε το Φεβρουάριο που θα συνεδριάσει επί του θέματος η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ωστόσο, για να δοθεί το «πράσινο φως» θα πρέπει κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας να επιτευχθεί απόλυτη πλειοψηφία.

Απαραίτητη η δημιουργία ηλεκτρονικής ταυτότητας στα ρομπότ

Από τη στιγμή που τα ρομπότ θα μπαίνουν όλο και πιο έντονα στην καθημερινότητά μας, οι ειδικοί εκτιμούν ότι είναι απαραίτητη η δημιουργία μιας ηλεκτρονικής ταυτότητας, ενός αριθμού μητρώου που θα καταχωρείται σε ένα σύστημα παρόμοιο με αυτό που ισχύει για τις επιχειρήσεις, έτσι ώστε να υπάρχει ο απαιτούμενος έλεγχος.

Ας μη ξεχνάμε ότι η επόμενη γενιά ρομπότ θα έχει την ικανότητα όχι μόνο αυτόνομης λειτουργίας, αλλά και αυτόνομης μάθησης. Πάρτε για παράδειγμα τα αυτόνομα οχήματα, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα ρομπότ που χρησιμοποιούνται σήμερα στη βιομηχανία, στην ψυχαγωγία και τη γεωργία και αναλογιστείτε μπροστά σε τι «κυκεώνα» τεχνολογικών εξελίξεων βρισκόμαστε!

Με τις αυτοκινητοβιομηχανίες να βρίσκονται μια ανάσα πριν από το λανσάρισμα στην ευρεία αγορά των «smart cars», βασικό χαρακτηριστικό των οποίων είναι η αυτόνομη οδήγηση, οι Ευρωβουλευτές εμμένουν στο αίτημά τους για ένα υποχρεωτικό σύστημα ασφάλισης και ένα ταμείο, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα θύματα θα αποζημιώνονται πλήρως σε περιπτώσεις ατυχημάτων, που προκαλούνται από αυτοκίνητα χωρίς οδηγό.

Ερωτηματικό πάντως παραμένει η επίρριψη ευθυνών σε περίπτωση ατυχήματος. Σαφώς και ένα ρομπότ δεν μπορεί να παραστεί σε ένα δικαστήριο ούτε να αποζημιώσει το θύμα. Μπορούν, ωστόσο, να κατηγορηθούν ο ιδιοκτήτης του αυτόματου αυτοκινήτου, ο κατασκευαστής, ο σχεδιαστής ή ο προγραμματιστής και εδώ τα πράγματα περιπλέκονται.

Τέλος ένα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι η προστασία της ασφάλειας και των δεδομένων. Εφόσον τα ρομπότ δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς ανταλλαγή δεδομένων το ερώτημα που ανακύπτει είναι το ποιος θα έχει τελικά πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα.

Σημειώνεται πως η σχετική έκθεση για θέματα που σχετίζονται με τη ρομποτική, όπως η ευθύνη, η ασφάλεια και οι αλλαγές στην αγορά εργασίας, εγκρίθηκε με 17 ψήφους υπέρ, 2 κατά και 2 αποχές.