Πώς θα περάσουμε από το INDUSTRY 4.0 στο CONSTRUCTION 5.0
Έρευνες δείχνουν ότι μέχρι το 2050 το 70% του πληθυσμού, ο οποίος σημειωτέων θα έχει ξεπεράσει τα 9,7 δισ., θα μετακινηθεί στα μεγάλα αστικά κέντρα. Πώς θα καταστούν έξυπνες οι πόλεις; Τι ενναλακτικές υπάρχουν όταν δεν έχει επιτευχθεί το στοίχημα της ενεργειακής απεξάρτησης και ταυτόχρονα ζούμε σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον;
Επιχειρηματίες, θεσμικοί και managers καταθέτουν στο Fortune τις απόψεις τους ως προς το πώς θα γίνει άμεσα και ομαλά η μετάβαση από το INDUSTRY 4.0 στο CONSTRUCTION 5.0!
Είμαστε σε αλληλεπίδραση με τις μηχανές και την Τεχνητή Νοημοσύνη
«Ο άνθρωπος είναι ον της διαρκούς εξέλιξης και καινοτομίας. Οι ιδέες του, οι ανακαλύψεις του οι καινοτομίες του έχουν ωθήσει την ανθρωπότητα στο σημερινό στάδιο της υψηλής τεχνολογίας, με αιχμή την τεχνητή νοημοσύνη, που συνιστά την πιο συγκλονιστική τεχνολογική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Είμαστε σταδιακά σε φάση αλληλεπίδρασης με τις μηχανές και την Τεχνητή Νοημοσύνη. Ολες οι πτυχές της καθημερινότητας μας θα επηρεαστούν άρδην από το ΑΙ. Πρέπει να συνηθίσουμε και να προσαρμοστούμε σε αυτό το περιβάλλον, ώστε να το εκμεταλλευθούμε πρός όφελος της κοινωνίας» αναφέρει ο Γιάννης Μαστρογεωργίου, Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού στην Προεδρία της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Επισημαίνει, ωστόσο, πως χρειάζεται και το κατάλληλο θεσμικό και νομικό πλαίσιο ρύθμισης της και πως η συμβουλευτική επιτροπή για την ΑΙ που συστήθηκε στο γραφείο του Πρωθυπουργού υπό τον Καθηγητή στο ΜΙΤ, Κων. Δασκαλάκη και υπό το συντονισμό της Γραμματείας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, αυτό ακριβώς σκοπεύει να κάνει.
«Θέλουμε να βρούμε τις ευκαιρίες που φέρνει σήμερα και αύριο η τεχνητή νοημοσύνη για την κοινωνία, τις επιχειρήσεις, την Παιδεία, την καινοτομία. Σήμερα, οι επιχειρήσεις έχουν κατανοήσει τις προκλήσεις της και αρκετές εξ αυτών την έχουν ενσωματώσει στη λειτουργία τους. Βιώνοντας τρεις παράλληλες επαναστάσεις “digital, sustainability and purpose“, ο επιχειρηματικός κόσμος αναπροσδιορίζει τις προτεραιότητες του μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς».
Τα έξυπνα κτήρια είναι εδώ
Μιλώντας για έξυπνες πόλεις, βιώσιμα κτήρια και πράσινα προϊόντα, το ερώτημα που τίθεται είναι τελικά πόσο αλλάζει ο κλάδος της τσιμεντοβιομηχανίας και τι είδους πρακτικές πρέπει να εφαρμόσει προκειμένου η αειφορία να συμβαδίζει με την ψηφιοποίηση;
Σύμφωνα με τον Φωκίωνα Τασούλα, Group Innovation Director at Titan Cement Company SA/Co-founder Ucandrone Plc, o κλαδος της τσιμεντοβιομηχανιας, όπως και ολος ο κλάδος των δομικών υλικών, βρίσκονται μπροστά σε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ιστορία τους και είναι απαραίτητο να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα ενός μελλοντος με μηδενικες εκπομπές άνθρακα και να ενσωματώσουν στην στρατηγική την ψηφιοποίηση σε όλη την αλυσίδα αξίας που συμμετέχουν. Αυτό, όπως εξηγεί, πρέπει να γινει με πολύ γοργά βηματα μεσα στα επομενα 5-10 χρονια, υπηρετώντας παράλληλα την εκρηκτική αύξηση της μετακίνησης πολλών πληθυσμών στις πόλεις.
Κατά τον ίδιο, υπάρχουν δύο προσεγγίσεις για την τσιμεντοβιομηνια, α) αυτό που θα ονομαζαμε inside-out β) και το outside-in. Στην πρώτη περίπτωση ο κλάδος πρέπει να εστιάσει σε όλες τις λύσεις που εχει ή μπορεί να αναπτύξει στις διαδικασίες παραγωγής, ετσι ώστε να παράγει προϊόντα με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα βελτιώνοντας την απόδοση της.
«Εφαρμογές που αποσκοπούν στην σημαντική χρήση ορυκτών καυσίμων και υποκατάσταση τους με εναλλακτικά πράσινα καύσιμα καθώς και η μείωση της θερμικής ενέργειας είναι πολύ σημαντικό να μεγιστοποιηθούν. Στροφή στην χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα και μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης ανά μονάδα προϊόντος θα ενισχύσει την μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Παράλληλη αντικατάσταση κατά την παραγωγική διαδικασία του κλινκερ που αποτελεί το βασικό ενδιάμεσο προϊόν με την μέγιστη εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου με εναλλακτικά φυσικά ή ανακυκλωμένα υλικά όπως ποζολανη, ιπτάμενη τέφρα, σκωρίες κ.λ.π. χωρίς να υποβιβαστεί το υψηλό επίπεδο ιδιοτήτων των τελικών προϊόντων μπορεί να προσφέρει σημαντική μείωση των εκπομπών» λέει χαρακτηριστικά προσθέτοντας πως η δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα στο τέλος της παραγωγικής διαδικασίας και ο εγκλωβισμός για πάντα σε υπόγειες γεωλογικές δομές ή η χρήση του για παραγωγή άλλων προϊόντων άνθρακα συνιστά σημαντική λυση η οποία πρέπει να εφαρμοσθεί σε μεγάλη κλίμακα.
Σε ότι αφορά την δεύτερη περίπτωση, οι νέοι στόχοι που επιβάλλονται από τις ρυθμιστικές αρχές (EU directives) για την μέτρηση και σημαντική μείωση των εκπομπών των κτιρίων και έργων υποδομής (κιλά CO2 ανά τετραγωνικό μέτρο και έτος) απαιτούν την ολοκλήρωση των προσπαθειών όλων των μερών κατά τον σχεδιασμό την κατασκευή και τη χρήση ενός κτιριου. Γι αυτό οι τσιμεντοβιομηχανίες πρέπει να αφουγκραστούν τις νέες ανάγκες του κατασκευαστικού τομέα για νέα επισκευασμένα κτίρια ώστε να επιτευχθούν οι στοχοι που τίθενται από τους κανονισμούς.
«Ο τομέας των κατασκευών μπαίνει στην νέα εποχή των «έξυπνων» κτιρίων και πόλεων. Σε αυτή τη φάση όλα τα χαρακτηριστικά των κτιρίων και οι δράσεις των πόλεων μετρούνται συνέχεια με αισθητήρες και τα δεδομένα που προκύπτουν συγκεντρώνονται σε ολοκληρωμένες βάσεις δεδομένων πραγματικού χρόνου, επεξεργάζονται με τεχνητή νοημοσύνη και βελτιστοποιουνται οι καταναλώσεις πόρων αυτόματα, χωρίς την παρέμβαση ανθρωπου, ώστε να βελτιστοποιηθει η κατανάλωση πόρων και οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Την ίδια στιγμή, είναι αναγκαίο ο κλάδος να «συμμαχήσει» με νέες μικρές εταιρείες (start ups) που καινοτομούν σε τομείς που η ίδια δεν ενεργοποιείται και να παράξει μαζί τους νέα προϊόντα και υπηρεσίες που εκτοξεύουν το τελικό προϊόν».
Βάζοντας στην εξίσωση το ΑΙ και για τα οφέλη που φέρνουν τα νέα τεχνολογικά εργαλεία σε επίπεδο απόδοσης, αυτοματοποίησης και περικοπής κόστους, ο κ. Τασούλας τονίζει πως η τσιμεντοβιομηχανία παράγει δισεκατομμύρια τόνους προϊόντων και καταναλώνει τεράστιες ποσότητες υλικών και ενέργειας (θερμικής και ηλεκτρικής) για την παραγωγή λύσεων για την κοινωνία. Όλες οι παραγωγικές της διαδικασίες είναι πολύ δύσκολο να βελτιστοποιηθουν μόνο με την επίβλεψη ανθρώπων/ χειριστών.
«Η συνεχής συλλογή δεδομένων από τα μηχανήματα μέσω αισθητήρων σε πραγματικό χρόνο και η επεξεργασία τους σε μαθηματικά μοντέλα των ψηφιακών ειδώλων τους (digital twin) με AI μας δίνει αποδεδειγμένα την δυνατότητα να μειώσουμε σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας και την αποδοση των μηχανημάτων αυτών χωρίς άλλες επενδύσεις. Η προσωπική μου εμπειρία είναι ότι η αποδοση ενός μηχανήματος μπορεί με ΑΙ να βελτιωθεί κατά 10-30%, ανάλογα με το αρχικό επίπεδο παραγωγικότητας χωρις καμμία επένδυση και χωρίς την παρεμβολή ανθρώπων χειριστών. Αν αναλογιστούμε ότι 1% βελτίωση αντιστοιχεί σε δεκάδες ή εκατοντάδες ευρώ καταλαβαίνετε για τι ευκαιρια μιλάμε».
Μπαίνουν τα ρομπότ στις κατασκευές;
Η επόμενη μέρα βρίσκει τον κλάδο των κατασκευών να εστιάζει στην ανάλυση δεδομένων, την πρόβλεψη και την ασφάλεια. Δίνοντας μια γεύση από το μέλλον, πόσο απέχουμε από το να δούμε drones και ρομπότ να πραγματοποιούν μέρος της δουλειάς ενός ελαιοχρωματιστή; Στο ερώτημα κλήθηκε να απαντήσει ο Αρμόδιος Γιαννίδης, CEO της Vitex, διευκρινίζοντας πως οι εφαρμογές χρωματισμών και σχετικών εργασιών γίνονται ήδη πιλοτικά και αποσπασματικά με drones & robots. Προκειμένου να επέλθει όμως μία σημαντική αλλαγή στις κατασκευές θα πρέπει να μπορεί να αυτοματοποιηθεί ένα σύνολο εργασιών π.χ για να αποφευχθεί η χρήση σκαλωσιάς θα πρέπει να μπορούν να γίνουν όλες οι σχετικές εργασίες με έξυπνα μηχανήματα.
«Σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον όπου υπάρχουν σαφέστερες προδιαγραφές, λιγότερη πολυπλοκότητα και δεν χρειάζεται διαχείριση ανθρώπινων αναγκών θα δούμε γρήγορα τέτοιες εφαρμογές, π.χ. σε ένα ναυπηγείο ή σε μία γέφυρα. Σημαντική τάση στο μέλλον θα είναι η προκατασκευή στοιχείων όπου τα ρομπότ πολύ ευκολότερα θα ενταχθούν στις μονάδες παραγωγής. Γενικά, η τεχνολογία θα συνεισφέρει θετικά τόσο στην ποιότητα του τελικού αποτελέσματος και στην ασφάλεια των επαγγελματιών, όσο και στη διαχείριση των ελλείψεων σε τεχνικό εργατικό δυναμικό».
Δίνοντας έμφαση στην πράσινη στρατηγική, η οποία στον κλάδο μεταφράζεται σε δημιουργία προϊόντων από τα οποία θα εκλείπουν επιβλαβείς για το περιβάλλον ουσίες, αναρωτιέται κανείς εάν έχουν εκπαιδευτεί σωστά τόσο οι επαγγελματίες του κλάδου, όσο και ο καταναλωτής, ώστε να προκρίνει τέτοιου είδους προϊόντα. Ο κ. Γιαννίδης υπογραμμίζει πως η βιομηχανία χρωμάτων και η επιστήμη της χημείας έχουν ήδη κάνει άλματα σχετικά με την επιβάρυνση από επιβλαβείς ουσίες στα προϊόντα. Όμως, οι καταναλωτές όπως και αρκετοί επαγγελματίες δυσκολεύονται να κατανοήσουν κάποια εξόχως τεχνικά θέματα καθώς καλούνται να απαγκιστρωθούν από πεπαλαιωμένες έννοιες και μεθοδολογίες όπως τα «απλά οικολογικά» χρώματα.
«Τώρα πρέπει να αντιληφθούν τη χρησιμότητα ενός EPD (Environmental Product Declaration) και να κατανοήσουν τα ευρήματα από ένα LCA (Life Cycle Analysis). Συχνά λοιπόν επαφίενται στη γενικότερη φήμη ενός brand και τη καλή μαρτυρία σχετικά με τις πρακτικές κάποιων εταιριών οπότε αναδεικνύονται αυτές που ήδη αντιμετωπίζουν συνολικά και οργανωμένα το σύνολο του αποτυπώματος τους, την αριστεία σε κάθε πτυχή των εργασιών τους περιλαμβανομένων των σχέσεων με τους εργαζόμενους, τις τοπικές κοινωνίες και βέβαια την συνολική ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχουν» καταλήγει.
