Πώς θα πληρώσουν οι ΗΠΑ το πακέτο διάσωσης των 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων;

του Robert Hackett

Με ένα κέρμα του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων! Έτσι προτείνεται να χρηματοδοτηθεί το πακέτο εκτάκτου ανάγκης των ΗΠΑ, βάσει ενός σχεδίου νόμου που συζητιέται στο Κογκρέσο!

Η Rashida Tlaib, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων (που ανήκει στους Δημοκρατικούς και εκλέγεται στο Μίσιγκαν) πρότεινε ένα σχέδιο σύμφωνα με το οποίο το υπουργείο Οικονομικών θα κόψει δύο κέρματα του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων το καθένα για να χρηματοδοτήσει το πακέτο τόνωσης της οικονομίας εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού.

Σύμφωνα με το σχέδιο, το υπουργείο Οικονομικών θα κόψει τα δύο κέρματα και στη συνέχεια θα τα καταθέσει στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Η Fed, βάσει νόμου, είναι υποχρεωμένη να τα δεχθεί και άρα να προσθέσει 2 τρισεκατομμύρια δολάρια στον λογαριασμό του υπουργείου Οικονομικών. Στη συνέχεια, το υπουργείο θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα αυτά, υπό την εποπτεία του Κογκρέσου, για την ενίσχυση της αμερικανικής οικονομίας.

Η λογική είναι απλή: εάν η κυβέρνηση θέλει χρήμα, γιατί να μην το φτιάξει; Στην περίπτωση αυτή, τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια θα καλύψουν προπληρωμένες χρεωστικές κάρτες για «κάθε άνθρωπο στην Αμερική», όπως προβλέπει ο «Νόμος για την Αυτόματη Ενίσχυση των Κοινοτήτων» που συνέταξε η Tlaib. Οι κάρτες θα φορτωθούν με 2.000 δολάρια η καθεμία και στους λογαριασμούς τους θα μπαίνουν άλλα 1.000 δολάρια κάθε μήνα, για μια περίοδο ενός έτους μετά το τέλος της κρίσης.

Τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια δεν είναι ένας αριθμός που βγήκε τυχαία από το κεφάλι κάποιων. Ο Λευκός Οίκος και η Γερουσία έφτασαν σε συμφωνία πάνω σε ένα πακέτο βοήθειας που κοστίζει τουλάχιστον τόσα χρήματα. Βεβαίως, πολλές λεπτομέρειες παραμένουν άγνωστες ως προς αυτό το σχέδιο, συμπεριλαμβανομένου του πώς θα χρηματοδοτηθεί.

Η λύση του κέρματος του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων μοιάζει τόσο απλή, τόσο πασιφανής, τόσο ειλικρινώς γελοία, που σίγουρα θα σας κάνει να αναρωτηθείτε: μα δεν υπάρχει κάποιο εμπόδιο στο να πραγματωθεί; Δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός που να αποτρέπει την κυβέρνηση από το να κόψει τόσο πολύ χρήμα από το πουθενά; Αυτός δεν είναι, στο κάτω-κάτω, κι ο λόγος που στις ΗΠΑ μαίνονται οι πολιτικές μάχες γύρω από τις οροφές χρέους και τις κατανομές πόρων;

Κι όμως, υπάρχει μια νομική βάση για την ιδέα αυτή. Η νομιμότητά της βασίζεται στην ίδια την πραγματικότητα. «Δεν προτείνουμε κάτι ανυπόστατο ή ουτοπικό» λέει ο Rohan Grey, φοιτητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κορνέλ, ο οποίος συμμετείχε στην ομάδα που συνέταξε το νομοσχέδιο. «Η πρόταση ενυπάρχει ήδη εντός του νόμου».

Ο Grey αναφέρεται σε μια διάταξη της νομοθεσίας που διέπει το Νομισματοκοπείο των ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, δίδεται στο υπουργείο Οικονομικών η ευχέρεια να κόψει πλατινένια κέρματα οποιασδήποτε ονομαστικής αξίας. Αν και υπάρχουν αυστηροί κανόνες που θέτουν όρια στην ονομαστική αξία των χαρτονομισμάτων που βρίσκονται σε κυκλοφορία καθώς και στην ονομαστική αξία των κερμάτων που παράγονται από άλλα υλικά, στην πλατίνα για κάποιο λόγο δεν τίθεται όριο. Ένα πλατινένιο κέρμα μπορεί να αξίζει οτιδήποτε, από ένα σεντ μέχρι 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Ο υπουργός Οικονομικών έχει την εξουσία να αποφασίσει αυτός την ονομαστική αξία του πλατινένιου κέρματος.

Οι επικριτές της ιδέας του κέρματος του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων θεωρούν ότι η συγκεκριμένη ερμηνεία είναι εντελώς παράλογη και μπορεί να έχει επικίνδυνες επιπτώσεις. Ο George Selgin, στέλεχος του Ινστιτούτου Cato, μιας φιλελεύθερης δεξαμενής σκέψης με έδρα στην Ουάσινγκτον, πιστεύει ότι το σχέδιο της Tlaib υποσκάπτει την ανεξαρτησία, την αυτονομία και τη σταθερότητα της Fed. Συγκεκριμένα, ισχυρίζεται ότι «το να βάλει το υπουργείο Οικονομικών αυτό το κέρμα στον …λαιμό της Fed» θα σημαίνει ότι ο ισολογισμός της Fed θα γεμίσει με στοιχεία ενεργητικού που δεν θα επιφέρουν κανένα εισόδημα, γεγονός που θα απειλήσει την ικανότητα αυτοχρηματοδότησης της κεντρικής τράπεζας. Τουλάχιστον, λέει ο Selgin, τα ομόλογα προσφέρουν τόκο και μπορούν να πουληθούν και να αγοραστούν.

Πάντως, αν και επικριτής της ιδέας, ο ίδιος παραδέχεται πως «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλο αυτό θα μπορούσε να είναι νόμιμο». Το Κογκρέσο, σε κάθε περίπτωση, έχει τον έλεγχο του …εθνικού πορτοφολιού.